EURO ??? .......

Bir para birimi düşünün ki, tam 22 ülkede geçerli olsun. Euro bölgesini oluşturan bu ülkeler şunlardır;
1.Almanya 2. Andorra 3. Avusturya 4. Belçika
5. Finlandiya 6. Fransa 7. Hollanda 8. İrlanda
9. İspanya 10. İtalya 11. Karadağ 12. Kıbrıs
13.Kosova 14. Lüksemburg 15. Malta 16. Monako
17. Portekiz 18. San Marino 19. Slovakya 20. Slovenya
21. Vatikan 22. Yunanistan

AB ekonomisinin küresel kriz sonrası kendi krizine gömülmesinin en büyük sebebi ortak para birimi olan EURO’dur. Daha doğrusu sorunun adı EURO, sorunun kendisi ortak para birimi kullanılıyor olmasıdır. Diyeceksiniz ki Dolar da her ülkede geçmiyormu ? Arada çok fark var. Dolar bir ülke parası. ABD kendi içindeki ekonomik düzen haricinde doların diğer ülkelerdeki durumundan veya sebep olduğu ekonomik etkilerden sorumlu değildir. Oysa EURO bir ülke parası değil, bir grup ülkenin parasıdır. Dolayısıyla EURO bölgesi ülkelerinin birbirine karşı sorumlulukları vardır, bu konuda birbirlerine karşı sorumludurlar, çünkü, EURO’nun değerini etkileyecek en ufak bir problem, diğer ülke ekonomilerini de az veya çok etkiler. Bu konuyu enine boyuna irdeleyelim;

Para; kısaca değişim aracıdır. Ülke ekonomisinde üretilen ürünlerin değer fonksiyonudur. Ayrıca ülkelerin paraları birbirlerine göre kur farkıyla değerlenir. Parite dediğimiz olay budur. Bu tanımlamalardan sonra ortaya şu çıkıyor. Mesela emek sektöründe; Yunanistan’da otomotiv sektöründe çalışan bir işçi düşünün. Yine Almanya’da otomotiv sektöründe aynı işi yapan bir işçi düşünün. Her iki ülkedede para birimi EURO’dur. Bu durumda Yunanlı işçi ile Alman işçi aynı ücreti alması gerekir. Yine bu otomobilleri Yunanlı tüketici ile Alman tüketici aynı miktarda EURO karşılığında satın alabilmesi gerekir. Ancak bu durumda EURO’nun değeri aynı olur. Aksi halde Yunanistan’daki EURO ile Almanya’daki EURO’nun değerleri birbirinden farklı demektir. Öyle ise Türkiye’den bir tüketici hangi ülkeden bu otomobili alacaktır. Bakın para birimi aynı, ama paranın değeri farklı. Çünki, üretilen ürünler Yunanistan ile Almanya’da farklı fiyatlarla satılıyor. Çünkü, iki ülke arasında enflasyon farkı var. Enflasyon Fiyatlar genel seviyesinin artış hızını gösterir. Paranın değerini direk etkiler. EURO açısından birinci problem budur.

Yunanistan’la Almanya’nın ve Fransa’nın GSMH’ları aynı olması gerekir. GSMH ülke içinde üretilen mal ve hizmetlarin toplamının nüfusa bölünmesiyle ortaya çıkan rakamdır. Eğer ülkeler arası GSMH rakamları farklı ise o ülkede o üretilen malların fiyatlarını etkiler. Ülkede ürün az üretiliyorsa yani arz düşükse, talep çoksa o mal pahalı, tersi durumda, yani; üretim çok, talep az olursa o malın fiyatı düşük olur. Bu üretim miktarını, reel fiyatlarla çarpıp, nüfus miktarına bölerseniz GSMH bulunur. Yani malın değeri o ülkede o mala olan arz talep dengesine göre belirlenir. Sonuç olarak Yunanistan, Almanya ve Fransa’da aynı malın aynı fiyatla satılması zaten ekonomi bilimine göre gerçekleşemeyecek bir olgudur. Bu durumda Yunanistan ile kıyaslarsak, Almanya’da AUDİ ve BMW revaçda ikenYunanistanda Skoda veya Cıtroen revaçta olabilir. O zaman Almanyada AUDİ pahalı, Skoda ucuz olacaktır. Almanya’ya göre kıyaslarsak, Yunanistan’da AUDİ ucuz, Skoda pahalı olacaktır. O halde ekonomi biliminin kuralları açısından Yunanistan, Fransa ve Almanya arasında ürünler arası fiyatlar farklıdır. Çünkü, enflasyon, üretim miktarları, ürünlerin arz talep oranlarının aynı olması düşünülemez bile. O zaman bu üç ülkede birbirlerine oranlandığında her ülkenin EURO değeri reel olarak farklıdır. Bu kesindir. Bunu ispat ettik. Enflasyon, arz, talep, GSMH, İşçi ücretleri, nüfus sayıları, tüketici alım güçleri, tüketici zevkleri farklı oldukça iki ülke arasında aynı para birimini kullanamazsınız. Kullanırsanız, yanlış olur.

