İnovasyon nedir? Inovasyon ne demek?

Bu yazımızda İnovasyon nedir sorusuna yanıt arayacak ve inovasyonun ekonomide oynadığı rolü anlatmaya çalışacağız. Günlük yaşamda sıklıkla yaratcılık veya icat yapmak şeklinde kullanılan inovasyon, esasen bu iki kavramdan farklı bir anlama gelmektedir. İnovasyon; ekonomik ve sosyal fayda sağlayan yeniliklikler ve bu yeniliklerin ortaya çıkış süreci anlamına gelir. Sanatsal önem taşımamakla yaratıcılıktan, teknik yeniliklerle sınırlı olmamasıyla da mucitlikten ayrılır.

İnovasyon sonucu ortaya çıkan şey yeni bir ürün olabildiği gibi yeni bir düzenleme, kurum, iş modeli, prensip veya yaklaşım da olabilir. Örneğin futbol liglerinde uygulanan ve ligleri daha ilgi çekici, dolayısıyla daha karlı hale getiren üç puan sistemi de bir inovasyondur. Yatırımlarımızı değerlendirmemizde bize değişik seçenekler sunan hisse senedi, tahvil, vob, futures piyasalar ve likit fonlar gibi enstrümanlar da finansal inovasyon olarak tanımlanırlar.

İnovasyon girişimcinin en önemli silahıdır. Kısıtlı imkan ve sermayeye sahip bir girişimcinin yenilik yapmadan piyasada bulunan mevcut üreticilerle rekabet etmesi çok zordur. Bir girişimci için başarıya giden en garanti yol, kendi pazarını yaratmasına olanak sağlayan ve kendisini bu pazarın doğal lideri konumuna getiren bir inovasyon yapmasıdır.

Örneğin Gillette firmasının kurucusu King Camp Gillette ne jilet olarak bildiğimiz tıraş bıçağını icat etmiş ne de bunu satmayı ilk akıl etmiş kişidir. Gillette kullanılıp atılabilir jileti icat etmiş ve tıraş bıçağı ile sapını ayrı ayrı satmayı akıl etmişdir. Tıraş bıçağının sapını maliyetinden düşük bir fiyata satıp, asıl karı tıraş bıçağı satışlarından elde etmeyi amaçlayan Gillette, fiyatlandırma ve satış konusunda bir inovasyona imza atmıştır.[1] Bu inovasyon sonucu Gillette, yaklaşık 100 yıldır yarattığı bu piyasanın hakimidir. Warren Buffett’ın da en önemli yatırımlarından biri olarak bilinen Gillette şirketinin hikayesi tam bir Amerikan rüyasıdır.[2] King Gillette ise ironik biçimde yaşarken sosyalizmi savunmuş ve zengin olduktan sonra bile planlı ekonomiyi savunan kitaplar yazmıştır![3][4]

İnovasyon kavramını girişimcilik ile beraber inceleyen ve bunun teorileri üzerine derin biçimde çalışmış ilk kişi, Avusturyalı ekonomist Joseph Schumpeter’dir. Schumpeter girişimcilerin inovasyonlar yoluyla eskimiş ve verimsiz yapıları daha verimli olanlarla değiştirdiğini gözlemlemiş ve bunu kapitalizmin toplumu ileriye iten temel dinamiği olarak nitelemiştir. Schumpeter bu süreci creative destruction(yaratıcı yıkım) kavramıyla açıklamıştır.[5]

Inovasyon kavramının son dönemde popülerleşmesi ise küreselleşme ve gelişmekte olan ülke piyasalarının atılımıyla yakından ilgilidir. Bu gelişmeler sonucunda fiyat üzerinden rekabet etmek çok zorlaşmıştır. Firmalar inovasyonlar yoluyla ürün ve hizmetlerini farklılaştırmaya ve girişimlerinin karlılıklarını korumaya çalışmaktadırlar. Markalaşma ve marka değeri gibi kavramların ön plana çıkışı da benzer dinamiklerle açıklanabilir.

Son yıllarda bir ülke ekonomisinin inovasyon kabiliyeti; enflasyon, işsizlik ve iktisadi büyüme gibi ölçülmeye çalışılmaktadır. Bir ülke ekonomisinin inovasyon kabiliyeti o ülkedeki ünivesitelerin kalitesi, risk sermayesine ulaşım, kültürel yatkınlık, patent başvurularının miktarı ve piyasalarının rekabet düzeyi gibi birçok faktörün beraber değerlendirilmesiyle ölçülür.

ABD Ulusal Üreticiler Birliği(NAM)’nin hazırladığı 2009 yılı küresel inovasyon endeksine göre Türkiye en büyük 20 ekonomi arasında inovasyon konusunda 18., tüm ekonomiler arasında ise 58. sıradaymış.[6] The Economist dergisinin hazırladığı listeye göre ise 2004-2008 yılları arasındaki performansıyla Türkiye 52. sırada. 2009-2013 yılları arasında ise 1 sıra yükselerek 51. sıraya gelmemiz bekleniyormuş.[7] INSEAD’in gene 2009 yılı için hazırladığı bir başka listede ise Türkiye 67. sırada bulunuyor.[8] Listelerde Kore, Sinagapur, Japonya, ABD ve İskandinav ülkelerinin üst sıralarda yer alması ve listelerin Birleşmiş Milletler İnsani Gelişmişlik endeksi ile parallelik göstermesi dikkat çekiyor diyebiliriz.

Bu yazıda kuş bakışı olarak inovasyon kavramı hakkında bilgi vermeye çalıştık. Gelecekte inovasyon kavramı ile ilgili başka yazılarımız da olacak. Umarız, İnovasyon nedir başlıklı yazımız size yeni bir perspektif kazandırabilmiştir.