Enflasyon; ulusal ekonomide fiyatlar genel seviyesindeki belli dönemlerde meydana gelen artışlar enflasyon oranı olarak tanımlanır. Eğer fiyatlar genel seviyesinde artış değilde bir düşüş söz konusu ise bu hesaplanan orana da deflasyon oranı olarak tanımlanır. Her iki oranında yüksek olması ekonomik yapı için olumsuz bir göstergedir.
Ülkemizde 2010 yılı tüketici fiyatları endeksi yıllık değişim oranı % 6.53 olarak hesaplanmıştır. Enflasyon hesabı yapılırken değişik ürün grupları paket halinde kabul edilir ve piyasadaki ortalama reel fiyat artışı ele alınır. Bu konuda değişik endeks hesapları yapılır.
Bu tanımlar ve yorumlar üzerinde fazla durmak istemiyorum. Benim ilgilendiğim asıl konu bana göre enflasyon oranının fantaziden öteye gitmediği gerçeğini tartışmak. Olayı bir örnek ile açıklamak istiyorum.....
Örneğimizde iki kahraman var. Ahmet bey ve Ali bey. Ahmet Bey bir firmada beyaz yakalı pozisyonunda çalışıyor ve aldığı maaş 3.000 Lira olsun. Ali Bey ise aynı firmada bekçilik görevinde ve 800 Lira maaş alıyor olsun. Benim ilgilendiğim birinci konu şudur; Türkiye de 2010 yılı tüketici tiyatları bazında hesaplana enflasyon oranının % 6.53 olduğunu yukarıda belirttik. Şimdi Ahmet Beyin maaşına göre mi enflasyon % 6.53, yoksa Ali Beyin maaşına göre mi enflasyon % 6.53 oluyor. Ahmet beyin enflasyonu ile Ali beyin enflasyonu aynımıdır ? İçinizden çekirdek enflasyon oranı diye birşey var, haberin yokmu ? dediğinizi duyar gibiyim. Peki çekirdek enflasyon diye birşey varsa; bu ülkede asgari ücretin bu seviyede olması nedendir. Demek ki çekirdek enflasyonu umursayan yok, çünki; asgari ücrete yapılan yıllık artışlar tüketici fiyat endeksi enflasyon oranı baz alınarak yapılıyor her zaman. Neyse dönelim konumuza; Ahmet beyin enflasyonu ile Ali beyin enflasyonu aynımıdır, diyorduk..... Kabaca şöyle bir düşünürsek; Eğer Ahmet beyin 3.000 lira maaşında yaşadığı enflasyon % 6.53 ise, Ali beyin 800 lira maaşı ile yaşadığı enflasyon oranı yaklaşık 4 katı yani % 26 civarı olması lazım. Maaş farkı 4 kat ise enflasyon farkıda 4 kat olsun.
İlgimi çeken ikinci konuda şudur; Ahmet beyin ve ali beyin yıllık % 10 oranında maaş zammı aldığını düşünelim. O zaman diyebiliriz ki; her iki şahısda enflasyonun üzerinde maaş zammı almış ve bütçelerini enflasyondan korumuşlardır. Yani; aldıkları yıllık maaş zamları, fiyatlar genel seviyesinin üzerinde kalmış ve harcamalarındaki yıllık artıştan etkilenmemişlerdir. Peki % 10 maaş zammını Ahmet bey ve Ali beye uygularsak ne olur ? Ahmet bey 3.000 liralık maaşına % 10 zam farkı olarak 300 liralık bir gelir seviyesinde yükselme kaydederken, Ali bey ise 800 liralık maaşına % 10 zam alarak 80 liralık bir zam farkı alır. Ahmet bey 300 lira zam alırken Ali bey 80 lira zam aldı..... Enflasyon oranı % 6.53 ise; bu oran 2010 yılında fiyatlar genel seviyesindeki yükselme oranını ifade ediyor ise; bu % 6.53 lük oran 80 lirayamı, yoksa 300 lirayamı denk geliyor acaba..... Bu durumda ya Ahmet bey enflasyon oranından çok üstünde bir zam aldı, yada Ali bey enflasyon yani hayat pahalılığı altında ezildi demektir. Hani hesaplana enflasyon oranı ulusal ekonomiyi temsil ediyordu ? Bu durumda Ali bey ulusun bir parçası değilmidir ?
