Citibank Hisselerini Nasil Ucuza Alirsiniz?

Ben dun sabah bir miktar Citibank hissesi satin aldim. Borsada hisseler $3.05'den islem goruyorlardi. Ben ise bu hisseleri cok daha ucuza alabilecegimi biliyordum. Nasil boyle bir sey olabilir? Gercekten de bazi hisseleri piyasada islem goren fiyatlarinin altinda alabilir miyiz?

Sasiracaksiniz ama evet. Bunu anlayabilmeniz icin turev urunlerinden anlamaniz gerekiyor. Citigroup hisseleri borsada $3.05'den islem gorurken opsiyon piyasalarinda Eylul 2009 tarihli $5 (strike) islem fiyatli put opsiyonlari $2.77'den satabiliyordunuz. Bu su anlama geliyor: size $2.77 odeyen bir kisi Eylul 2009 tarihinde isterse size bir adet Citibank hissesini $5'dan satabilir. Tabii ki bunu hisse fiyati $5'in altindaysa yapar, eger o tarihte hisse fiyati $5'in uzerinde ise bu opsiyonunu kullanmaz ve size hisseleri satmaz. Iki duruma da bakalim.

Nükleer Kirlilik  Gönüllü Çevreci Kuruluşlar  Olasılık Soruları ve Çözümleri  Marksizm Nedir  Spam Nedir    Nükleer Enerjinin Zararları  Bono Nedir?  Fareli Köyün Kavalcısı  Arge Nedir?  Kalite Nedir  Açık Arttırma Nedir  Pesimist Nedir?

Diyelim ki hisse 20 Eylul tarihinde $3.25'den kapanmis olsun. Bu durumda opsiyon sahibi kisi size hisseleri $5'dan satacak, yani sizden bir anlamda $1.75 geri almis olacak. Ote taraftan hissenin kapanis fiyati $6 ise hisseleri satmayacak ve siz de aldiginiz $2.77 geri vermek durumunda kalmayacaksiniz. Dikkat ettiyseniz bu durum sizin 1 adet hisseyi $2.23 ($5 eksi $2.77) almaniz ve $5'in uzerindeki karlari ise bu kisiye devretmeniz anlamina geliyor. Piyasadan alabileceginiz diger bir enstruman ise call opsiyonlaridir. Eger siz piyasadan Eylul 2009 tarihli ve $5 islem (strike) fiyatli opsiyon alirsaniz, bu size bir adet hisseyi $5'dan alma opsiyonu verir. Yani $5'in uzerindeki her kapanista siz kar yaparsiniz, eger hisse $5'in altinda kapanirsa satin almazsiniz. Bu opsiyonun fiyati da ben islemi yaptigim sirada $0.30 idi.

Anlayacaginiz uzere $5'dan bir put opsiyon satip ayni fiyattan bir call opsiyon alirsaniz bu bir adet hisse almakla esdeger. Put opsiyondan $2.77 elinize gececek ve call opsiyona $0.30 odeyeceksiniz, yani elinize net $2.47 gecmis olacak, Eylul ayi geldiginde de $5'dan bir adet hisse almak zorunda olacaksiniz. Yani bu bir bakima bugun 1 adet Citibank hissesini sadece $2.53'a almaniz anlamina geliyor. Peki piyasadaki insanlar salak mi ki $3.05 oduyorlar?

Bunu da okuyucularimiza soralim, bakalim finanstan anliyorlar mi?

Bu konu ile diger alakali bir yazi ise Borsa Nasıl Oynanır? En Sağlam Tüyolar baslikli yazimizdir. Read More!

En Kotu Gunler Geride Kaldi

Bugun Amerika'da iki onemli veri aciklandi. Birincisi Amerika'nin 2009'un ilk ceyregine iliskin buyume rakami. Amerikan ekonomisi 2009'un ilk ceyreginde bir onceki ceyrege kiyasla senelik %6.1 hizinda kuculdu. Normalde cok kotu bir haber gibi gozukuyor ama oyle degil aslinda. Turkiye'de aciklanan rakamlarla karsilastirabilmeniz icin sunu da soyleyeyim. Amerikan ekonomisi 2009'un ilk ceyreginde 2008'in ilk ceyregine kiyasla %2.6 kuculdu. Turkiye'nin bu rakami aciklamasi 2 ay daha alir ve muhtemelen de %8 civarinda bir kuculme aciklar.

Amerika'nin haberinde iyi olan taraf su: ilk ceyrekte ekonominin %70'ini olusturan kisisel tuketim harcamalari %2.2 buyudu. Yanlis okumadiniz. Her ay 600,000 kisinin isini kaybettigi, issizlik oraninin %8.5'e ulastigi Amerika'da tuketiciler tuketimlerini bir onceki ceyrege kiyasla arttirmislar. Ben de dumur oldum. Ben Amerikali tuketicilerin issizlik oranlari dusmeye baslayana kadar tuketimlerini arttirmalarini beklemiyordum acikcasi. Adamlarin evlerinin degeri, hisse senetlerinin degeri yerle bir olsun, milyonlarca kisi isini kaybetsin ve adamlar bu ortamda tuketimlerini arttirsinlar. Ne cesaret. Sapka cikarilir bu Amerikalilara.

Nükleer Kirlilik  Gönüllü Çevreci Kuruluşlar  Olasılık Soruları ve Çözümleri  Marksizm Nedir  Spam Nedir    Nükleer Enerjinin Zararları  Bono Nedir?  Fareli Köyün Kavalcısı  Arge Nedir?  Kalite Nedir  Açık Arttırma Nedir  Pesimist Nedir?

Bunun disinda ekonominin bu kadar yuksek bir hizla kuculmesinin arkasinda devlet harcamalarinin dusmesi ve stoklarin azalmasi geliyor. Aksi taktirde kuculme rakami %6.1 yerine sadece %2.6 olarak gerceklesecekti. Diger bir istatistik ise GDP deflatorunun beklenenin uzerinde cikmasi oldu. Bu deflasyon olma olasiligini ortadan kaldirirken, uzun vadeli faizlerin yukselmesi acisindan da bizlere goz kirpan bir veri oldu.

Aciklanan diger bir veri ise ogleden sonra gerceklesen Fed'in aciklamasi oldu. Fed, ekonominin en kotu gunlerini geride biraktigini acikladi ve yeni bir mudahale aciklamadi. Bu da faizlerin yukselmesi acisindan baska onemli bir isaret oldu.

Peki bu veriler yatirimcilar icin ne anlama geliyor? Ben sabah buyume rakamlari aciklanir aciklanmaz ilk olarak biraz petrol aldim, uzun suredir almayi planladigimi soyluyordum, nihayet tetigi cektim. Ardindan bir miktar da Turk hisse senetlerinden (hisse senedi nedir?) aldim ve Turkiye portfoyumde hisse senetlerinin agirligini %25'e cikardim. Sabahtan ufak bir miktar da faizlerle ayni yonde hareket eden TBT kodlu hisse senetlerinden aldim. Daha fazla da alirdim ama ogleden sonra Fed'in ne yapacagini tam kestiremedim. Fed aciklamasindan sonra zaten hisse senedi %3 yukseliverdi. Bir miktar da Citibank pozisyonun actim ama piyasa fiyatinin altinda alim yaptim. Bunu nasil becerdigimi birazdan baska bir yazida anlatirim. Bunlarin yaninda bir miktarda baska riskli bir kagit olan GE aldim.

Yine de paramin buyuk cogunlugu hala nakitde duruyor. Veriler benim beklentilerimde farkli olarak olumlu gelse de hala temkinli davraniyorum. Ekonominin depresyona girme olasiligi buyuk olcude ortadan kalkti ama bu tekrar eski yuksek buyumeli gunlere donecegiz anlamina gelmiyor. Verileri izlemeye devam. Read More!

Ispanya'ya Gitmeyin

Eskiden Avrupa ulkeleri Turkiye'ye gitmeyin teroristler var seklinde uyarilarla turizmimizi baltalarlardi. Simdi sira bizde, nihahahahahahaha!

Ispanya'da issizlik orani yuzde 17.4'e yukselmis, adamlar da careyi gelen turistleri kapkaccilik, yankesecilik gibi yontemlerle soymakta bulmuslar. Gecen ay Ispanya-Turkiye macinin oldugu hafta bizim bir tanidik arkadaslariyla ucuz oldugu icin Ispanya'ya gitmis. Cumartesi arkadasin cuzdan calinmis, pazar gunu de bizim tanidigin. Ertesi gun konsolosluga gitmisler. Gorevliler "niye dun gelmediniz" diye sormuslar. Onlar da kapalisinizdir diye demis. Adam da yok demis, ortalik ana baba gunuydu, mac icin buraya gelen ne kadar Turk varsa hepsinin cuzdani, pasaportu calinmis.

Manipülasyon Nedir   Küresel ısınma Karikatürleri  Türk Bilim Adamı  Liderlik Nedir?    Türkiyede Ödenen Vergiler, Vergi Türleri  Enformasyon Nedir    Slogan Nedir    Enflasyon Nedir    Nükleer Santraller  Devlet Nedir

Bu Ispanya'nin ilk vukuati da degil, gectigimiz senelerde -spanya'ya giden tanidiklarimin yarisindan cogunun cuzdanlari ya calindi ya da tesebbus edildi. Bir tanesi olumden dondu. Ispanya hukumeti de bui probleme cozum bulmak istemiyor anlasilan cunku problem uzun suredir siddetlenerek devam ediyor.

Ote taraftan ispanyollar oldukca irkci bir millet ozellikle musluman ve Araplara karsi. O yuzden benim Ispanya'ya gitmem icin ustune para vermeleri lazim. Siz de gitmeyin. Read More!

Kendi Alkolunu Kendin Getir

Ara sira insanlar "acaba Amerika'ya ne ithal edebiliriz" turunden sorular sorarlar. Hazir bugun girisimcilerimize is fikirleri veriyoruz, bir bomba daha patlatalim.

Turkiye'ye uzun suredir gitmiyorum, eger bu fikir uygulanmaya baslamissa bana kizmayin. Amerika'da alkol pahali oldugundan disari yemege gittiginiz zaman bir bardak saraba 7-8 dolar, bir sise saraba ise 30-40 dolar odemek durumunda kalirsiniz. Ben ayda yilda bir icerim, benim icin cok muhim degil ama bunu aliskanlik haline getirmis kisilerin butceleri buyuk darbe yer.

Manipülasyon Nedir   Küresel ısınma Karikatürleri  Türk Bilim Adamı  Liderlik Nedir?    Türkiyede Ödenen Vergiler, Vergi Türleri  Enformasyon Nedir    Slogan Nedir    Enflasyon Nedir    Nükleer Santraller  Devlet Nedir

Ama girisimciler bu duruma da cozum bulmuslar. Burada bazi lokantalar musterilerinin yanlarinda kendi ickilerini getirmelerine izin veriyorlar. 10 sene once bir Yunan restoranina gittigimde yanimizda rakimizi da goturup raki-balik muhabbeti yapmistik, cok kiyak olmustu. O zamanlar rakinin fiyati da 5 dolar oldugu icin sudan ucuza gelmisti.

Turkiye'de de alkol fiyatlarinin zamlanmasina istinaden boyle bir servis verebilirsiniz. Yemeklere yuzde 20 zam yaparsiniz, insanlar yanlarinda isterlerse 5 sise icki getirsinler. Adamlar yemeklere harcadiklari paralara degil, ickiden tasarruf ettikleri paraya bakip sizi de zengin ederler. Read More!

Domuz Gribi Salgini

Hatirlarsaniz bundan 3 sene once Turkiye'de de kus gribi salgini cikmis, borsalarin cok dusecegi vs. yonunde bir suru spekulasyon yapilmisti. Neticede tavukcular devletten paralari kapip vergi veren vatandasi bir kere daha punduna getirmeyi basarmisti.

