Borsa Borsa Söyle Bana

Evet, profilimde de dediğim gibi tek amacım ogrenmek, şimdi de "ya kardeşim şu hisse senetlerini almak icin en iyi zaman ne zamandır?" diye aklıma takılan soruya cevap arayacagım. Teknik analizden oranlardan filan anlamıyorum, o yuzden de iktisatcı (iktisat nedir) gozuyle olaya yaklaşıp kendimce bazı çıkarımlar da bulunmaya çalışacağım. Ricam, borsadan anlayan blog okurlarının bu yaklaşımla ilgili fikirlerini bildirmeleri, yada başka bir önerileri varsa paylaşmaları. Sorunun cevabını merak eden varsa buyursun :).

Komünizm nedir    iktisat Nedir  Devlet Üniversiteleri  Eğitim Nedir  Dejavu Nedir  Bilgi Nedir  Wifi Nedir    Teknoloji Nedir


İlk olarak kendi kendime şunu sordum. Şu ustunde calısacagım borsa endeksi ne olaki. Bunun cevabını "borsadaki şirketlerin gelecekteki karlılığının bir ölçüsü" olarak verdim. Once 1989 Ocaktan itibaren aylık borsa endeksinin doğal logaritmalı haline bakalım. ilk gordugum şey, endeksin davranışının 2001 krizi sonrası daha farklı olduğu. diğer bir deyişle endeks, sabit kurlu bol butce acıklı cokca zıplamalı yıllara gore daha duzgun bir buyume icerisinde goruluyor. (kırmızı ok şimdilik kafanızı kurcalamasın, ona yazının sonunda donucem).ikinci merak ettiğim şey, endeksin getirisi, aşağıdaki grafikte mavi çizgili olan ımkb 100 endeksinin 12 aylık hareketli ortalamaya göre % getirisini veriyor. (getiri logaritmik endeksden değil, ham endeksten hesaplanmıştır). kırmızı olan ise, TUFE enflasyonuna göre indirgenerek reel hale getirilmiş endeks getirisini göstermektedir. enflasyonun yuksek olduğu dönemlerde nominal reel farkı oldukce fazlayken (dogal olarak), enflasyonun gerilediği ve istikrar kazandığı 2000 li yıllarda reel nominal getirilerde birbirine yaklaşıyor. ve yine yukardakinin benzer bir yorum bura icin de gecerli getiriler adama benzemeye başlamış 2000 sonrası, sabit kur, enflasyon ve butce acıgının bizi ne hale suruklediğini burdan da anlayabilirsiniz!
Şimdi gelelim olaya. aşağıdaki grafikte mavi çizgi, borsa endeksinin tufeye gore indirgenmiş halini gosteriyor, bu serinin adına reelborsa dedim. diğer bir deyişle bu neyi gösteriyor, borsadaki şirketlerin gelecekteki karlılığı için piyasanın biçtiği reel değeri gösteriyor. Peki kırmızı çizgi ne, kırmızı çizgi reel borsanın aylık sanayi üretim endeksine bölünmesi ile elde edildi, yani ulkedeki birim sanayi uretimi başına gelecekteki karlılık icin biçilen reel değer. bunun adına da uretimborsa dedim. Örneğin, borsa endeksi ve tufe endeksi aynıyken, uretim azalsa uretimborsa değeri yukseliyor. cunku iktisadın temel kuralı burada da işliyor. az olan bir şeye daha fazla değer biçmiş oluyorsunuz. Bu durumda ya endeksin uretimle birlikte dusmesi gerekiyor yada fiyatlar genel seviyesinin artması.uretim borsa serisine göre borsanın yorumundayız. 89'dan gunumuze uretimborsa değeri üç yerde minimum olmuş, birisi Ocak 89: 0.02708, Kasım 92:0.02656 ve Temmuz 2003: 0.02460 değeri. Hem içlerinde en düşük değer olması hemde 2003 yılı içerisinde bulunarak bugunku ekonomiye en yakın altyapıya sahip data olması nedeniyle beyaz çizgi Temmuz 2003'e göre çizildi. Temmuz 2003 bize ne diyor? Kardeşim diyor, ekonominizdeki uretim başına duşen reel değeriniz çok düşük kaldı, ben olsam borsaya yatırım yaparım. Şimdi gelelim, kırmızı oka tum grafiklerdeki kırmızı ok bu Temmuz 2003 ayını gösteriyor. yani son grafikten, temmuz 2003'u seçip, diğer grafiklerde işaretleyip, bu ayın iyi bir yatırım ayı olup olmadığına baktım. Bence tam isabet, diğer düşük uretimborsa değerine sahip aylar içinde bu geçerli.
yakın geçmişe (2002 sonrası, son data: 2008 Aralık:uretimborsa, 2009 Ocak:reelborsa)baktıgımızda, en uygun alım zamanının Kasım 2008 olduğunu görüyoruz. Nitekim bizde, 19 Kasım tarihli "Bir Soluklanma: Dolar&Borsa" yazımızda borsa 21.000 leri gordugunde borsaya girin demişiz. Benim bundan sonraki beklentim, borsauretim değerinin Kasımdaki değerinin (0.03135) altına düşmesi ve orta vadede iyi alım fırsatları dogurması. diğer bir deyişle uretimi ucuzken sahiplenmiş olucaksınız. Ama Kasım ayında borsaya girenlere de aferin demek lazım. En son Aralık borsauretim değeri : 0.03773 olmuş, bunun temel nedeni fiyat endeksi ve uretim duserken, borsa endeksinin yukarı cıkması. Peki endeks niye yukarı cıkıyor? IMF beklentisi, TR nin reel uretiminin geleceğine duyulan güven, finans kesimimizin daha sağlam olması gibi faktörler sayılabilir. Ama daha once de dediğim gibi ben krizin etkilerinin temizlendiğine inanmıyorum, yani bu saydıklarımdaki bir kırılma uretimborsanın gerilemesi icin yeterli. Bu durumda benim onerim, bundan sonra Kasım2008 ve altındaki tum uretimborsa değerlerinde alımın yapılabileceği. Bir not, reel ve uretimborsanın 2003'dekine benzer bir yol izlemesi ve enflasyonunda % 7 olması varsayımı durumunda borsa icin dip değer 18.500 oluyor. Haberiniz olsun.

Bu konu ile diger alakali bir yazi ise Borsa Nasıl Oynanır? En Sağlam Tüyolar baslikli yazimizdir.