Enflasyon hesabı konusunda ayrıca sık sık bir ayarlama yapılır. Buda şöyle gerçekleşir; her hükümet enflasyon oranını düşük çıkarabilmek için oranın hesabında kullanılan paketin içine giren gider kalemlerini değiştirir. Yani; alışverişe çıktığınızda aldığınız ürün çeşitlerine göre, alışveriş çantanızın içindeki malzemeler, her alışverişin enflasyon oranının farklı hesaplanmasına neden olur. Sık sık ekonomi sayfalarında okuyorsunuzdur; bu ayın zam şampiyonu falanca ürün oldu diye..... Kasdettiğim de aynen budur. Bu örnekler çok sayıda çoğaltılabilir.....
Bence enflasyon hesabı sadece fiyatlar genel seyiyesi kullanılarak yapılamaz. Bu oran hesaplanırken, gelir grupları ve demoğrafik gelir dağılımıda bu hesaba katılmalı ve çeşitli gelir gruplarını enflasyon oranları ayrı ayrı hesaplanmalıdır. Ben nacizhane bu şekilde örnek bir enflasyon hesaplama tablosu yaptım. Bu örnek hesap tablosunu www.hakimiyetimilliye.org adlı sitede yayınladım. Bu yazımın devamına o yazımı aynen ekliyorum. GELİR = GİDER + TASARRUF
GAYRİ SAFİ MİLLİ GELİR = ( BİR ULUSAL EKONOMİDE ÜRETİLEN MAL VE HİZMET TOPLAMI – DEVLET KAMU HARCAMALARI ) / ÇALIŞAN NÜFUS.
Mevcut sistemde tüm nüfus hesaplamaya konu ediliyor. Bu nüfusun içinde 3 aylık bebek te var, 80 yaşında kişide var, sakat ve malul de var. Oysa sadece çalışan nüfus hesaba katılmalı. Çünkü üretimi sadece mevcut çalışanlar gerçekleştiriyor.
GAYRİ SAFİ MİLLİ GİDER = BİR ULUSAL EKONOMİDE TÜM NÜFUSUN HARCAMASI.
Gider hesaplamalarında mevcut sistemde olduğu gibi tüm nüfus hesaba katılmalı. Çünkü 3 aylık bebeğinde, 80 yaşındaki kişininde harcaması var. Gayri safi milli giderden kasıt halkın hane içi geçinme harcamalarıdır.
Örneğimizde ; devlet kamu harcamaları 100.000.000.000 tl kabul edildi.
Örneğimizde ; hane halkı harcamaları 80.000.000.000 tl kabul edildi.
TASARRUF = GAYRİ SAFİ MİLLİ GELİR – (GAYRİ SAFİ MİLLİ GİDER + DEVLET KAMU HARCAMALARI )
Tasarruf; Toplam üretimden hane halkı harcamaları ve devlet kamu harcamalarının çıkarılması ile bulunur.
GELİR ORANI;( ALINAN MAAŞ MİKTARI x KİŞİ SAYISI ) / ÇALIŞAN NÜFUS
Örneğimizde ; nüfus miktarı 45.000.000 kişi kabul edildi.
Örneğimizde ; çalışan nüfus 15.488.673 kişi kabul edildi.
Oranın hesabı ; Gelir gruplarına göre hesaplama;
1.adım; alınan maaş miktarları çok sayıda kademeye ayrılır.
Örneğin; 0 tl – 500 tl arası maaş alanlar
501 tl – 1000 tl arası maaş alanlar
1001 tl – 1500 tl arası maaş alanlar
1501 tl – 2000 tl arası maaş alanlar ......gibi.
