iktisat Nedir?

iktisat nedir sorusu mikro veya makro iktisat derslerinde ilk cevap verilmeye çalışılan soruların başında gelir. Genellikle kullanılan tanım ise Samuelson’un 60 sene önce yaptığı “iktisat sınırlı kaynaklar kullanılarak değerli ürünler üretilmesi ve bunun paylaşılması ile ilgilenen bilim dalıdır” tanımdır.

Türkiye’deki zavallı ekonomistlere sorsak çoğunluğu sosyalizmden giren kapitalizmden çıkan ve küf kokan bir tanım yapacaktır ve size makroekonomiyi anlatacaktır. Vatandaşa sorsak “dolar, faiz ve borsa ile uğraşır” cevabını alacağız. Dünya üzerinde bu tür geyik işlerle ilgilenen ekonomistlerin sayısı sandığınız kadar fazla değildir. Amerika’daki ekonomistlerin %95’i makro ekonomi ile ilgilenmezler. Merkez Bankaları ne yapar, faiz politikası nasıl olmalıdır, döviz kurları serbest hareket etmeli midir gibi sorulara kafa patlatmazlar.

Iktisat nedir sorusuna cevap verelim: iktisat insanların verdikleri kararlar ile ilgilenen bilim dalıdır. Evet, çok geniş bir tanım çünkü iktisat gerçekten de insanların verdikleri bir çok kararı analiz eden ve sonuçlar çıkarmaya çalışan bilim dalıdır. Son yıllarda bazı iktisatçılar çıkıp sumo güreşçilerinin şike yapip yapmadığı ile ilgili çalışmalar dahi yapmıştır. Söyler misiniz bana sumo güreşçilerin şike yapıp yapmamasıyla “sınırlı kaynakların kullanımı ve üretimin paylaşılmasının” ne alakası var? O yüzden iktisatı doğru tanımlamak gerekir.

Ekonomide Hurafeler ve Gerçekler kitabımızda yerimiz elverdiğince bu konulara değinmeye çalıştık. Bence kitaptaki en önemli yazılardan bir tanesi de böbrek ve organ bağışı eksikliğinin yarattığı problemi tartıştığımız yazı oldu. Blogda da bu konuya defalarca değindik ve şu yazıları yazdık:

Böbrek Nakli ve Organ Satışı
Böbrek Hastalıkları ve Nakli
Bir Karaciğer Kaç Dolar Eder
Ali Dinçer ve Organ Bağışı
Organ Bağışı Israil Modeli
Organ Bağışı Iran Modeli
Böbrek Piyasası

Bu yazıların hepsi ekonomi alanında yazılmış ilginç yazılardır ve önemli bir sağlık problemine çözüm bulmayı amaçlamaktadır. Iktisat nedir? Iktisat budur. Ekonomistler ne yapar diye merak ediyorsanız söylüyoruz, bunları yapar ekonomistler; çoğunluğu doları indir, faizi yükselt demez.