Spam Nedir?

Bir ekonomi blogunda spam nedir başlıklı bir yazının olmasını bilfiil spam olarak yorumlayanlar olabilir. Fakat bu yazı sadece spam’in ne olduğu ile ilgili olmayacak. Yazıyı sonuna kadar okuyanlar spam e-posta gönderenlerin ne kadar para kazandığını, spam’i ortadan kaldırmak için önerilen ekonomik çözümleri ve spam’i tamamen ortadan kaldırmanın neden pratik olarak zor bir problem olduğunu öğrenmiş olacaklar. Spam’in ekonomisini(bkz: iktisat nedir?) öğrenmek isteyenler okumaya devam edebilir.

Spam; e-posta adreslerine gönderilen tanıtım, satış veya dolandırma amaçlı, istenmeyen elektronik postalardır. Internet’te bulunan forum, blog ve wiki gibi sayfalara gönderilen tanıtım amaçlı mesajlar da spam olarak nitelenebilir. Spam’e örnek vermek için Gmail hesabımın spam klasöründeki bazı elektronik postalara baktığımda şunları görüyorum:

• Re: Online Drug Best Percocent!
• Goood: !!~~PharmacyDiscount 1000 Product !!!
• !!!Peercocent**and**Viicodin**Pharma!!!

Ne kadar gülünç değil mi? Pekiyi zaten kullandığım e-posta program tarafından filtrelenmiş olan bu e-postaları; kim açıp, okuyup sonra da tanıtımı yapılan bu ürünleri satın alıyor? Ya da daha da kötüsü dolandırıcılara parasını kaptırıyor?

Bu sorulara cevap vermek için, 2008 yılında araştırmacılar spam e-postalar gönderen bir bilgisayar ağının bir kısmını belli bir süre boyunca incelemişler.[1] Bu süre boyunca spam e-posta gönderenler Viagra satma amacıyla 350 milyon e-posta adresini hedeflemişler. Bu hedeflerden sadece 10,522’si ilacın satıldığı web sitesini ziyaret etmiş. İlacı ise sadece 28 kişi satın almış. Yani spam kampanyasının başarı oranı sadece %.0000081 miş.

Bu çok düşük bir rakam gibi gelebilir. Fakat satışların her biri yaklaşık 100 dolar civarındaymış ve tüm ağ için tahmini yıllık satışları hesaplandığında yaklaşık olarak 3.5 milyon dolarlık satış yaptıkları tahmin ediliyormuş.

Bu kadar e-posta mesajını göndermenin maliyetinin yüksek olduğunu düşünebilir. Fakat spam mesajlar çoğunlukla virüs bulaşmış bilgisayarlar tarafından gönderiliyor. Dolayısıyla büyük ölçüde spam’in hem maliyetini hem de faturasını masum internet kullanıcıları ödüyor.

Spam’i önlemek için istenmeyen e-posta göndermeyi paralı hale getirmeye önerenler var. Bunların başında Bill Gates geliyor.[2] Gates’in önerisine göre alıcılar; kendilerine gelen e-postanın tanımadığı bir kişiden olduğunu belirlediğinde gönderici düşük bir bedel ödemek zorunda kalacak. Böylelikle kimse milyonlarca e-posta göndermeyi göze alamayacak.

İlk bakışta güzel bir çözüm gibi gözükse de bu çözümün uygulmasını zorlaştıran birkaç neden var. İlk olarak bu yöntem alıcılar tarafından kötüye kullanılabilir. İkincisi dünyadaki herkes için yeterince düşük bir ücret belirlemek sorun olabilir. En önemlisi de bu problemler çözülse bile internet merkezi bir otorite tarafından kontrol edilmediği için bu parayı kimin toplayacağı, kimin faturayı keseceği ve kimin insanları ödemekle yükümlü kılacağı üzerinde uzlaşılması zor.(bkz: demokrasi nedir?) Her gün gönderilen e-posta sayısı bu problem daha karmaşık hale getiriyor. Absürd gelebilir fakat son dönemde yapılan araştırmalara göre dünyada her gün yaklaşık 200 milyar e-posta gönderiliyor ve bunların en az %70’i spam.[3][4]

Şimdilik spam mesajların özel yazılımlar tarafından filtrelenmesi en mantıklı çözüm olarak gözüküyor. Fakat olasılık hesabı yaparak çalışan filtreler de hata yapabiliyor ve okumamız gereken e-postaları bilgisayarın spam klasöründe aramak zorunda kalabiliyoruz. Bu yüzden, spam nedir başlıklı yazımızı spam’in şimdilik tamamen ortadan kaldırılabilecek değil sadece yönetilebilecek bir sorun gibi gözüktüğünü söyleyerek bitirmek zorundayız.