İşsizlik analizi

Ekonomix, son yazısında "Turkiye'de henuz isten cikarmalar tam olarak baslamadi. Yani istihdam alaninda ciddi boyutta bir sorun yok, asil problem is bulmakta yasaniyor ve isgucune katilanlar problem yasiyor" demiş. Ben patronla aynı fikirde olmadığım için, hazır elim de yazı yazmaya gitmişken, bu konuyu bir araştırayım dedim. Ekonomix ne de olsa Amerika'da yaşıyor, oradan buradaki durum hakkında gözlem yapma imkanı pek yok. Kendi açıklamalarından sıkı bir istatistik takipçisi olmadığını da biliyoruz. Gazetelerin internet sayfalarında gördüğü haberleri de abartılı ve de yalan yanlış olma ihtimali nedeniyle pek dikkate almıyor herhalde.

Benim gözlemlerin Türkiye'de (normalin üzerinde diyelim) işten çıkarmaların kasım, aralık aylarında yavaş yavaş başladığı ve ocak, şubatta da iyice tırmandığı yönünde. Son bir aydır ise bir durulma var gibime geliyor ama çok da emin değilim, bakalım göreceğiz. Kasım ve aralık aylarında bizim grupta da tensikatlar olmuştu. Kökleşmiş ve kendi piyasasında lider konumda olan bir firmada çalıştığımız halde "Ulan acaba bu tensikat bizi de vurur mu" diye biz bile korktuk. Neyse korktuğumuz başımıza gelmedi ama şubat ayında başka bir firmada çalışan kardeşim işsiz kaldı. Yani kriz ucundan bize de dokundu.

Warren Buffett George Soros T. Boone Pickens Carl Icahn Jim Simons Mohnish Pabrai Seth Klarman Steven Cohen Louis Navellier Roberto Mignone

Bugün biraz TÜİK'in ve İŞKUR'un sitelerini karıştırdığımda bu gözlemlerimi destekleyecek veriler de buldum. Aşağıdaki ilk grafikte görülen işsiz sayısında geçen yılın son iki ayında yaşanan artışın sadece işgücüne yeni katılanların iş bulamamasıyla açıklanmasına imkan yok. Türkiye'de işgücüne yıllık katılım kabataslak 500 bin civarında kabul edilir. Kasım ve aralık aylarında işsiz sayısında yaşanan artış bunun üzerinde. Demek ki bu aylarda işten çıkarılanların sayısında da önemli artış olmuş. TÜİK'in işgücü istatistiklerinde cari ay içinde işten çıkarılanlara ilişkin bir veri olmadığı için bu konuda kesin rakam vermek mümkün değil ama işte durum böyleyken böyle. Aşağıdaki ikinci grafikte görülen işsizlik sigortası ödeneklerinden yararlanan kişi sayısı da aynı yönde mesaj veriyor. Uzun müddet 100 bin civarında seyreden, 2008 başında yavaş yavaş yükselişe geçen işsizlik ödeneğinden yararlanan kişi sayısında kasım ayından itibaren bir tırmanış var. Bu sayı 5 ayda 143 binden 312 bine çıkmış. Yani bu dönemde 168 bin kişi işsiz kalıp işsizlik sigortasından yararlanmaya başlamış. Bir de işsiz kaldığı halde işsizlik sigortasından yararlanmak için gerekli şartları yerine getiremeyenleri ya da büsbütün kayıtdışı çalışırken işsiz kalanları düşünürseniz, son 5 ayda işten çıkarılanların sayısının çok daha fazla olduğu sonucuna varabilirsiniz.

Kısacası demem o ki işten çıkarmalar çoktan başlamış durumda. Haa, bu daha işin başı, sen daha olacakları gör derseniz birşey diyemem tabii. Bu sıralar soğukkanlılığımı koruyup gerek dünya gerekse Türkiye ekonomisi konusunda çok karamsar olmamaya çalışıyorum. Birkaç haftadır tünelin ucunda zayıf bir ışık var gibi ama çıkış mı yoksa üzerimize doğru gelen lokomotifin farı mı henüz belli değil. Durun hele bir kulak kabartayım, çuf çuf sesleri de geliyor mu?