Borsa Nedir?

Hisse senedi nedir başlıklı yazımızda sermaye ihtiyacı duyan bir girişimcinin hisse senedi basıp satarak nasıl sermaye arttırabileceğinden bahsettik. O yazıda verdiğimiz örnekten devam ederek bu yazımızda da borsa nedir sorusuna yanıt vereceğiz. Borsa nedir bilmeden, ekonomik fonksiyonunu kavramadan yatırım yapanlar genelde daha çok kumar oynamaya meyilli kişiler oluyor.

Bir önceki yazıda 1 milyon yeni hisse basıp bunları satarak sermaye arttırmaya çalışan şirketin karşılaşacağı bir numaralı problem hisselere alıcı bulmaktır. Bunu çözmenin bir yolu varlıklı kişilerle birebir görüşerek onları ortak olarak almaktır. Örneğimizdeki şirket her biri 3 milyon lira koyacak 5 yatırımcı bulabilirse sorunu çözümlenmiş olacaktır. Büyük yatırımcılar açısından ise problem bu yatırımın ömrünün çok uzun olabileceği riski ile şirketin yolsuzluğa veya dolandırıcılığa karışma riskidir (risk nedir?). Aynı zamanda bu yatırımcılar 3 milyon lira gibi büyük bir miktarı bu şirkete bağlayarak portföy çeşitlendirmesi de yapamamaktadırlar. O yüzden bu problemlerin hepsini göz ardı edebilecek büyük yatırımcı bulmak örneğimizdeki şirket için çok kolay olmayacaktır. Ayrıca büyük yatırımcılar ellerindeki hisselerin bir kısmını satmak isteseler her seferinde avukat tutup bir sürü masrafa gireceklerdir.

Ortada ciddi bir piyasa problemi vardır göreceğiniz üzere. Nedir bunun çözümü? Borsa ya da hisse senedi pazarı adını verdiğimiz kurumlar bir önceki paragrafta bahsettiğimiz problemleri hafifletmek ve sermayeye ihtiyaç duyan şirketlerin göreceli olarak daha kolay bir şekilde sermaye bulmasını sağlatmak amacıyla icad edilmişlerdir. Birincisi piyasada işlem gören hisse senetleri takasbank adı verilen yerde saklanıp, her alım satımda el değiştirme zahmetinden veya sahte hisse senetleriyle uğraşmak riskinden kurtulunmasını sağlamıştır. Ikincisi, çok ufak miktarlarda işlem yapılmasına olanak olduğu için sadece varlıklı kişilerden değil, tüm tasarrufçulardan sermaye bulunmasıni kolaylaştırmıştır. Insanlardan tek bir şirkete yatırım yapmaktansa onlarca hisse senedine yatırım yapma fırsatına kavuştukları için portföy çeşitlendirmesi yapabilmektedirler borsalar sayesinde. Üçüncüsü, acil bir durum çıktığında veya istendiğinde çok ufak bir bedel ödeyerek elinizdeki hisseleri satmanız mümkün olduğu için yatırımcılara esneklik sağlamıştır. Dördüncüsü de borsalar kendi mensubu olan şirketlerden periyodik olarak raporlar istemekte ve belli kurallara uymaları koşulunu getirmektedirler. Böylece bilgi akışı oluşmakta ve güven problemi hafifletilmektedir.

Göreceğiniz üzere borsalar küçük yatırımcıların küçük büyük bir çok şirkete ortak olmasına olanak sağladığı ve sermayenin doğru alanlara aktarılmasını kolaylaştırdığı için gelişmiş ülke ekonomilerinin çok daha hızlı büyümesini sağlamıştır. Örneğini verdiğimiz köfteci borsa veya hisse senedi pazarının gelişmediği bir ülkede faaliyet gösteriyor olsaydı muhtemelen piyasadan 15 milyon lira sermaye bulamayacak ve kendi yağıyla kavrulmak zorunda kalacaktı. Türkiye’deki bir çok şirket banka ve sermaye piyasalarından sermaye bulamadığı için kendi yağıyla kavrulmak zorunda kalıyor. Bunun bir neticeside kayıtdışının yaygınlığını koruması oluyor. Şirketlerin sermaye bulabilmesi kolay olsa sermaye piyasalarına ulaşabilmek için yasalara da uymayı daha sıklıkla seçebilirlerdi.

Borsalar kumarhane değildir. Borsa yatırımcılarla sermayeye ihtiyaç duyan şirketlerin bir araya geldiği bir pazardır, belirli kurallar dahilinde işlem yapılır, ekonominin daha verimli işlemesini sağlar. Öte taraftan borsalar düzgün yönetilemiyorsa, manipülasyona olanak tanıyorsa, küçük yatırımcıların hakkı korunmuyorsa bu bahsettiğimiz fonksiyonunu yerine getiremeyecek ve bir çok kişinin algıladığı gibi kumarhaneye dönüşecektir. Borsa nedir sorusunu böylece yanıtlamış olduk, bundan sonraki yazımızda borsada nasıl oynanacağını anlatacağız.

