Kisaca bir giris yaparsak, Olasılık ve risk (bkz. risk nedir?) hesaplama bir cok kisi ici baslangicda sorun olmus bir konudur. Zaten matematigin bu dali 1650 ye kadar hesaplanamayan ve ancak 1930 Kolmogorov dan sonra aksiyomlar sekilde ifade edilen bir kuramdir.
Olasılık kisaca 0 ile 1 arasinda bir seyin olma olasıligini- şansıni ifade eden,gosteren degerlerdir. Bir sey kesin olacaksa olasiligi 1 olmayacaksa 0 dir.
Ornegin, loto hesaplarken her zamanki formul yerine mantiksal olarak hesaplayalim : 1 den 49 a kadar rakamlar var. 6 rakam tutturmamiz gerekiyor. Ilk cekilisde numaramizin gelme ihtimali 6/49, ikinci numaramizin gelme ihtimali de 5/49 (bir numara cekildi 48 numara kaldi),ucuncu 4/47,sonrasi, 3/ 46, 2/45, 1/44
6 numarayida tutturma ihtimali :
(6/49) (5/48) (4/47) (3/47) (2/47)(1/44)=1/13983816
Gunluk hayatla ilgili bir ornek vermek gerekirse, ornegin artik butun dunyada screening adi altinda hastaliklara karsi onceden kontroller cogaldi ve yayginlasti. Bayanlar icin ozellikle meme kanserine karsi (mammografi testi), erkeklerde de prostat kontrolleri v.b.
Ornegin herhangi bir hastalik icin onceden kontrol var. Nufusun % 1 i hastaliga sahip (herhangi bir kanser),Herhangi bir septom gostermesenizde bu teste girdiniz .Test % 99 la hastaliga sahip olanlari pozitif cikartiyor.yine %99 dogrulukla hasta olmayanlari negatif cikartiyor.
Eger teste giripde pozitif ciktiysaniz,hastaliga sahip olma olasiliginiz % kactir?
ingiliz Rahip Bayes formuluyle hesaplanabilir.
0,01*0,99/0,01*0,99+0,99*0,01=0.5 yani %50 dir. Gordunuz mu yari yariya.
Burada Olasılık nedir sorusuna cevap verip, gunluk hayatta kullanilan ornekler sunduk.Bir sonraki yazida son yaptigimiz ornegin nasil kolayca formulsuz yapilacagini gosterecegiz.
Diger benzer yazilar ise
Olasılık soruları ve çözümleri
cebir alanında ünlü bir Türk bilim adamı
Fraktal nedir
olasilik hesabi nasil yapilir?
1 Yorum Var.:
Bu yazinin fontlari cok kotu :(
Yorum Gönder