Ülke Riski Nedir? CDS Ne Demektir?

Kredi Reyting Kuruluşları ülkeler AAA’dan başlayan kredi notları vererek ülke risklerini derecelendirirler. Bu yazıda ülke riski nedir, Credit Default Swap CDS ne demektir sorularını cevaplarken ilginç de bir grafik sunacağız. Ülke riski borç verdiğiniz bir ülkenin borcunu veya faiz ödemesini zamanında yapmamasına, kurnazlık edip tamamının veya bir kısmının üzerine yatmaya çalışmasına verilen isimdir. Rusya ve Arjantin yakın dönemde bu şerefsizliği yapan ülkelerin başında geliyor. Şu günlerde Yunanistan’ın da benzer bir duruma düşmesi %50’ye yaklaşan bir olasılıkla değerlendiriliyor.

Eskiden ülkelerin riskleri S&P, (Warren Buffett'in satmaya calistigi) Moody’s ve Fitch gibi kredi notu veren şirketlerin verdiği notlara bakarak değerlendirilirdi. Bugün ise bu şirketlerin itibarı yerlerde sürünüyor ve finansal piyasalar bu şirketlerden daha güncel kredi notlarını veren enstrümanlar icat etmişler. Credit Default Swap adı verilen bu enstrümanlar bir ülkenin iflas etmesine karşılık ödemeniz gereken risk primini gösteriyor. Ödemeniz gereken miktar ne kadar yüksekse ülkenin riski de o kadar fazladır. Mesela kredi derecelendirme kuruluşu S&P’nin Yunanistan’a verdiği kredi notu ya Türkiye ile aynı ya da bir derece daha yüksek. Yani S&P diyor ki Yunanistan’ın riski Türkiye’den fazla değildir. Oysa finansal piyasalar öyle demiyor. Facebook'taki Ekonomiturk grubuna Bloomberg terminalinden alınmış grafiği koyuyorum. Bu grafik 5 yıl için Yunanistan, Portekiz, Ispanya, Türkiye, Italya ve Almanya ülkelerinin risk primini gösteriyor. Türkiye bırakın Yunanistan’ı, Portekiz ve Ispanya’dan bile daha az riske sahip bir ülke olarak karşımıza çıkıyor. Italya ise Türkiye’den biraz daha az riskli bir ülke.

S&P ve Türkiye’nin riski hakkında atıp tutanlar alsınlar bu grafiği duvarlarına assınlar ki, belki risk konusunda üç beş bir şey öğrenirler. Türkiye’nin Ispanya ve Italya gibi ülkelerle benzer risk profiline sahip olmasının mimarları başta IMF olmak üzere Kemal Derviş ve Unakıtan öncülüğündeki AKP iktidarıdır. Bugün Türkiye’de Yunanistan krizinden dolayı borsa %20 düşmüyorsa, faizler %20’lere yükselmiyorsa son 8 yılda önceki yıllara kıyasla ciddi oranlarda kemer sıkmamızdan ötürü bu durumdayız.

3-4 sene önce Yunan bankaları Türk bankalarını milyarlarca dolar vererek satın aldığında vatan elden gidiyor, ülke satılıyor diye yırtınanlar bugün Yunan bankalarının bize ödediği dolarların yarısı ile hem bizi alan Yunan bankalarını hem de onların Türkiye’deki bankalarını alabileceğimizi biliyorlar mı acaba? Milletin ağzı torba değil ki büzeceksin. Yapabileceğin en iyi şey, zamanında atıp tutanların bir listesini yapıp, sonra da “Ekonomide Hurafeler ve Gerçekler” başlıklı bir kitap halinde yayınlayıp cümle aleme ilan etmektir. Ben yazdım kitabı, okuması ve diğer insanlara duyurması sizden.

Ülke riski nedir, CDS ne demektir, ülke riskimizi nasıl azalttık anladıysanız başkalarına da anlatın. Facebookdaki grafik bana sorarsanız futbolda dünya şampiyonu olmaktan daha gurur verici bir grafiktir. Ispanya’ya beş çeksek bu kadar sevinmezdim.