Domuz gribinin Turkiye'de yayilma olasiligini pek gormuyorum. Birincisi, Turkiye'de "devletin mali deniz yemeyen domuz" sozu yuzunden devlet mali yeme konumunda olan cogu kisi devletin malini yedigi icin domuz sayisi oldukca azdir. Ayi gribi olsaydi durum cok farkli olabilirdi, cunku Turkiye'de ayidan gecilmiyor. Saka bir yana, domuz gribine neden olan virus ile kus gribine neden olan virus ayni, bilim adamlarinin simdiye kadar bu viruse karsi bir asi gelistirmemeleri saskinlik verici. Yumurta kapiya dayanmayana kadar harekete gecen yok.

Yarin bir gun email kutunuzu zincir mesajlar dusmeye baslar. Mesela once simdiki salgindan dolayi tum dunyada domuz ve domuz yan urunleri fiyatlarinin dip yaptigini, daha sonra ise margarin firmalarinin veya biskuvi firmalarinin maliyetleri dusurmek icin urunlerinde gizli bir sekilde simdi cok ucuz olan domuz yagi kullanmaya baslandigi yonunde hurafeler yayilmaya baslar. Is arayan girisimcilere bir firsat daha. Hazir fiyatlar da dusmus disaridan ucuza domuz yagi veya soslu domuz jambonu gibi urunleri ithal edip Turkiye'de piyasaya gizli bir sekilde surebilirsiniz.

Manipülasyon Nedir   Küresel ısınma Karikatürleri  Türk Bilim Adamı  Liderlik Nedir?    Türkiyede Ödenen Vergiler, Vergi Türleri  Enformasyon Nedir    Slogan Nedir    Enflasyon Nedir    Nükleer Santraller  Devlet Nedir

Aslina bakarsaniz acik bir sekilde de surebilirsiniz. Nasilsa hastalik domuz eti yemekle gecmiyor. Yapmaniz gereken biraz sabirli olup cok ucuza kapattiginiz mallari bir soguk hava deposunda 3-4 ay saklamak ve piyasalarin yatismasini beklemek. Ondan sonra bu urunleri sadece super zengin mahallelerindeki sarkuteriler vasitasiyla satmaya baslayabilirsiniz. Televizyonlarda reklamlar ucuz oldugu icin bir de reklam yaparsaniz ve fiyatlari da normal salam ve sosisin 2 kati olarak belirlerseniz bizim ozenti milletimiz de domuz salaminin bir halt oldugunu dusunmeye baslayacak ve marjinal kisiler "yahu bir deneyeyim" diyerek ufak ufak tuketmeye baslayacaklardir. Kalburustu takimi domuz tuketmeye baslayinca milletin geri kalani da onlari izleyecektir.

Nereden nereye. Domuz gribi salgini yazisi yazayim dedim, pazarlama marketing yazisi oldu. Bu arada ben birakin domuz sosis ve salamini, insanlarin dana etinden yapilmis sosis ve salamlari da yemiyorum. Kiyma eti zor yiyorum, o da nadiren. Sosis ve salamlarin nasil yapildigini, icine ne tur (et demeye dilim varmiyor) maddeler konuldugunu bilseniz siz de yemezdiniz. Nerden mi aklima geldi bu konu? Gecen Avrupa Yakasini seyrediyordum, Volkan salam ve jambonlari afiyetle goturuyordu kahvalti masasinda. Dedim ki bizim fakir fukara bunu seyrederken "bizim bunlari yiyecek maddi imkanimiz yok" diye ic gecirip ozeniyordur. Ayni McDonalds'a ozendigi gibi. Acaba youtube'dan bir video falan bulup buraya koyup salam-sosis dunyasinin ic yuzunu ortaya mi sersem? Read More!

Parayi Veren Dudugu Calar Ne Demektir?

Sag ve sol sutunlarda goreceginiz uzere anket yapiyorum. Bu aralar birazcik bos zamanim var ve ekonomi uzerine bir kitap yazmayi dusunuyorum. Icerik olarak Ekonomi Turk'e biraz benzeyecek ama tabii ki parayi veren dudugu calacagi icin kaliteli bir duduk ortaya cikarmak istiyorum. O yuzden siz okuyucularimiz hakkinda biraz bilgi sahibi olmak istiyorum.

Ayrica vaktiniz varsa Ekonomi Turk'u neden okudugunuzu ve bizim yazacagimiz bir kitapda neleri gormek istediginizi (ister email ile isterse de) buraya yorum yazarak bize iletirseniz sevinirim. Simdiden tesekkur ederim.

Borsa Nasıl Oynanır  inovasyon nedir    Borsa Yorumları    Petrol Fiyatları    Bilgisayar Nedir Read More!

Turkler Neden Tembel

Turkiyeliler veya Turkler neden tembel diye merak ediyorsaniz iste size guzel bir ornek. Erzurum'da valilik alti ay sureyle gecici olarak agac dikmekle gorevli olacak isci ariyormus. Gunluk 25 TL yevmiye verecekmis. Tam hatirlamiyorum ama 1500 issize davetiye gondermisler, bir kismi toplantiya gelmis, verilecek ucreti duyunca cogu salonu terketmis, topu topu 33 kisi is icin basvurmus.

Ulkede issizlik orani yuzde 16'ya dayanmis durumda. Ote taraftan calisma yasindakilerin sadece yarisi isgucu piyasasinda yani calisabilir her 5 kisiden sadece 2 tanesi calisiyor ulkemizde. Nasil oluyor da issizler boyle bir firsata burun kivirabiliyorlar.

Liderlik Nedir?   Küresel ısınma Nedir  Komünist Nedir  Komünizm nedir?  Kapitalizm Kapitalist nedir

Yok, bu sefer AKP'yi suclamayacagim. Gerci onlarda eski sisteme devam ederek icerisinde bulundugumuz carpik duruma katkida bulundular ama bu kulturel bir sorun.

DNA'mizla bir alakasi yok. O yuzden yazinin basligi "Turkler Neden Tembel" degil. Bir ornek vereyim, bundan bir muddet once New York'ta taksicilik yapan bir Turk cocukla is gorusmesi yaptim. Cocuk saygin bir universiteden MBA almis, piyasa kotu oldugundan is bulamamis, maraflarini karsilamak icin taksicilik yapiyor. Gayet normal bir durum, Amerika'da kimse de bu durumda olan kisileri hor gormez, destekler hatta. Turkiye'de ise bu esine az rastlanir bir durumdur. Boyle kisiler hor gorulur, salak muamelesine maruz birakilir.

Diger bir neden ise Turkiye'de tembellerin aileleri ve yakinlari tarafindan kollanmasidir. Issiz birisi Turkiye'de evsiz kalmaz, ac kalmaz. Japonya'da acliktan olen adam duydum ama Turkiye'de duymadim. O yuzden okua yazmayi zor bilen cahillere bile ulkemizde is begendirmekte zorluk cekiyoruz. Diger bir mevzu ise calisan issizlerimiz, yani devlet memurlarimiz ve besikte emekli olan insanlarimizin olusturdugu kotu ornek.

Issizler bu kisilerin calistiklariyla kazandiklarini goz onune aldiginda tabii ki bir parca emek gerektiren bir ise burun kivirir.

Benden simdilik bu kadar, yazinin devamini siz doldurun. Read More!

AKP'nin Erke Donergeci: Ali Turkan

Pazar gunu Amerika'nin saygin haber programi 60 Minutes'de "cold fusion" olayinin laboratuarlarda "basariyla" tamamlandigini gosteren haberi izledim. Cold fusion bizim eski askerlerin erke donergeci adini verdigi aletin arkasinda yatan "teknolojiye" verilen isim. Teknolojiyi tirnak icerisinde yazmamin sebebi bunun tamamen hurafeden ibaret olmasindan tabii ki. Yine de akli basinda gibi gorunen insanlar zaman zaman bu tur hurafelere inanabiliyorlar. Bizim eski askerlerin maskara durumuna dusmesi gibi cold fusion olayini ortaya atan universite profesorleri de 20 yil once maskara durumuna dusmus ve islerini kaybetmislerdi.

Demokrasi Nedir   Küresel ısınma Nedir  Özel Üniversiteler

Bu tur hurafalere baska bir ornek de bor madenleri veya osminyum hakkinda ortaya atilan sacmaliklardir.

Bundan bir muddet once "varlik barisi" adi altinda ulkeye 25 milyar dolar getirecegini vadeden AKP hukumeti de getirilecegi soylenen 14.8 milyar TL'nin 5.2 milyarinin Ali Turkan isimli ne idugu belirsiz bir kisi tarafindan getirilecegine inanarak maskara konumuna dusmustur. Bedava seker dagitiyorlarmis diyen her adamin pesinden gitmeyin, sonu hayirli olmayabilir, biraz kafanizi calistirin Allah askina.

Allahtan adam 5 trilyon dolar getirecegim falan dememis, bunlar ona da inanir butceyi iyice kevgire cevirirlerdi. Read More!

Sevan Nisanyan: Acilim

(Sevan Nisanyan, Taraf gazetesi, 20 Nisan 2009)
“Türkiye Cumhuriyetini kuran halka Türk denir” ne demektir? “İtalya Devletini kuran faşist halka İtalyan denir” ne demekse o demektir, Mussolini’nin sözüdür. Rejimin temsil ettiği siyasi değerlere bağlıysan öptük seni diyor: ister Kürt ol, ister Tirol Almanı yahut Sicilya Arabı, farketmez. Zorbalığı artık kimlik üzerinden yapmayacağız, itaat üzerinden yapacağız. Kalk Yirmiüçnisan şiiri söyle, seni affedelim.

yazinin tamami

Reeskont Nedir  Bütçe Nedir  Aritmetik Ortalama Nedir   Hisse Senedi Nedir   Bilanço Nedir   Akreditif Nedir  Tahvil Nedir    Broker Nedir    Portföy Nedir  Tutumluluk Nedir  Varlık Barışı Nedir  Evrim Teorisi Nedir  Reyting Nedir Read More!

Hisse Tavsiyesi Performansi

Okurlarimiz ara ara "su kadar param var, ne yapayim, nasil degerlendireyim, faizler de cok dustu" turunden sorularla karsimiza cikiyorlar. Birincisi bu sorunun cevabi hem zamana hem de kisiye gore degiskenlik gosteriyor. O yuzden de ben herkes sunu yapmali turunden laflari pek etmiyorum. Onun yerine Kasim ayinda enflasyona endeksli bonolarin enflasyon farki oncesi bono faiz orani yuzde 17 iken dedigim gibi "faize para koyacaksaniz bu firsat kacmaz" turunden ifadeler kullaniyorum.

Arada sirada da TEGV'e 10 TL bagis yapan okuyucularimiza email ile "IMKB endeksinden daha iyi performans gosterecegini dusundugum hisselerin" listesini gonderiyorum. Bunu en son 2 ay once yaptim ve benim sectigim hisseler tam tamina yuzde 26.4 artis gostermis. Ayni zaman zarfinda IMKB endeksi ise yuzde 23.5 artmis. Yani endeksin 2.9 puan uzerinde bir performans gostermisiz ve cenab-i Allah yuzumuzu bir kere daha kara cikarmamis.

Reeskont Nedir  Bütçe Nedir  Aritmetik Ortalama Nedir   Hisse Senedi Nedir   Bilanço Nedir   Akreditif Nedir  Tahvil Nedir    Broker Nedir    Portföy Nedir  Tutumluluk Nedir  Varlık Barışı Nedir  Evrim Teorisi Nedir  Reyting Nedir

Ote taraftan 10 TL bagis yapan okuyucularimiz ise eger portfoy buyuklukleri 350 liradan fazla ise bagis yaparak karli cikmislardir. Portfoy'de en iyi performansi Garanti Bankasi yuzde 50 getiri ile gosterirken, en kotu performansi yuzde 14 ile ISGYO gostermis.