Ilginizi çekebilecek diğer tanımlar:
Kredi riski nedir?
Makroekonomi nedir?
Reeskont nedir?
Stagflasyon nedir?
Swap Nedir?
Deflasyon nedir?
Nominal Ne Demektir?
Bono Nedir?
GSYH, CPI ve GSYH Deflatoru Nedir?
Iktisat nedir?

4 Yorum Var.:

C.Onat dedi ki...

Borsa'da nasıl oynanacağını anlatmayın bence. Borsa'da nasıl yatırım yapılacağını, portföy çeşitlendirmeyi, hisse senetlerini nasıl seçeceğimizi, teknik analizin neden işe yaramayabileceğini vs. anlatın. Oynamak doğru değil bence... Boşuna mı yazdık yani o yazıyı? Lütfen diyorum...:)

alfabeta dedi ki...

Sayın İnan Doğan

Finansal piyasalara balıklama atlamamak için temel bilgileri güzel bakış açınızla insanlara aktarıyorsunuz.

Sizden önemli bir konuda sizinde unuttuğunuz bir konuda yazı yazmanızı rica ediyorum.

Önceki yazılarınızda imkb-30 hisse senetlerini alın unutun 10 yıl sonra bana teşekkür edeceksiniz ,bunun dışında günde 1 paket parasının uzun vadede biriktirildiğinde çok kazandıracağınıda bahsettiniz.

Şunları sormak istiyorum bende uzun vadede hisse senetlerinden muazzam getiriler kazanıldığını biliyorum çevremdeki insanlarda biliyor.

Sizin bahsettiklerinizi birçok insan biliyor fakat uygulama neden olmuyor.10-15 yıl bekleyeceksiniz milyon dolarınız olacak bu çok basit orta halli birisi bile bunu birikim sayesinde yapabilir.

Böyle bir gerçek var peki neden kimse yapmıyor neden üniversite öğrencileri aylık 50 tlde olsa hisse senedi almıyor.

İnanmak mı eksik?Sabır denilen olgu insanda yok mu?

İnsan karakteri de önemli siz 10 yıl sonra sabırsız adama zengin olacagını söyleyin bekleyemez..şimdi bu kişi kötü yatırımcı olduğundan mı yoksa sabırsız olduğundan mı kaybediyor

siz de bilirsiniz warren buffett en az 30-40 yıl hisse satmaz peki bu kadar basit sabrı bizim ülkemizde kimse göstermiyor mu ya da siz kendinizi sorgulayın siz uzun vadeli yatırıma inancınız bundan kaç yıl önceydi ve siz ozamandan beri birikim yapıyor musunuz.

Örneğin ben tıpkı fonlarda olduğu gibi bankaların adımıza düzenli oalrak hisse senedi almasını ve 10 yıl boyunca bloke koymasını sağlamaları gerekiyor mümkün mü bilmem ama bana birileri uzun vade yatırım yaparken yaptırım uygulaması gerekir..

Ben uzun vadeyle ilgili olarak herşeyi yalayıp yutmuş biriyim gelin görün okadar çok örneğe,ispata ragmen ben uzun vade birikim yapmakta zorlanıyorum..

Uzun vadede insanların hisselerini satmaya zorlamasına yönelik okadar çok etken var ki anlatamam bu dediklerim tamamen pskolojik etkenler piyasalardan kaynaklı bir etkenden bahsetmiyorum..


Bu konudaki düşüncelerinizi merak ediyorum
Bence bunları bilmenin yanında insanların neden bunları uygulamadığının üzerine gitmek ve sistem geliştirmek gerekiyor.

Örnegin ben tı

Editor dedi ki...

@ CO

Borsada nasil oynanir basligini kullaniyorum aksi taktirde internette arama yapanlar bizim yazimiza ulasamazlar. Farkindayim, borsa ciftetelli degildir, oynanmaz ama herkes borsada nasil oynanir diye soruyorsa biz de onlara hitab etmek icin o basligi kullanmaliyiz. Hatta ben tanidiklara bir soyleyeyim de borsa nasil oynanir yazimiza link versinler, amme hizmetidir.

@ emrah,

Emrah cok guzel soru sormussun. Soruna da verecek cok guzel bir cevabim var ama insanlar $39 odeyip uye oluyorken senin detayli sorularina buradan cevap vermem onlara haksizlik olur. Kusuruma bakmazsin umarim...

Murat Gonul dedi ki...

Çok güzel yazmışsınız gerçekten..Borsa ile ilgili,borsanın neden var olduğunu ,ne işe yaradığını ve nasıl oynanması gerektiğini çok yalın bir dille anlatmışsınız.
Kitaplarda okusam eminimki anlamayacaktım ancak bir paragrafınız varki örnekli olarak açıklanmış gerçekten ben bu konu hakkında bilgi sahibi olmak isteyen biri olarak takdir ettim,çünkü temelini anlamama yardımcı oldunuz..
Paylaşımınızın devamı dileğiyle..