Euro bölgesinde her ülkenin yeraltı ve yerüstü üretim malları farklıdır. Yer altı ve yer üstü madenlerin çeşidi ve üretim miktarlarının farklı olması, o ülkelerde ürünlerin üretim maliyetlerini direk olarak etkiler. Hatta Yer altı madenlerinin nakliye mesafeleri bile maliyeti etkileyen unsurlardandır. Maliyet farkları olduğu sürece o ülkelerde üretilen ürünlerin fiyatları aynı olamaz. Mutlaka fark oluşacaktır, bu fark yüzünden EURO bölgesindeki her ülkenin ürünleri EURO değeri bakımından farklı olacaktır. Aynı miktarda EURO ile Amanya’da, Fransa’da, Yunanistan’da aynı ürün farklı fiyattan üretilip, tüketilecektir. Buda yukarıdada belirttiğimiz arz talebi etkiler. Arz talebi etkileyen en önemli unsur malların fiyat hareketleri veya tüketicinin gelir hareketleridir veya ikisinin birden oluşmasıdır.

Ülkelerin İç ve dış borç miktarları aynımıdır? Değildir ? Ülke borçu/GSMH oranı o ülke ekonomisi için çok önemli bir göstergedir. Yunanistan krizinin başlama sebebide budur. Her ülkenin Borç/GSMH oranı aynı zamanda o ülkenin kredibilite riskini, yani notunu oluşturur. Bu o ülkenin küresel finans piyasalarından veya ülke içi piyasalardan yapacağı borçlanma oranının faiz miktarını direk etkiler. Bu yüzden Almanya düşük faizle borçlanırken, Türkiye yüksek faizle borçlanabilir, veya Yunanistan yüksek faizle borçlanabilir. Bu oranın yüksek çıkması parasal yani finansal kriz başlangıcı habercisi olarak yorumlanır. Yunanistanda’da böyle olmuştur. Ülkenin kriz ortamında ekonomik verileri olumsuz etkilenir. Bu etkiler yüzünden o ülkenin para birimi değeri olumsuz etkilenir. Örneğin; yüksek enflasyon döneminde biz ülkemizde milyonluk banknotlar gördük. Yüksek enflasyon paranın değer kaybetmesi ise; Yunanistan’daki EURO ile Almanya’daki EURO değerleri nasıl aynı kalabilir ? Yunanistan’ın EURO bölgesinden çıkarılmasının tavsiya edilmesi bu yüzdendir. Yunanistan krizinin tüm Avrupaya yayılma korkusuda bu yüzdendir. Nihayetinde EURO’yu kaldıralım, herkez eski para birimine dönsün fısıltıları da bu yüzdendir.

EURO bölgesinde ülkelerin ekonomik, demoğrafik, sosyal, halkların zevkleri, ürün kaliteleri, arz talep miktarları, GSMH’ları, yeraltı ve yerüstü madenleri, üretim maliyetleri, maaş miktarları, enflasyon oranları, dış borç ve iç borç toplamları, borç/GSMH oranları ............ gibi daha birçok konu ülkelerde aynı miktarda veya oranda değilse ortak para birimi çalışmaz. Bu ekonomik olarak imkansızdır. Sonuç olarak EURO’yu başlarına bela etmişlerdir.............. Geçmiş olsun.

Not: Bu yazımı daha önce www.hakimiyetimilliye.com adresinde yayınladım. Sitemizde de tartışmaya açmak istedim...

Ozan CAMCI.