Peki simdiki gibi dusuk faiz ortaminda paramizi nereye yatirabiliriz? Birincisi sunu soyleyeyim, bir bucuk sene vadeli tahvillerin faizi yuzde 12 kusur. Bu surede enflasyon oraninin yuzde 7 kusur olacagini varsayarsak yuzde 5 reel faiz hic de oyle burun kiviracak kadar dusuk bir faiz degil. Yillarca yuksek reel faizlere kotu alismissiniz, simarmissiniz yani.

Yok yuzde 5 beni kesmez diyorsaniz o zaman en mantikli alternatif ISGYO gibi gelirleri duzenli ve riski az olan, ayni zamanda NAV'inin yani varliklarinin piyasa degerinin altinda fiyata satilan kagitlari oneririm. Aha bu tavsiyeyi de bedavaya yapiyorum, TEGV'e bagis yapmayi size birakiyorum.

Son olarak size en garantili getirinin sirrini soyleyeyim: para biriktirmek. Risk alip piyasalarin uzerinde getiri saglamak herkesin harci degil, nice doktorali kisinin basarisiz oldugunu, binlerce uzman calistiran bankalarin battigini gordum. Sagasola harcadiginiz paralara dikkat etseniz bence en iyi sonucu alirsiniz. Read More!

Ekonomix'in Balonu Sondu mu?

Bu haftasonu Ekonomi Turk'un yazarlarindan Ekonomix ile yaptigimiz roportaji yayinliyoruz.

EkonomiTurk (ET): Sayin Ekonomix 2008 yilinda isabetli tahminlerinizle piyasalari kasip kavurdunuz, ancak son gunlerde sizin yaptiginiz tahminlerin neredeyse hepsi fos cikti. Ekonomix'in balonu sondu diyebilir miyiz?

Ekonomix: Simdi olaya balonu sonmek sonmemek olarak bakmamak lazim.

ET: Hadi hadi kivirmayin, balonunuz resmen patlamis iste. Baskalarini durust olmamakla sucluyorsunuz, kendiniz de durustce performansinizin bir analizini yapin.

Ekonomix: Peki o zaman. Borsa 20000'e dusecek dedim, 30000 bine cikti. Dolar 2 YTL'ye cikacak dedim, 1.6'ya dustu. Altin yukselecek dedim, yerinde saydi. Petrol yukselecek dedim, yerinde sayiyor.

ET: Hah soyle durust olun.

Ekonomix: Tahminlerim tutmadi ama niye tutmadi diye bir sorun.

ET: Iyi soralim bakalim. Niye tutmadi tahminleriniz?

Ekonomix: Birincisi benim tahminlerim her zaman tutar diye bir iddiam olmadi. Hatta normalde tahminlerimin %60 civarinda dogru ciktigini, 2008 yilinda bu oranin %90'a cikmasina kendimin de sasirdigini belirtmistim. Ayrica ben yatirim yaparken birinci amacimin para kaybetmemek oldugunu da surekli belirtiyorum. O yuzden de bu krizde bir suru kisi para kaybederken ben kaybetmedim. Piyasalar ara ara benim goruslerim disinda hareket ediyor. Mesela 2008'in Agustosunda IMKB 43000'e yukseldigi zaman da bu duruma aklimin ermedigini belirtmistim. Sonraki gelismeler beni hakli cikardi. Simdi de benzer hisler tasiyorum. Piyasalar bu krizden cikmaya basladigimizi ve senenin ikinci yarisinda ekonomik buyumenin gerceklesecegini ve 2010'dan itibaren de normale donecegimizi dusunuyor. Ben bu gorusu destekleyecek verileri henuz gormedim. Piyasalar belki hakli olabilir ama ben veriler gosterene kadar maalesef riski alip pozisyon acmayi dusunmuyorum.

Dolarin dusmesi meselesine gelince ben Turkiye'de bir veya birkac buyuk sirketin acik pozisyonda yakalanacagini ve bunun piyasalari dalgalandiracagini varsaymistim. Bu konuda tamamen yanildim, bankalarimiz kadar sirketlerimiz de eski krizlerden ders cikarmislar anlasilan. Dolarin bundan sonraki seyrine gelirsek bence 1.5 YTL'nin altini gorecegiz onumuzdeki 6 ay icerisinde.

Nükleer Kirlilik  Gönüllü Çevreci Kuruluşlar  Olasılık Soruları ve Çözümleri  Marksizm Nedir  Spam Nedir    Nükleer Enerjinin Zararları  Bono Nedir?  Fareli Köyün Kavalcısı  Arge Nedir?  Kalite Nedir  Açık Arttırma Nedir  Pesimist Nedir?

Altin ve dolar iliskili. Altinin dolar cinsinden deger kazanacagini dusunuyordum, hala dusunuyorum. Amerika para basmaya devam ettikce altin da yukselecektir. Benzer sekilde dolarin degerini kaybetmesiyle petrol de yukselecektir. Hatta tuketimin de artmasiyla petrol fiyatlari onumuzdeki 2 sene icerisinde tekrardan $100'a yukselecektir diye dusunuyorum.

ET: Piyasalar hakkinda peki neden bu kadar karamsarsiniz? Dusus herhalde hep boyle devam etmeyecek!

Ekonomix: Ekonomi tabii ki surekli daralmayacak ama bu herseyin eski haline donecegi anlamina gelmez. Hatirlayin, dunya ekonomisinin %5 hizinda buyumesinin sebebi Amerikalilarin "zengin" olduklarini zannetmeleri yuzunden tuketim yapmalari, Cin ve Uzakdogu ulkeleriyle Avrupalilarin da Amerika'ya mal satmasi idi. Amerikalilar birden tuketimlerini %10 civarinda dusurunce hem Asyalilar hem de Avrupalilar essekten dusmuse donduler. Bunun neticesinde Avrupa'ya ihracat yaparak buyuyen Turkiye de katir tepmise dondu ve krizin "kaynagi" olan Amerika'dan daha fazla kuculdu. Bu arada yeri gelmisken belirteyim Asyalilar ve Avrupalilar nedense krizin kaynagi olarak Amerika'yi goruyorlar. Bana sorarsaniz asil suclu kendileri.

Neyse, konuyu dagitmayalim. Nerde kalmistim?

ET: Essek ve katir diyordunuz.

Ekonomix: Evet. Krizden cikip tekrar normale donmemiz demek ya Amerikali tuketicilerin eski tuketim davranislarina geri donmesi ya da Avrupa ve Asyali tuketicilerin tuketimlerini senede $600 milyar kadar arttirmalari anlamina geliyor. Simdi devletlerin piyasaya girip tuketimi "canlandirmaya" kalkmasi sadece kisa vadeli sonuclar dogurur, uzun vadede zararlidir hatta. Yani simdiki Keynesyen politikalar uzun vadeli surdurulebilir politikalar degildir. Amerikali, Avrupali ve Asyali tuketiciler de kemer gevsetip tuketimlerini arttirmadiklari surece yerimizde saymaya devam ederiz diye dusunuyorum.

ET: Amerikali tuketiciler harcamalarini neden arttirmasinlar ki?

Ekonomix: Essekten dusenin halinden ancak esekten dusen anlar. Amerika'da issizlik orani su siralar %8.5'e yukselmis vaziyette. Bu oran sene sonunda %10'u asacak. Adamlarin servetleri bir senede 11 trilyon dolar dusmus, 7 milyon kisi isini kaybetmis olacak. Bu durumda tuketimin tekrar eskiye donecegini dusunmek hayalperestlik bana sorarsaniz. Avrupalilar ise hem yaslaniyorlar hem de servet acisindan benzer bir surecten geciyor. Tuketimi arttirabilecek bir tek Cin var. Adamlarin barutu kuru. Ama Cin'in 2 trilyon dolarlik rezervlerini bozdurup harcamasi demek kendi paralarinin cok daha hizli bir sekilde degerlenmeye baslamasi demektir. Cinlilerde bu yurek oldugunu zannetmiyorum.

ET: Yani hala karamsarsiniz?

Ekonomix: Gercekci deseniz daha iyi olur kanaatindeyim. Bizim goruslerimiz sabit degil tabii ki. Bugunku verilerin isiginda bu sonuclari cikariyoruz. Yarin baska verilerin isiginda baska sonuclari cikarmamiz muhtemeldir.

ET: Neyse simdilik sizi gecen sene isabetli cikan tahminlerinizin hatirina biraz rahat birakacagiz. Siz de bizi biliyorsunuz ama. Soylediginiz laflari unutmayiz, hafizamiz kuvvetlidir. Tahminlerinize tekrar bakacagiz.

Bu konu ile diger alakali bir yazi ise Borsa Nasıl Oynanır? En Sağlam Tüyolar baslikli yazimizdir. Read More!

Atiye Deniz ve Turk Borsasinin Muammasi

Turk muzigini cok severim ama vakit darligindan ancak senede bir iki defa vakit ayirabiliyorum. Bu aksam biraz bos vakit buldum ve yeni kimler cikmis diye bir bakayim dedim. Bir sitede en populer 30 sarkinin siralamasini yapmislar. Sekizinci sirada Atiye Deniz diye birisini gorunce ilk tepkim "isme bak, bu kesin Almancidir" oldu. Genelde yurtdisina gidenler cocuklarina boyle eski usul isimler verirler.

Beklentilerim cok dusuktu, yine de bir sans vereyim dedim. Aman Allahim, ne guzel sarki bu boyle, cok da muammali bir sesi var kizin, bu sene favorim olacak sarkiciyi buldum dedim. Ayni sey Turk borsasi icin de gecerli zannedersem. Beklentiler cok kotu olmali ki neredeyse 30 bine yukseldi. Benim portfoyumde kusa donen hisse senetlerinin orani da ozellikle banka hisselerindeki yukselisle birlikte yuzde 14'e ulasti. Saskinlik verici.

Nükleer Nedir    Yatırım Fonları    Taksi Şöförü   VOB nedir?  IMF Nedir   Borsa Tüyoları  Borsa Nedir  Zaman Nedir  Pi Sayısı Nedir

Ben borsa 20 bine dusecek dedigim surede hic islem yapmadim, ancak hatirlarsaniz Subat ayinin ortasinda TEGV'e 10 TL bagis yapan okuyucularimiza hisse tavsiyesi vermistim. Birisi bana bu hisselerin 18 Subattan bu gune getirisini hesaplarsa sevinirim. Hisseler GARAN,ISGYO, Dohol, Dyhol, Petrol Ofisi ve Tupras. Insallah endeksin altinda performans gostermemisizdir.

Ben borsalarin yukselmekte biraz aceleci davrandiklarini dusunuyorum. Bir miktar iyilesme oldugu acik ama riskler benim icin cok yuksek.

Asil sormak istedigim konuya gelelim. Son bir yilda piyasaya cikmis, benim sevdigim turden hangi sarkilar var? Bugun Atiye gibi begendiim diger sarkici ise Yusuf Guney (Heder oldu bende bu yurek sarkisiyla ve Rafet ile soyledigi ask-i virane). Tavsiyelerinizi bekliyorum.

Aklima gelmisken soyleyeyim. Borsalarin bu kadar yukselmesindeki diger etkense Merkez Bankasinin faizleri hizla dusurmesi ve bankalarin kisa ve uzun vadeli faiz makasindan hayvan gibi para kazanmasi oldu. Ozellikle Amerika'nin para basacagini belli etmesinden sonra dolarin Turkiye icin onemli bir risk faktoru olmasi ortadan kalkti (IMF anlasmasinin da payi var tabii)

Neyse otobus yolculugumun sonuna geliyorum ve yaziyi burada bitiriyorum. Read More!