2.adım;Daha sonra bu maaş miktarlarını kaç kişi kazandığı karşılarına yazılır.
Örneğin; 0 tl – 500 tl maaş X 10.535.673 kişi
501 tl – 1000 tl maaş X 3.217.969 kişi
1001 tl – 1500 tl maaş X 989.642 kişi
1501 tl – 2000 tl maaş X 745.389 kişi
3.adım;Bu adımda bulunan çarpım rakamları toplam çalışan nüfusa bölünür.
Örneğin; 0 tl – 500 tl maaş X 10.535.673 kişi / 15.488.673 kişi = % 68,02 çalışan nüfus oranı
501 tl – 1000 tl maaş X 3.217.969 kişi / 15.488.673 kişi = % 20,78 çalışan nüfus oranı
1001 tl – 1500 tl maaş X 989.642 kişi / 15.488.673 kişi = % 6,39 çalışan nüfus oranı
1501 tl – 2000 tl maaş X 745.389 kişi / 15.488.673 kişi = % 4,81 çalışan nüfus oranı
GELİR NÜFUS ORANI = GENEL NÜFUS X GELİR ORANI
45.000.000 kişi X % 68,02 = 30.609.000 kişi 0 tl – 500 tl arası maaş ile geçiniyor.
45.000.000 kişi X % 20,78 = 9.351.000 kişi 501 tl – 1000 tl arası maaş ile geçiniyor.
45.000.000 kişi X % 6.39 = 2.875.500 kişi 1001 tl – 1500 tl arası maaş ile geçiniyor.
45.000.000 kişi X % 4.81 = 2.164.500 kişi 1501 tl – 2000 tl arası maaş ile geçiniyor.
Not; maaş tan kasıt haneye giren gelir miktarıdır.
GİDER NÜFUS HESABI = DEVLET KAMU HARCAMALARI + HANE HALKI HARCAMALARI / NÜFUS SAYISI.
Devlet kamu harcamaları / Nüfus sayısı = 100.000.000.000 tl / 45.000.000 kişi = 2.222 tl / kişi
Hane halkı harcamaları / Nüfus sayısı = 80.000.000.000 tl / 45.000.000 kişi = 1.778 tl / kişi
Toplam = 4.000 tl / kişi.
Aylık = 4000 tl / kişi / 12 ay = 333 tl / kişi ( EKSİ; KİŞİ BAŞI MİLLİ TASARRUF) SIFIR KABUL EDİLDİ.
Gider kısmını ortalama alabiliriz. Çünkü; herkez aynı şartlarda yaşayabilir mantığıyla hareket ediyoruz.
AYLIK HANE ENFLASYON ORANI; KİŞİSEL HARCAMA / HANE GELİRİ.
500 tl maaş alanlar = 333 tl / 500 tl = % 67 enf
1000 tl maaş alanlar = 333 tl / 1000 tl = % 33 enf
1500 tl maaş alanlar = 333 tl / 1500 tl = % 22 enf
2000 tl maaş alanlar = 333 tl / 2000 tl = % 17 enf
TOPLUM ORT ENFLASYON ORANI; GELİR ORANI X ENF ORANI.
1.kademe; % 68 X % 67 = 4556 birim
2.kademe; % 21 X % 33 = 693 birim
3.kademe; % 6 X % 22 = 132 birim
4.kademe; % 5 X % 17 = 85 birim
Toplam birim = 5466 birim. / 100 = % 54,66 enf.
Örneğimizde hem hane gelirlerine göre ayrı ayrı enflasyon hesabı yapılmış olup, hemde ulusal enflasyon hesaplanmıştır. Bu örnek sadece bir model olarak düşünülmüştür. Yöntemle ilgili teorim henüz tamamlanmamış olup, çalışmalarım devam etmektedir. Hoşçakalın.....
Ozan CAMCI.
Read More!