Okuyucu Sorusu: Yatırım Stratejisi

Bir okuyucum şöyle yazmış: "...........İstanbulda ailemle yaşayan bir öğrenciyim. Çeviri yaparak çok ufak da olsa bir gelir elde ediyorum. Minik minik gelen bu parayla düzenli olarak internet bankacılığından likit fon alıyorum. 500 lirası gram altın, kalanı da fonda olmak üzere 6000 civarında bir tasarrufta bulundum. Çok iyi bildiğiniz gibi faizler aşırı düştü, hazine bonosu da ne yazık ki yerlerde. Nasıl bir yatırım stratejisi önerirsiniz?"

Ben uzman bir finansçı olmadığım için bu soruyu EkonomiTurk'e taşıyıp, sevgili Ekonomix'in ve diğer uzmanların görüşlerine başvurmak istedim.

Nükleer Nedir    Yatırım Fonları    Taksi Şöförü   VOB nedir?  IMF Nedir   Borsa Tüyoları  Borsa Nedir  Zaman Nedir  Pi Sayısı Nedir

Şahsi fikrim şu: Öncelikle daha öğrenciyken para kazanmaya ve biriktirmeye başladığınız için sizi tebrik ediyorum. Eğer birikiminize kısa vadede ihtiyacınız yoksa, 1000 TL kadarını acil durumlar için likit fonda bırakır, altına dokunmaz, kalanla da Şubat 2012 vadeli enflasyona endeksli kağıttan alabilirsiniz. Bunun için bankanıza gidip yatırım hesabı açmak üzere sözleşme yapmalısınız. Bundan sonraki kazançlarınızdan da mesela aylık 75-100 TL ödemek üzere oldukça riskli bir Bireysel Emeklilik Portföyü yapabilirsiniz. Çok genç olduğunuz için BES'e girmek ve minimum ödemelerle başlamak iyi bir fikir olabilir. Bugüne kadar BES konusunda yazdığım yazıları etiketlerden bulup, okumanızı öneririm. Dikkat edilmesi gereken hususlar var, bodoslama herhangibir şirketten BES yaptırıp, yüksek komisyon/işletim/yönetim gideri ödemenizi istemem.

Evet EkonomiTurk'un sevgili yazarları ve okurları, genç yaşta para biriktirmeyi akletmiş bu genç arkadaşımıza siz nasıl tasarruf önerilerinde bulunabilirsiniz? Yorumlarınızı bekliyoruz. Read More!

Salih Neftci Kansere Yenilmis

Cok uzuldum. Bundan 10 sene once tanismistik, yasini gostermeyen bir giyim stili vardi, kovboy cizmeleri falan. Cok super ekonomist olmasa da cok super finansci idi. Bir turlu neden bir hedge fona kapagi atip paraya para dememesini anlayamadim. Garibim cok calisirdi, oradan oraya ucar, seminer verir, ders verirdi. Bir dedikoduya gore cocugu hasta diye o kadar cok calisiyormus.

Tutumluluk  Inovasyon örnekleri  Türev Konu Anlatımı  EFT Nedir  Olasılık nedir    Ekonomi Nedir  Hisse Yorumları  Bilinçli Tüketici

Insan bir de bu kadar genc yasta yetismis kisilerin gitmesine dayanamiyor. Kansere yenilmese bir 15 yil daha calisir, insanliga faydali olurdu.

Allah rahmet eylesin. Read More!

Morgan Stanley Turkiye Genel Muduru

Hurriyet'te Morgan Stanley bankasinin eski Turkiye genel mudurunun sozlerini okudum. Iki sey dikkatimi cekti:

1. Önceden 1.5 milyar dolarlık fonları yönetiyordum. Ama artık şimdi bu işlerden bıkkınlık geldi.

Ben bundan sunu anliyorum. Bu adam portfoy yonetmekten pek anlamiyor, gercekten yetenekli adam bu isi birakmaz. Aktif olarak yapmasan bile pasif olarak yaparsin, kendi parani yonetirsin. Dunyada gercekten iyi, masraflardan sonra piyasalarin uzerinde getiri saglayacak portfoy yoneticisi sayisi azdir (%5'i gecmez). Bu rakam Morgan Stanley gibi buyuk sirketlerde daha da azdir. Sebebi basit. Bu konuda yetenekli olanlar kendi hedge fonlarini acarak kazanclarinin cogunu buyuk bankalara vermekten kurtulurlar.

Tutumluluk  Inovasyon örnekleri  Türev Konu Anlatımı  EFT Nedir  Olasılık nedir    Ekonomi Nedir  Hisse Yorumları  Bilinçli Tüketici

2.Türk bankalarının hiçbir zaman tehlikeli ürünlere girmediğini belirten Sarıaydın, "Hatta biz Morgan Stanley olarak, türev ürünlerle ilgili olarak Türk bankalarını ikna etmeye çalışıyorduk. İyi ki olmadı" dedi.

Iste adamin gercekten de iyi bir portfoy yoneticisi olmadigini gosteren kanit. Konut kredilerinden turetilmis urunlerin "iyi bir yatirim" oldugunu dusunuyorlarmis. Adam neredeyse Turkiye bankalarini da batiracakmis ama bizim bankalar muhtemelen Turkiye'deki yuksek faizlerin cazibesine kapilarak o islere girmemisler, bir anlamda tesadufen kurtulmuslar. Read More!

Krugman ve Turkiye

Nobel odulu cogu cevrelerde "tarafsiz", hakedene verilen bir odul olarak gorulur. Bana sorarsaniz bu goruste biraz gercek payi olmasina ragmen Nobel odulu sosyalist Avrupalilarin dunyaya kendi goruslerini yaymak icin kullandiklari bir aractan baska bir sey degil. Orhan Pamuk'u basarili oldugu icin takdir ederim, Turkiye'nin en basarili yazarlarindan biridir. Ama Nobel odulu almasinin sebebi kitaplarinin cok super olmasindan degildir. Benzer sekilde Al Gore da iyi insandir, kuresel isinma konusunda cok calismasi vardir ama kuresel isinma da oldukca politik bir konudur. Dunya isiniyor ama buna insanlar neden oluyor demek "bilimsel" olarak ne kadar dogru, tartisilir.

Tutumluluk  Inovasyon örnekleri  Türev Konu Anlatımı  EFT Nedir  Olasılık nedir    Ekonomi Nedir  Hisse Yorumları  Bilinçli Tüketici

Krugman da Amerika'da George Bush karsiti olan koyu bir sosyalist olarak karsimiza cikiyor. Tamam George Bush'tan ben de igreniyorum ama bu sosyalistleri yuceltmemiz gerektigi anlamina gelmez. Nobel komitesi kendi sosyalist gorusleri dogrultusunda secim yilinda Krugman'a odul vererek gayet acik bir sekilde niyetlerini belli etmislerdi.

Krugman Amerika'da devleti buyutmeye calisanlarin basinda geliyor. Bu ugurda solcu Obama aleyhine de bir suru yazi yazdi. Simdi de ayni karamsarligini dunyaya tasimaya calisiyor. Kalkmis Turkiye'yi iflas potansiyeli olan ulkeler listesine almis. Sacmalik. Biz de burada Turkiye'yi artik %7 hizla buyumuyor ve issizligi arttiriyor diye, yani potansiyelinin altinda performans gosteriyor diye elestiriyoruz. Buyuk bir panik olursa dolar kuru 2 YTL'ye cikar diye tahmin de yapiyoruz ama Turkiye iflas edebilir diye de sacmalamiyoruz. Turkiye iflas etmez, buyuk gucluk yasayabilir ama iflas etmez. 2001'de iflas etmeyen bu ulke simdi iflas etmez. Krugman bilmeden etmeden iskembeden salliyor iste.

Normal tabii. Askla isi karistirmayin derler ya. Ben de ekonomi yazarlarina tavsiyede bulunayim: politik gorusunuzle ekonomik analizlerinizi karistirmayin.

Update: Krugman haberi yalanlamis. Turk medyasinin gosterdigi bir amatorluk daha. Amaclari nedir anlamis degilim. Read More!

Tehlikenin Farkında mısınız?

Ülkedeki müşevviklik ölüyor. Doktor, hakim ve öğretmen olmak isteyenlerin sayısı mühendis, işletmeci olmak isteyenleri aşıyor. Günlük bulanmalar, kriz vs. hep aşılır da, bir milletin kalbinden iş yapma arzusu yok olursa veya iş yapmak "beceriksizlere" kalırsa ne olur? Ne adam gibi dükkan bulursunuz alışveriş yapacak, ne adam gibi marangoz, ne adam gibi tamirci. Gayrimenkul fiyatları da anlamsızca artar. Memleketimde bir dükkan almaya kalktım, aylık kirası 1200 lira, 400,000 lira istedi sahibi. Başka izahı var mı?

Tutumluluk  Inovasyon örnekleri  Türev Konu Anlatımı  EFT Nedir  Olasılık nedir    Ekonomi Nedir  Hisse Yorumları  Bilinçli Tüketici Read More!

Krizin Kendine Has Yapısı

Daha önce, 2008Q4 icin -9.4 gibi bir tahmin yapmıştım ama tutmamıştı. Bunun en önemli nedeni, yaşadığımız krizin 2001 krizindekinden farklı bir yapıya sahip olduğu gerçegini unutmuş olmam. Tablo'da harcamalar yöntemiyle hesaplanmış reel GSYİH rakamlarının gecen yılın aynı donemine göre hesaplanmış % büyümeleri var.

Tutumluluk  Inovasyon örnekleri  Türev Konu Anlatımı  EFT Nedir  Olasılık nedir    Ekonomi Nedir  Hisse Yorumları  Bilinçli Tüketici


2001Q2 ve 3'de ekonomi (ekonomi nedir?) ortalama olarak %6.4 kuculmuş, bildiginiz gibi 2008'in son ceyreginde de ortalama kuculme %6.2 oldu. şimdi bazı önemli alt kalemlerin hareketlerine bakalım. Birincisi, GSYH'nın önemli bir kısmını oluşturan yurtici tuketim (Yerlesik Hanehalklarinin Tuketimi) 2001'e kıyasla cok daha az gerilemiş. Bu durum krizin dış kaynaklı olması ve doğrudan bizim finans kesimimizi olumsuz etkilememesiyle doğrudan alakalı. Devletin Nihai Tuketim Harcamalarinda ise, ters bir ilişkini varlığı görülüyor. 2001'de devlet kendini kurtarmaya calısırken (ve aslında iflas bayragını cekmişken) bu krizde daha canlı duruyor. Nitekim, devletin harcamaları 2001'de %2.7 azalırken, bu krizde %6 artmış. Önemli diğer iki gösterge, dış ticaretle ilgili. 2001'de kurumuzu zıplatmış, ihracatımızı artırmışken bu krizde dış dunyadaki talep daralması nedeniyle bizim kur etkimizin pek de bir etkisi olmadı. ihracat, TL sabit rakamlarla 2001 krizinde (Q2-3) % 4 artmışken, bu krizde % -8.2 bir azalış içerisinde. ithalat ise, benzer bir eğilim içerisinde.
Read More!

Biri İşsizlik Yüzde 15 Olur Mu Demişti?

Habertürk'ün haberi burada

Evet, olur diyenler kimlerdi, olmaz diyenler kimlerdi? veya revize etmek isteyen var mı yıl sonu tahminini? (hükümet revize etmez onu biliyoruz da)

Komünizm nedir    iktisat Nedir  Devlet Üniversiteleri  Eğitim Nedir  Dejavu Nedir  Bilgi Nedir  Wifi Nedir    Teknoloji Nedir Read More!

Buna Resesyon Denir, Teget Degil.

Millet ekonominin basina CHP'yi veya Haydar Bas'i veya Cem Uzan'i getirseydi bu kadar kotu olmazdi. En azindan bir miktar gercekci davranip onumuzdeki 3 yil boyunca nasil sacmalayacaklarini ve bunun ekonomiye ne tur bir fatura cikaracagini durustlukle aciklamislar. Resesyon nedir, adami ne hale getirir diye merak ediyorsaniz AK partinin bir parca gercekci tahminlerine bakin:

1. Ekonominin bu sene %3.6 kuculecegini dusunuyorlar. Ekonomi %3.6 kuculsun, op basina koy. En azindan %4 kuculecek ekonomi.

2. Enflasyon bu sene 7.5 olacak demisler, mumkundur. 2010 ve 2011 hedeflerinin tutmasinin olasiligi daha zor, tutmaz diyeyim.
Warren Buffett George Soros T. Boone Pickens Carl Icahn Jim Simons Mohnish Pabrai Seth Klarman Steven Cohen Louis Navellier Roberto Mignone
3. 50 milyar YTL butce acigi verecekmisiz bu sene. Cok mumkundur. Bu kafayla giderlerse 2011'de 100 milyar YTL acik veririz. Secimler var ya!

4. Cari acik bu sene 11 milyar olacakmis. Olabilir. 2011'de 26 milyar gibi dusuk bir rakam olmasi zor ama. Yapisal olarak neyi duzelttiniz de cari acik o seviyelere dussun. Petrol fiyatlarinin dusmesini kalici zannediyorlar, ac tavuk kendini dari ambarinda gorurmus. Cari acik 2011'de en azindan 40 milyar olur.

5. Issizlik bu sene %13.5 olacakmis. Yok ya. 2008'in sonunda %13.6 idi. 2009'un sonunda en azindan %14.5 olur, 2011'e kadar da %15'i geceriz. Bunlar da muhafazakar tahminler. Bu kafayla giderseniz milletin canini daha cok yakarsiniz.

Rakamlara bakinca gercekten de kim olsa ekonomiyi bu derece kotu yonetirdi diyebiliyoruz. Eee bu adamlar ekonomiyi de yonetemiyorsa artik ne diye bunlara katlaniyoruz? (cevap abdurrahman celebi demeyin) Read More!

Normal Ne Demektir, Kelime Anlami Nedir?

Insanlar normal kelimesinin ne anlama geldigini pek bilmiyor. Bu yazida normal ne demektir, kelime anlami nedir aciklayacagiz. Bundan 5-6 sene one Las Vegas'ta kaplanlarla birlikte gosteri yapan adama kaplan saldirdigi zaman insanlar "kaplan cildirmis olmali" seklinde gerizekali yorumlarda bulunuyorlardi. Kaplan niye cildirmis olsun, hayvan gayet normal davranarak dogasina uygun bir sekilde onundeki yemege hamle yapmis, hepsi bu. Insanlar buna niye sasiriyor anlamiyorum.

Bu olaydan bir kac yil sonra Alaska'da vahsi ayilarla birlikte 6 ay yasayip belgesel ceken adami da ayilar yemisti. Insanlar buna da sasirmisti. Oysa ben ayilarin adami yemek icin 6 ay beklemesine sasiriyorum.

Ayni durum Turkiye'deki hayvanlar icin de gecerli. Mesela dun bir universite ogrencisini "yol verme" tartismasi yuzunden once dovmusler sonra kursunlayip oldurmusler. Mahkeme bunlara adam gibi 35 sene indirimsiz hapis cezasi vermedigi, aksine "kitap okuma", "iyi halden" indirim, vs. gibi sacmaliklarla odullendirdigi icin bu tur davranislari gormek de normal.

Warren Buffett George Soros T. Boone Pickens Carl Icahn Jim Simons Mohnish Pabrai Seth Klarman Steven Cohen Louis Navellier Roberto Mignone

Bir de Van da liseli genclerle polisler arasinda "dostluk" maci oynanirken cocuklardan biri Kurtce "pas" demis, bunun uzerine de polisler 4 cocugu dovup ustune bir de emniyete goturmusler. Burada da kusur polislerle dostluk maci oynayan cocuklarda. Amerika'da ayilarla birlikte yasayan adamdan farklari yok.

Son olayimiz ise GS-FB macindaki olaylar. Futbolcu dedigin kisiler, cogunlukla okumamis cahil cuhela takimindandir. Bir de bunlarin Turkiye veya Guney Amerika gibi maganda toplumlardan geldiklerini goz onune alirsak milyonlarin gozu onunde tekme tokat davranmalarinin gayet "normal" oldugunu goruruz. Niye sasiriyoruz ki? Bir iki mac ceza verir, birer madalya takarak bunlari da hasir alti ederiz evel Allah. Read More!

Washington DC: Devletin Mali Deniz

Suya sabuna dokunmayan konularda yazilarimiza devam ediyoruz. Iki gundur Washington'daydim, New York'a bahar gelmis.

Obama Turkiye'deyken gazetelerde cami icerisinde agzi acik resminin altinda sanki cok etkilenmis gibi "vallahi supermis, sormasi ayip kaca!" anlamina gelen ifadeleri yayinlaniyordu. Camilere diyecek lafimiz yok, 1500 veya 500 sene oncesinin imkanlariyla bundan iyisi olmaz da, simdiki teknolojiyle de kiyaslanamazlar. Diyecegim su ki Washingtonun gobeginde hayvan gibi paralar harcanarak yapilmis, koca koca sutunlari ve yuksek tavanlari olan binlerce bina var. Downtown'da caddeler neredeyse 50 metre genisliginde, sehir insanlara sanki ne kadar ufak ve gucsuz olduklarini anlatiyor (edebiyat da parcalayabiliyormusum ). Yani demokrati cumhuriyetcisi demeden gelen giden vatandastan topladiklari milyarlarca dolari memurlarin oturdugu mermer binalara harcamislar ki hepsine yaziklar olsun. Baska insanlarin parasini harcamaya gelince dunyanin her yerindeki devletler birbirinden farkli degil.

Warren Buffett George Soros T. Boone Pickens Carl Icahn Jim Simons Mohnish Pabrai Seth Klarman Steven Cohen Louis Navellier Roberto Mignone
Bu arada Washington acaip temizdi cunku her kosebasina bir tane (nedense) siyahi copcu koymuslar ellerinde bildigimiz eski usul supurgelerle yerde gordukleri en ufak copleri dahi temizliyorlardi. Baskalarinin parasini harcamanin baska bir guzel ornegi yani.

Anlayacaginiz Amerika'nin kapitalizmle yakin alakasi yok. Uzaktan alakasi var ama buna baska zaman deginirim. Read More!

Websitesi Tasarim Projesi

Bir kac gun once buraya web sitesi programlama projesinde birlikte calisabilecegim birilerini aradigimi belirttigim bir duyuru koymustum. Simdiden bir suru kisi basvurdu, projenin detaylariyla ilgili soru soruyorlar. Projeye ilgi duyabilecek baska kisiler olacagini da dusunerek bir kac gun daha beklemeyi planliyorum. Bu arada akillara takilan sorulari cevaplayayim. Bu arada bir okuyucumuz "1000 $lık bir iş değil bu site. böyle bir siteyi ben sana 500 TL ye yaparım ve daha ucuza da yapacak bir sürü de adam var piyasada." diye bir yorum birakmis, cok guldum.

Neyse sorulara gecelim:

1. Bu projeyi ne zaman bitirmek istiyoruz?
Cok acil degil, 3-6 ay arasinda sonlandirirsak iyi olur, programcinin zamanina bagli.

2. Kodlama dili ne olacak?
Bunu programciya birakiyorum ama bana sanki PHP + MySQL ikilisini kullanmamiz dogru gibi geliyor.

3. Verileri almak icin bir ara program yazmaya gerek var mi?
Evet. Sitede kullanacagimiz veriler gun icerisinde ortalama 1000 kere (700 ile 7000 arasinda degisiyor bu rakam) internete konuyor. Kritik olan bu verileri post edilir edilmez alip bunu websitesine koymak ve abone olan okuyuculara email ile haber vermek. Bence projenin en zor kismi da burasi. Veriler xml dosyasi olarak internete konuyor. Ben de Ruby ile yazilmis ve verileri indiren bir program var ama isinize yarar mi bilmiyorum. Bunun disinda statik datasetlerimiz de olacak. Indirdigimiz xml dosyalarini database'imize koyduktan sonra statik datasetlerimizdeki verilerle birlestirip kullanacagiz. Uyelerimiz bu birlestirilmis datasetimizde bir menuden belli kosullari secerek sadece kosullari saglayan verileri gorebileceklerdir.

Warren Buffett George Soros T. Boone Pickens Carl Icahn Jim Simons Mohnish Pabrai Seth Klarman Steven Cohen Louis Navellier Roberto Mignone

4. Baska neler istiyoruz?
Herkesin ulasabilecegi bir anasayfamiz da olacak. Anasayfada gazete layout'u kullanip (3-4 kolon olacak Ekonomi Turk websayfasina benzer), piyasalarla ilgili yorumlarimin olacagi yazilar olacak (blog gibi). Ayrica en son indirdigimiz 10 veriyi gosterecegiz. Yan tarafta da linkler, reklam yerleri vs. yer alacak. Arama kutusu olacak ve sirket sembolleri aranabilecek.

Dedigim gibi websitesi otomatik olarak verileri gun icerisinde (sabah 6'dan aksam 10'a kadar) indirecek. Bunun disinda ben diger datasetlerini periyodik olarak (gunluk, haftalik, veya aylik) yukleyecegim. Websitesi yeni sayfalar ve ozellikler eklenebilir olmali (bu islemi daha sonra ben yapmayi planliyorum, ya da yine baska bir programciya da yaptirabilirim). Websitesi hackerlara karsi guvenli olmali, kullanicilarin datasetlerin tamamini indirmesi onlenmeli, vs.

5. Ucret ne olacak ve odemeyi ne zaman yapacagiz?
Talipli sayisi cok olduguna gore acik arttirma (daha dogrusu acik azaltma) yaparak ucreti belirlemek daha adil olur gibi gorunuyor. Yarim yapilmis web sitesinin bana bir faydasi olmadigi icin websitesi calisir vaziyete geldigi ve anahtar teslimati yapildigi zaman odemeyi yapacagim.

Ayrica programcimizin reklamini Ekonomi Turk'te yapacagim ve isterse teknoloji konularinda yazmasi icin yazar olarak da ekleyecegim. Hala projeyle ilgilenenler bana email ile ulasabilirler.

Atladigim ne var baska? Read More!

Istanbul Cafe: 57th Street

Bugun bir tanidigim "yeni bir yer acilmis, ogle yemegine oraya gidelim" diyerekten beni 57. Sokak uzerinde, 8 ve 9. Caddeler arasinda yer alan Istanbul cafeye goturdu.

Icerisi hos, duvarlarda ufak halilar, masalarin uzerinde kirmizi mavi Iznik cinisi falan. Servis bir cok Turk lokantasinda oldugu gibi burada da vasatin altindaydi.

Bunlar benim icin o kadar da onemli mevzular degil ama. Her zaman oldugu gibi burada da Hatice'ye degil neticeye bakiyorum.

Yan masaya tabakta kofte getirdiler, gayet guzel kokmasina ragmen ancak manken kizlari doyuracak miktarda idi. Ustune ustluk 12 dolar. Ben bunu gordukten sonra 7 dolarlik doner durum soyleyerek ne kadar buyuk bir yanlis yaptigimi anladim. Gercekten de adamlar onume Turkiye'de bile "yarim" kategorisine girecek buyuklukte bir durum getirdiler. Butun gun midem guruldadi.

Warren Buffett George Soros T. Boone Pickens Carl Icahn Jim Simons Mohnish Pabrai Seth Klarman Steven Cohen Louis Navellier Roberto Mignone

Amerikalilarin sisman olmasinin bir sebebi var. Disarida yemege ciktiginiz zaman adamlar onunune iki kisiyi doyuracak kadar yemek koyarlar. O yuzden de 7-8 dolar istemekten cekinmezler. Surekli boyle bir durumla karsilasan Amerikalilar da gel zaman git zaman bir lokma daha yiyeyim diyerekten onlerine konan yemegi bitirecek kadar istahlarini gelistirmislerdir. Bende de aynisi olmustu.

O yuzden sikayet ediyorum. Ayni sebepten dolayi bu Turk lokantasinin basarisiz olacagini dusunuyorum. Adamlar Avrupa'da olsalar is yaparlar ama burasi sisman ve istahli insanlarin ulkesi. Bir dolar fazla verip iki kat yemege alismislar bir kere.

Bu arada ben ictigim ayran arti vergi ve bahsisi de dahil ettikten sonra disimin kovuguna sigmayan bu yemek icin 12 dolar odedim. Oradan 2 blok otede ayni paraya "yiyebildigin kadar" Hint yemegi satiyorlar. Kose basinda ise Misirli tezgahtar 5 dolara yiyemeyecegin kadar pilav ustu tavuk satiyor. Read More!

İşsizlik analizi

Ekonomix, son yazısında "Turkiye'de henuz isten cikarmalar tam olarak baslamadi. Yani istihdam alaninda ciddi boyutta bir sorun yok, asil problem is bulmakta yasaniyor ve isgucune katilanlar problem yasiyor" demiş. Ben patronla aynı fikirde olmadığım için, hazır elim de yazı yazmaya gitmişken, bu konuyu bir araştırayım dedim. Ekonomix ne de olsa Amerika'da yaşıyor, oradan buradaki durum hakkında gözlem yapma imkanı pek yok. Kendi açıklamalarından sıkı bir istatistik takipçisi olmadığını da biliyoruz. Gazetelerin internet sayfalarında gördüğü haberleri de abartılı ve de yalan yanlış olma ihtimali nedeniyle pek dikkate almıyor herhalde.

Benim gözlemlerin Türkiye'de (normalin üzerinde diyelim) işten çıkarmaların kasım, aralık aylarında yavaş yavaş başladığı ve ocak, şubatta da iyice tırmandığı yönünde. Son bir aydır ise bir durulma var gibime geliyor ama çok da emin değilim, bakalım göreceğiz. Kasım ve aralık aylarında bizim grupta da tensikatlar olmuştu. Kökleşmiş ve kendi piyasasında lider konumda olan bir firmada çalıştığımız halde "Ulan acaba bu tensikat bizi de vurur mu" diye biz bile korktuk. Neyse korktuğumuz başımıza gelmedi ama şubat ayında başka bir firmada çalışan kardeşim işsiz kaldı. Yani kriz ucundan bize de dokundu.

Warren Buffett George Soros T. Boone Pickens Carl Icahn Jim Simons Mohnish Pabrai Seth Klarman Steven Cohen Louis Navellier Roberto Mignone

Bugün biraz TÜİK'in ve İŞKUR'un sitelerini karıştırdığımda bu gözlemlerimi destekleyecek veriler de buldum. Aşağıdaki ilk grafikte görülen işsiz sayısında geçen yılın son iki ayında yaşanan artışın sadece işgücüne yeni katılanların iş bulamamasıyla açıklanmasına imkan yok. Türkiye'de işgücüne yıllık katılım kabataslak 500 bin civarında kabul edilir. Kasım ve aralık aylarında işsiz sayısında yaşanan artış bunun üzerinde. Demek ki bu aylarda işten çıkarılanların sayısında da önemli artış olmuş. TÜİK'in işgücü istatistiklerinde cari ay içinde işten çıkarılanlara ilişkin bir veri olmadığı için bu konuda kesin rakam vermek mümkün değil ama işte durum böyleyken böyle. Aşağıdaki ikinci grafikte görülen işsizlik sigortası ödeneklerinden yararlanan kişi sayısı da aynı yönde mesaj veriyor. Uzun müddet 100 bin civarında seyreden, 2008 başında yavaş yavaş yükselişe geçen işsizlik ödeneğinden yararlanan kişi sayısında kasım ayından itibaren bir tırmanış var. Bu sayı 5 ayda 143 binden 312 bine çıkmış. Yani bu dönemde 168 bin kişi işsiz kalıp işsizlik sigortasından yararlanmaya başlamış. Bir de işsiz kaldığı halde işsizlik sigortasından yararlanmak için gerekli şartları yerine getiremeyenleri ya da büsbütün kayıtdışı çalışırken işsiz kalanları düşünürseniz, son 5 ayda işten çıkarılanların sayısının çok daha fazla olduğu sonucuna varabilirsiniz.

Kısacası demem o ki işten çıkarmalar çoktan başlamış durumda. Haa, bu daha işin başı, sen daha olacakları gör derseniz birşey diyemem tabii. Bu sıralar soğukkanlılığımı koruyup gerek dünya gerekse Türkiye ekonomisi konusunda çok karamsar olmamaya çalışıyorum. Birkaç haftadır tünelin ucunda zayıf bir ışık var gibi ama çıkış mı yoksa üzerimize doğru gelen lokomotifin farı mı henüz belli değil. Durun hele bir kulak kabartayım, çuf çuf sesleri de geliyor mu? Read More!

Issizlik: Web Programlama Projesi

Issizlik konusuna ara ara deginiyoruz. Turkiye'de henuz isten cikarmalar tam olarak baslamadi. Yani istihdam alaninda ciddi boyutta bir sorun yok, asil problem is bulmakta yasaniyor ve isgucune katilanlar problem yasiyor. Ben de daha once ogrencilere ve issizlere vakitlerini bosa harcamamalarini ve kendilerini gelistirmelerini tavsiye etmistim.

Warren Buffett George Soros T. Boone Pickens Carl Icahn Jim Simons Mohnish Pabrai Seth Klarman Steven Cohen Louis Navellier Roberto Mignone

Dun aklima bir fikir geldi. Issiz veya ogrenci olan ve web programlamadan anlayan birisiyle ortak bir proje yapabiliriz. Ben kendim ogrenmek istiyordum bu isi ama bir turlu firsat bulamiyorum. Detaylarini daha sonra konusuruz ama aradigim kisiden su websitesine benzer ozelliklere sahip bir websitesini programlayabilme becerisi ariyorum. Normalde bu isleri Hindistan'dan programlamacilara yaptiriyorum ve onlar boyle bir isi muhtemelen $2000'a yaparlar. Benim kafamda olan ucret $1000 + ilk yilki gelirlerin tamami + sonraki gelirlerin %20'si gibi bir sey ama bu konuda esneklik gosteririm. Ilgilenenler bana email atsinlar. Read More!

Obama Türkiye'ye neden geldi?

Geçenlerde gelen bir maille haberdar olduğum bu hain planı burada faş ediyorum. Aha buyrun, ülkemiz hakkında ne hainlikler planlanıyor siz de öğrenin:

OBAMA'nın TÜRKİYEYE GELME SEBEBİ BELLİ OLDU SONUNDA
Etibank Satılıyor!..
ASIL DEGERİ 9 (DOKUZ) TRiLYON DOLAR
DiKKAT 9 MiLYAR VEYA 9 MiLYON DEGiL
9 TRiLYON DOLAR...

Warren Buffett George Soros T. Boone Pickens Carl Icahn Jim Simons Mohnish Pabrai Seth Klarman Steven Cohen Louis Navellier Roberto Mignone

ABD SADECE 40 KIRK MiLYON DOLARA KAPATACAK!

YAZIKLAR OLSUN....

KAPTIRANA, VERENE ve SUSUP SEYREDENE....

ALTI USTU BIR MAIL GONDERMEKLE BU İŞ OLMAZ DİYE DÜŞÜNMEYİN LÜTFEN.
VATANINI SEVEN HERKESE GÖNDERELİM.

HEPİNİZİN BİLDİĞİ GİBİ ETİBANK öZELLESTİRİLECEK..
(VE ALICISI AMERIKA :-)
VE BOR İŞLETMELERİ ETIBANK BÜNYESİNDE.
KONULAN FİYAT 40 MİLYON $.
LÜTFEN BİR DAHA OKUYUN VE LÜTFEN HERKESE İLETİN...
YASADIĞIN DÜNYAYI SORGULAYAMIYORSAN,
BARI ÜLKENİ SORGULA.....
(Ekodok'un notu: Bir mailin doğruluğunu niye sorgulamadığını boşver, karıştırma!!!)

ÖNEMLİ....
! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ..

Borla çalışan araba üretildi, maliyeti 200 tl olan 1 kg bor ile 19 000 km yol yapabiliyor (1100 kg. oto sabit 100 km süratle giderse) Bu demek oluyorki Petrole son. Tam tersine Batılı ülkeler bor işletmeciliğinin kansere yol açtığını iddia ederek BOR madenininden soğutma çabası içindeler. Oysa bu mucize maden kanser tedavisinde de kullanılmaktadır. Türkiye kiskacta! Arabayi bor madeniyle calistiracak patentli 600 proje oldugu ortaya cikti. TÜRKİYE, dünyada bor rezervinin yüzde 73`üne sahip Ve Türkiye GELECEĞİN DUBAİSİDİR Uluslararasi teroristler Türkiye uyanmadan bu kaynagi ele gecirmeyi planliyor.

Bu maili çoklu yollayarak en azindan bir toplum bilinci oluşmasina yardim edebiliriz ya da direkt silin...

TMMOB
ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI
İSTANBUL ŞUBESİ
(Ekodok'un notu: Çevre Mühendisleri Odası, bu maille bir ilgilerinin olmadığını iddia ediyor, ama aldırma, gerçekler değişmiyor!!!)

!!!!! Hızlı Bir Şekilde Forward Edelim !!!!!

Soros, kriz bahanesiyle ne zamandır paramızı yatırmıyordu, oh olsun!!! Read More!

Müthiş analizci İlhan Kesici: Yeni versiyon

İlhan Kesici, Hürriyet yazarı Cüneyt Ülsever'e, yerel seçim sonuçlarını analiz eden bir not göndermiş. Aha burada. Gidip bakmaya üşenirsiniz diye analizin tümünü aşağıya alıntılayacaktım ama aktarma yaptığımda nedense ortaya şifreli gibi bir yazı çıktı. Herhalde böyle aktarmaları önlemek için geliştirilmiş yeni bir numara olsa gerek. Neyse, gidip mutlaka bu yazıyı okuyun, ufkunuz genişleyecektir.

Warren Buffett George Soros T. Boone Pickens Carl Icahn Jim Simons Mohnish Pabrai Seth Klarman Steven Cohen Louis Navellier Roberto Mignone

Bu İlhan Kesici vakti zamanında 2007 seçimlerine ilişkin analiziyle de sitemize konu olmuştu. O da burada. O zamandan beri herhalde blogumuzu sıkı takip etmiş ki analiz nasıl yapılır biraz öğrenmiş. Yine de bazı yamukları var ama artık o kadarını da hoş görelim. Kendisini kutluyor ve başarılarının devamını diliyoruz. Read More!

Yesil Amerika, Pis New York

Turkiye'de Bursalilar veya dogu Karadenizliler sehirlerinin yesil olmasiyla ovunurler. Amerika'yi gormediklerinden olsa gerek. Ben daha Amerika'da Bursa'dan daha yesil olmayan bir sehir gormedim. Dunyanin en pahali arsalarina sahip Manhattan'da bile neredeyse her sokakta adim basi agaclar yukselir. Sehrin gobegindeki Central Parki saymiyorum bile.

Gelgelelim New York Amerika'nin geri kalaniyla. Kiyaslanamayacak kadar pis bir sehir. Turkiye'deki bir cok sehirden bile daha pis. Birinci neden nufus yogunlugundan oturu cok fazla miktarda trafik ve copun uretiliyor olmasi. Trafik konusunda yapilabilecek en etkili cozum hem araba kullanma hem de park etme ucretlerinin arttirilmasi. Ancak bu konuda yapilan oylama gecen sene basarisizliga ugradi.

Warren Buffett George Soros T. Boone Pickens Carl Icahn Jim Simons Mohnish Pabrai Seth Klarman Steven Cohen Louis Navellier Roberto Mignone

New York'un pis olmasinin diger bir sebebi ise kopekler. New York'ta yuzbinlerce kopek var ve bunlar sehrin dort bir yanina sabah aksam ya siciyor ya da isiyor. Kopek sahiplerinin buyuk cogunlugu ellerinde.posetler boklari topluyorlarsa da bazilari toplamadigindan sehri bok goturuyor. Hayvanlarin sidiklerini ise kimse temizlemediginden ortalik sidikten gecilmiyor. New York'ta agaclarin daha bir yesil olmasinin sebebi de belki budur :)

Amerika'lilar dizi ve filmlerle New York'un reklamini cok iyi yapiyor, bizim gezgin Turk aydinlari da vatandasa New York masallari anlatiyor. Isin gercegi su ki New York'u bok goturuyor. Read More!

Siyasi Karikatürler: Melih Gokcek ve Obama

Obama ile Gokcek arasinda gecen siyasi karikatürler cinsinden geyik konusmalar "Obama'yi sasirtan tek Turk" mealindeki basliklarla medyamizda yer aliyor. Birincisi Obama Turk halkinin tamamini tanisa saskinliktan dibi duser herhalde. Mesela alin adami Kirkpinar gureslerine goturun, yagli yagli adamlarin birbirinin uzerine cikip ellerini donlarindan iceri sokup "guresmelerini" gorunce kesin "Amerika'da biz buna gay porn" cevabini verir size.

Tutumluluk  Inovasyon örnekleri  Türev Konu Anlatımı  EFT Nedir  Olasılık nedir    Ekonomi Nedir  Hisse Yorumları  Bilinçli Tüketici

Ikincisi ise Melih Gokcek harbiden yontulmamis kalas olabilir ama adam hic 61 yasinda gostermiyor. Ucuncusu secmenleri adami seviyorlar, Murat Karayalcin gibi Ciller'e usaklik yapan birini secmektense Gokcek gibi birisini secmeyi tercih ediyorlar. AKP bence kotu bir parti ama ne demisler "korlerin arasinda tek gozlu kral olur". Read More!

Back-up: Buyume


Read More!

Finansal Krizin Etkisi Nasil Olculur?

Bir kac gundur yazarlarimizdan rdynk ile krizin Turkiye'ye etkisinin nasil olculmesi gerektigi konusunda tartisiyoruz. Genelde A degiskeninin B degiskeni uzerindeki etkisini olcmek icin B degiskeninin A degiskeninden onceki ve sonraki degerleri karsilastirilir. Yani B degiskeni A gelmeden once ne imis, A geldikten sonra ne olmus sorusunun cevabini bulmaya calisiriz.

Turkiye ekonomisi krizden ne kadar etkilenmistir sorusunda Turkiye ekonomisinin buyume orani B degiskeni, kriz ise A degiskenidir. Once kriz gelmeden once Turkiye ekonomisi hangi hizla buyuyordu sorusuna cevap vermemiz lazim. Ben bunun icin 2002'nin ilk ceyreginden 2008'in ucuncu ceyregine kadar gecen donemi baz aliyorum. Bu donemde Turkiye ekonomisi ortalama %6.5 hizinda buyumus. 2008'in ucuncu ceyregini krizin bir parcasi olarak almadim cunku krizin etkilerini tam anlamiyla 2008'in dorduncu ceyreginde hissettik.

Kriz geldikten sonra Turkiye ekonomisinin buyume orani %-6.2'e dusmus. Bu demektir ki kriz Turkiye ekonomisini tam 12.7 puan etkilemis.

Amerikan ekonomisi krizden ne kadar etkilenmis? 2002-2008q3 arasinda Amerikan ekonomisi %2.5 hiziyla buyumus. 2008'in son ceyreginde ise Amerikan ekonomisi %-0.9 kuculmus. Demek ki kriz Amerikan ekonomisini tam 3.4 puan etkilemis. Ben de bu iki sonuca bakarak "Turkiye ekonomisi krizden daha fazla etkilenmistir" sonucunu cikariyorum cunku bizim buyumemiz 12.7 puan duserken Amerika'nin buyumesi sadece 3.4 puan dusmus. (Amerika'nin buyume oranini hesaplarken Turkiye'nin kullandigi bir sene oncekine gore buyume orani yontemi kullandim. Normalde Amerika buyume oranini bir ceyrek oncesine gore hesapladigindan medyada %-6.3 rakamlarini goruyorsunuz)

Yukaridaki tabloda Turkiye'nin ve Amerika'nin ceyrekler itibariyle buyume oranlari yer aliyor (rakamlar hesaplanirken ayni yontem kullanilmistir ki elmalarla elmalari kiyaslayalim).

Dostumuz rdynk diyor ki krizin etkisini olcmek istiyorsak bunun "normalden" ne kadar sapma gosterdigini hesaplamamiz ve ortaya cikan rakamlari karsilastirmamiz gerekir diyor. Biz bu "goruse" katilmiyoruz. Birincisi bu bahsedilen yontem bir gozlemin ne kadar olagan oldugunu olcmek icin kullanilir, ne kadar etkili oldugunu olcmek icin degil. Bunlar birbirine benzer kavramlar ama ayni kavramlar degil. Bir seyin olagan olmasi etkisiz oldugu anlamina gelmez. Mesela ABC sirketinde satis elemani olarak calisan Michael'in aylik maasi ortalama $1500 olsun ama bu miktarin aydan aya komisyonlar degistigi icin $500'lik bir sapma gostersin. Yine ayni ABC sirketinde sekreter olarak calisan Mary'nin maasi ise $1200 olsun ve aylik $50 sapma gostersin. Simdi krizden dolayi Michael'in isine son verilsin ve maasi sifira dussun, Mary'nin maasinda ise $200'lik kesintiye gidilsin. Rdynk diyor ki Michael'in maasi 3 standart sapma dusmustur, oysa Mary'nin maasi 4 standard sapma dusmustur, o yuzden bu krizden Mary daha fazla etkilenmistir.

Yanlis. Michael riskli bir iskolunda calistigi icin maasinin dalgalanma gostermesine alisiktir, yani isinden kovulmasi bir bakima olagandir. Mary ise devlet memuru gibi saglam bir ise sahip oldugundan maas azalmalarina alisik degildir. Ama bu Mary daha fazla etkilenmistir anlamina gelmez. Mary hala $1000 para kazanirken Michael cepten yemeye baslamis, bir kac ay sonra issizlik sigortasi da bittikten sonra belki de banka evine el koyacaktir. Size sorayim, krizden kim daha cok etkilenmistir? Mary'nin mi yerinde olmak isterdiniz yoksa Michael'in mi?

Komünizm nedir    iktisat Nedir  Devlet Üniversiteleri  Eğitim Nedir  Dejavu Nedir  Bilgi Nedir  Wifi Nedir    Teknoloji Nedir

Rdynk'in savundugu ikinci konu ise su. Turkiye'nin buyume hizi 12.7 puan dusmus olabilir ama bunu geri kazanmasi sadece 2 yilini alir, ya da kendi ifadesiyle Turkiye krizden dolayi sadece 2 yil geriye gitmistir. Oysa Amerika (misal veriyorum) 5 yil geriye gitmistir, o yuzden Amerika daha cok etkilenmistir. Rdynk'in bu ifadeye esdeger kullandigi baska bir soylem ise 2004'den beri Turkiye Amerika'dan daha fazla buyumustur, o yuzden de krizden daha az etkilenmistir. Biz zaten burada Amerika 2002-2007 arasinda Turkiye'den daha fazla buyumustur diye bir sey demiyoruz. Turkiye'nin bu surede Amerika'dan daha hizli buyumesinin krizden etkilenip etkilenmemesi ile bir alakasi yoktur. Kriz tam anlamiyla 2008'in sonunda gelmistir ve Turkiye'nin buyumesini Amerika'nin buyumesine kiyasla kat kat daha fazla vurmustur. Olay bundan ibarettir.

Bu arada rdynk'in yontemini bir de ben test edeyim dedim ve 2002-2008q3 arasinda Turkiye'nin ve Amerika'nin buyume oranlarinin standart sapmasini hesapladim. Turkiye'nin ekonomik buyumesi Amerika'nin ekonomisine kiyasla 3 kati daha oynak. Ancak buna ragmen Turkiye ekonomisindeki gerileme Amerikan ekonomisinden kat kat daha fazla oldugu icin Turkiye 4.4 standard sapmalik bir kuculme yasarken Amerika 3.8'lik bir kuculme yasamis. Yani rdynk bile kendi yontemini kullanarak bizim soyledigimiz "Turkiye daha fazla etkilenmistir" sonucunu cikarmaliydi. Boyle olmamasinin sebebi muhtemelen ortalama hesaplarinda rdynk'in 2002 oncesi verilerini de standard sapma hesaplarinda kullanmasidir. Cok da muhim degil.

Maalesef bu tartismanin bana pek bir faydasi olmadi. Farkettigim tek sey Turkiye'deki kuculmenin boyutlarinin herkesin sandigindan cok cok daha fazla oldugudur. Bunun bir aciklamasi olmali. Aciklayabilecek olan bir adim beri gelsin. Iyi analiz yapabilen bir yazar arayisimiz hala suruyor. Merak ettigim diger bir konu ise Turkiye ile benzer ozelliklere sahip gelismekte olan 5-6 tane ulke ortalama ne kadar kuculmus sorusunun cevabidir. Benim vaktim yok. Read More!

Rekabet zorlamadan daha iyi çözümler üretir

YÖK, öğretim üyesi sıkıntısı çeken Anadolu’daki tıp fakültelerine büyük şehirlerdeki tıp fakültelerinden öğretim üyesi gönderecekmiş. Tabii öğretim üyeleri bu uygulamaya itiraz etmişler.
Batılı öğretim üyeleri ile bizimkiler arasındaki en büyük farklardan biri de mobilitedir. Batılı akademisyenler sürekli olarak daha iyi fırsatlar buldukları okullara doğru hareket ederler. Bizimkiler ise, yerlerinden asla kıpırdamaz. Asistan, hatta öğrenci olarak girdikleri okuldan profesör olarak çıkarlar.

Komünizm nedir    iktisat Nedir  Devlet Üniversiteleri  Eğitim Nedir  Dejavu Nedir  Bilgi Nedir  Wifi Nedir    Teknoloji Nedir

Batıda da herkes iyi okullarda çalışmak ister. Talep fazla olunca iyi okullarda çalışmanın bedeli de yükselir. Bu okullarda kadrolar herkese açıktır ve başvuranlar içinde en iyileri alırlar. Bizde ise bir fakültedeki kadrolar dışarıdan gelenlere açık değildir. Göstermelik ilanlar verilir. Başvuranlar arasında daha iyisi olsa bile, başka okuldan gelenin açık kadroyu alma ihtimali sıfıra yakındır.

Batıda hocalar mesleklerine yatırım yapar ve kendini sürekli geliştirmeye çalışır. Çünkü, yükselmesi, daha iyi bir iş bulabilmesi mesleki performansına bağlıdır. Biz de ise hoca mesleğine değil, ilişkilere yatırım yapar. Çünkü okulunda kendisine kadro verilebilmesi okulundaki diğer hocalarla, özellikle üstleriyle iyi ilişkiler kurabilmesine bağlıdır.

Ben de YÖK’ün davranışını yanlış bulanlardanım. Emirle Anadolu’ya gönderilen hocadan hayır gelmez. Adam belki gönderildiği yere gider, iki gün okulda ‘takılır’, üçüncü gün kaçmanın yolunu arar. Yapılması gereken öğretim üyeliği sistemini rekabete açmaktır. Rekabet artınca talep gören üniversitelerde öğretim üyesi olmanın çıtası yükselecektir. Çıtayı aşamayanlar ya meslekten çekilecek ya da daha az talep edilen ve çıtası daha düşük yerleri tercih etmek zorunda kalırlar. Böylelikle hem boş kadrolu okul kalmaz hem de öğretim üyelerinin kalitesi yükselir. Read More!

Erdoğan'ın Teğeti yada Finansal Krizden Ne Kadar Etkilendik

Ekonomix, Krizin Ne Kadari Tayyip'in Sucu? yazısında benim Tayyip'in "hamdolsun teget gecti" lafiyla neden bu kadar cok ugrastigim sorusuna cevap vermiş. Aslında Ekodok’un cevabını kullanmış, sonra kendisi de bazı eklemeler yapmış. Bu nedenle dilim döndüğünce önce Ekodok’un yazısına ve Ekonomix’e cevap vereceğim.

1. Sevgili Ekodok, beklentilerle ilgili yazımı okumadan cevap vermiş. Zira şöyle diyor: “RTE'nin teğet senaryosunu beklentilerin bozulmasını engellemek için ortaya attığına inanmak için epeyce saf olmak lazım. Bu senaryo ortaya atılırken bir seçime doğru yol alıyorduk, bilmem biliyor musunuz?” Ben ise okumadığı yazımda şöyle demişim: Erdoğan, baştaki yönetici olarak krizin beklentileri olumsuz yonlendiren etkisini azaltmaya calısmaktadır. Bu bir bakıma da anlasılabilir. Erdogan'ı okuyan veya dinleyenen sadece bizim gibi bu işlerden anlayanlar degil, koylusunden-hic okumama yazma bilmeyenine kadar cok cesitli bir halk kitlesi kendisinden etkileniyor. Bu insanların gelecekle ilgili beklentilerinin okumus yazmıs veya bu işlerden anlayan kesimden daha pozitif olması 2 nedenle istenir bir durumdur. 1.si ekonomi uzerindeki pozitif etkisi. Genel olarak hane halkı diyecegimiz bu kesimin durumu tuketici guven endeksinden az cok ortada. İste Erdogan'ın bu noktada, tuketici guvenini yuksek tutmaya calısarak, toplam talepdeki düşüş eğilimini azaltmak istedigi soylenebilir. 2.si ve bence daha onemli bir neden, krize inanmış bir hane halkının Mart'taki secimlerde sandıkta da ufak bir krize neden olabilecegidir.

2. Yangın Örneği: Adam dünyada yangın yok demedi ki zaten, bu krizin benim ülkemi daha az etkileyeceğini düşünüyorum, bunun için de elimizden geleni yapacağız dedi. Ha bunu ifade ederken siyasetçi kimliğiyle konuşmuş, ne yapalım yani adamın işi bu zaten.

3. Beklenti yönetimi: “Sizin dediğiniz gibi bir beklenti yönetimi ancak beklentilerde nedensiz yere bir bozulma olduğunda, ortada yangın yokken birileri yalan veya yanlış yere yangın var diye bağırdığında uygulanabilir.” Ne alaka ben anlamadım, o yuzden mi Bernanke yıllar sonra bir FED başkanı olarak ekranlara cıkıp, evet yangın var ama musterih olun elimizden geleni yapacağız ey halkım dedi.

Ken Fisher Joel Greenblatt Bill Ackman Eddie Lampert David Einhorn Dan Loeb Lee Ainslie John Paulson Stephen Mandel David Dreman

4. Ölçümü GDP ile yapmak: Bu konuda haklısın, sanayi üretimi genel ekonomiyi tam olarak yansıtmaz. Ama şurası bir gercekki, sanayi rakamlarından “ancak daha geriden gelen gdp rakamlarını tahmin etmek için” de yararlanılmaz. Sanayi üretimi, kapitalist ekonomik yapının temelini oluşturur; girişimci, teknoloji ve diğer sektörlerin dinamizmi buradan doğar ve bir ekonomiyi sanayi ayakta tutar. İşte bu yuzden petrol, turizm gibi belli sektörlere bağlı olan ülkeler bir türlü kalkınmazken, japonya bugunki durumundadır. Ayrıca ekonomik krizlerin birincil ve en ciddi etkisinin sanayide görüldüğü de bir gercek. Yani Krizin kalbi burda atıyor! Vucuda da bakıcam merak etmeyin.

5. Amerika'nın gdp'si 2008'in son çeyreğinde 2007'nin aynı çeyreğine göre yüzde 0.8 küçülmüş. Bizdeki küçülme ise yüzde 6.2. Şimdi kim daha fazla etkilenmiş oluyor? Buna aşağıda cevap vericem.

Bundan sonraki kısım Ekonomix’in AKP iktidarının icraatsızlığını eleştiren yazısı diyebiliriz. AKP hükümetinin, icraat konusunda yavaşladığı bir gercek, bu konuda aksini soylemiyorum. Aslına bakarsanız, AKP’nin Dervişin kurduğu ekonomik sitemi devam ettirmek, butceye dikkat etmek, AB reformları cercevesinde piyasaları serbestleştirmek dışında bişey yaptığı da yok. Aslında bunun dışında çok da bişey yapmasına gerek de yoktu zaten. Ama işte 2007-8 reformların hızının kaybedildiği bir dönem oldu. Buralarda TRnin kendi siyasi cekişmelerinin de insanı canından bezdirdiğini hatırlatmakta fayda var. PKK, terör, ergenekon, kapatma, basörtüsü ilk anda hemen sayılanlar. Ne yapalım, CHP ve MHP ile kıyaslayınca AKPyi öpüp başıma koyuyorum ben. O nedenle, “Yerel secimlerde Tayyip'in yalanlarina kanmayip AKP'ye oy vermeyen secmen” lafını da yine bu teğet tartışması gibi gereksiz görüyorum. Ne yani, Ferrarimiz vardı da biz mi binmedik.

Altın Yorumları    UNESCO Nedir    Sosyalizm Nedir  Forex Nedir    Fraktallar  Altın Oran Nedir

Kriz ABD’de çıktı biz daha çok etkilendik! İşte buna katılmıyorum. Önce sözel anlatım, daha cok vursa ne olurdu. HABERLER: ABD kaynaklı kriz TURKİYE’yi 12’den vurdu. ABD’den cok daha beter olduk. İş bankası, Akbank battı, daha birçok bankanın da batma tehlikesi var! İnsanlar paralarını cekmek icin banka onlerinde toplanmış durumdalar. Turkiye’nin borçlarını döndürebilme kapasitesi neredeyse bulunmadığından, faizler zirve yapmış durumda. 1.2 lerde gezen dolar, kısa sürede 2.5’lere çıktı. Bankaların birçoğu zarar açıklamaktalar. Turkiyenin kredi notu devamlı dusmekte. Merkez bankasında dolar rezervleri, bir cente muhtac bırakacak seviyeye geriledi. V.b.

Yanlış anlaşılmasın, ben başından beri krizin cok ciddi etkilerinin olacağını söylüyorum ve % 6.2’nin vehametinin de farkındayım ama inanın kriz bizi 12 den vurmus degil. Şimdi öncelikle daha onceki yazıda bahsettiğim karşılaştırmayı sunacağım sizlere sonrada GSYH rakamları ile durumumuzu tartışacagım. İlk önce bu grafiklerin bulundugu yazıdaki “Şöyle kabaca bu 3 grafiğe baktığınızda, sizce bu krizden hangi ülkenin daha çok etkilendiğini düşünüyorsunuz?” sorusuna pek cevap gelmemesi beni üzdü, dusuncelerimizi paylaşmayacaksak, ne anlamı var blogların. Herneyse, ben şöyle dusunuyorum. Bakın 3 tane aile var A,B ve C ailesi. Yapıları farklı ama sonucta hepsi de kendince belli bir gelire(uretime) sahip. Şimdi A ailesi, 2003 yılından sonra gelirini artırmaya başlıyor ve 95 X lirası olan gelirini, kısa sürede 110 x liraya çıkarıyor; sonra malum kriz geliyor ve Ocak ayı itibariyle bu aileyi 2000’lerdeki gelir seviyesine geri döndürüyor. B ailesi, 1997lerden 2002lere kadar ortalama 70 Y lira gelir elde ediyor, geliri 2001 yılında 80lerden 60lara dusunce aile battı sanıyorlar, sonra tekrar toparlanıyorlar. İhracatı kesfediyorlar, baba biraz daha harcamalarına dikkat ediyor, sonucta 120 Y lik gelire ulaşıyorlar. Malum kriz onlara da geliyor ve 2004 yılındaki gelirlerine geri dönüyorlar. C ailesi ise, 2001 lerde 100 Z olan gelirini, 110 Z lere cekiyor, ama krizle birlikte tekrardan 2001 lere geri dönüyorlar. İşte ben buna uzun dönemli analiz diyorum, gecen aya gore su kadar kuculduk den daha anlamlı bence, A ailesi AB-15, B ailesi Turkiye ve C ailesi ABD. Kriz yüzünden ABD 8 yıl, AB 7 yıl ve Turkiye 5 yıl kaybetmiş durumda! Kriz teğet geçseydi, son ceyrekteki yuksek uretim kayıplarını gormez ve yerimizde sayardık. Eğer 12’den vursaydı da, ABD gibi 8 yılımızı kaybederdik. Yok ABD’den bile bizi kotu etkileseydi, 1997 yıllarına geri dönerdik. Şimdi kabaca Krizin ABDye vuran kriz dalgasının % kacı bize vurdu derseniz; ben 5/8 = % 62 derim!

Daha once “ABD'ye yetişmek için % 27.19 Küçülmemiz Gerekiyor!” yazısında, sanayi buyume rakamlarını standart normal dağılıma uydurmuş ve iki ülkeyi kıyaslamıştım. Şimdi de benzer bir analizi, GDP icin yapıcaz. Ama once ceyrek dönem verisinin yukarıdaki grafiğine bir bakalım. gorunen şu, ABD 1990’dan beri ceyrek donme buyumesi bazında (gecen yılın aynı donemine gore) en kötü zamanlarını 1991Q1’de %-1 ve 2008Q4’de % -0.8 ile yaşamış. Bunun dışında bu adamlar negatif buyume nedir bilmemişler. Maksimum ise, 2000Q2’de % 4.85 ile yaşanmış. Turkiye’de ise, en kötü daralmalarımız 1994Q2, 2001Q4’de olmuş, % -10.7 ve % -9.7ile. en iyi büyümelerimiz ise, % 15’lere ulaşmakta.
yukarıdaki grafik standart normal dağılıma cevrilmiş USA ve TR buyumelerini veriyor. ABD'ye göre, 2001 krizinde daha fazla kuculmusuz, sonrasında 2002-2008 boyunca daha iyi bir büyüme performansı yakalamışız, şimdi krizle birlikte çöküyoruz ikimizde ama kırmızı çizginin altta olması, bizim nisbeten daha iyi olduğumuzu gösteriyor. altta ise, s.n.d.cevrilmiş USA ve TRnin tanımlayıcı istatistikleri görülüyor.

Şimdi bu durumda, 2008in s.n.d.daki 4.ceyrek buyumesi TR de % -1.95, USAde -2.52. Diğer bir deyişle, bizim ABD’nin 4. ceyrek daralmasına yetişmemiz icin % 9.29 küçülmemiz gerekiyor. Yani işte bu durumda o zaman Kriz bizi 12’den vururdu. Biz daha cok kuculduk diyebilirdik. Peki Kriz Bizi Nasıl mı gecti? İktisatçı cevabı! 6.2/9.29= % 67’ile. Yani ABD’yi vuran kriz dalgasının % 67’sini hissttik biz. O halde Teğet tartışmasının cevabını verelim. Eğer, teğetin Turkiyenin Kriz nedeni ile 3. ceyrekte % 0 büyümesi olduğunu kabul ederseniz. Ve Cemberin merkezinin de % 9.29’a tekabül eden ABD 4.ceyrek buyumesi olduğunu kabul ederseniz. % 67’ye uygun, % 6.2 noktasından gecen bir Kiriş elde ederiz. Bu da aşağıdaki şekle benzer!
Read More!