Komünizm aslinda Platodan baslayan bir dusunce urunu,marx ve engelden once Th. More,T.Campanella,Charles Fourier,R.Owen,C.H de Saint Simon sadece bazilari bu dusunce sistemine katkida bulunanlardan. Fransiz ihtilali ile tekrar kipirdayan ,endustriyel devrimle iyice populer olan bu akim mulkiyetin ortak olmasi dusuncesiyle baslayip gelisen maasin,paranin olmadigi,devlet ve benzeri yapilanmalari reddeden,isci sinifini ozgurlestirmeyi amac edinen bir dusunce sistemi sekline burundu.
Kendi icinde bircok farkli dusunceye ayrildi.marxist,leninist,stalinist,maosit,trockist(demokratik haklari savunan,sscb benzeri yapiya inanmayanlar),anarsistler (otorite tanimayanlar,hala avrupada arada bir dukkanlara saldiran fransada tgv tren hatlarina sabotaj duzenleyen gruplardan).bazisi toplumun kendiliginden komunism topluma dogru yonelecegini beklerken lenin gibileri bunun ancak devrimle olabilecegine inaniyordu.
Komunismden bahsederken kisaca marxdan bahsetmek sart,protestanliga donen yahudi asilli babasinin dini yonlendirmeleri yerine sosyalist dusuncelere inanan marx,almanyada ve fransada yasama imkani bulamayinca,ingiltereye gitmisdir.
Marx manchester da aldigi ekonomik egitimden sonra kapitalizmin ekonomik teorisini yine ekonomik teoriyle sorgulamaya basladi, emek deger teorisi, kar oranlarinin dusme egilimi teorisinini,arti deger teorisini gelistirdi .Isin ironisi avrupada yasam alani bulamayan ve kacmak zorunda kalan marx'a kapitalismin en yogun yasandigi ingilterenin siginak olmasidir.Elestirdigi kapitalist sistemin malzemesini yine kendisine siginak olan ingiltere vermisdir.Marxist analizmin en guclu noktasi,ekonomi,tarih,sosyaloji ve felsefeyi analizlerinde kullanmalaridir (Turkiyede marxist ekonomisyenlerden bazilar,korkut boratav,erinc yeldan,izzettin onder dirler).
Cogumuz marxin alienation-yabancilasma teorisini bilmeyiz, mahmut esat bozkurt gibi saga yakin biri bile zamaninda marx i takdir etmis,marx in filazofisinin ogrenilmesinin yararli olacagini dusunmusdur(marx ve Turkler).
Marxin sabah fabrikada calistiktan sonra ogleden sonra baliga tutmaya gitme fikri ilgincdir.Kapitalizm in insani kendine yabancilastirmasi konusunu ve insanin kendine yabancilasmasini ele alisi felsefi anlamda ilginc konulardir. Marxin "insanin tamamen ozgur olma" fikrini okumaya,ogrenmeye deger dusunuyorum.(aslinda marxin filozofik dusunceleri ekonomik analizlerinden cok daha ilginc), yine dilalektik materyalist analiz sekli takdir edilecek seylerdendir.
Turkiyede ise komunist genellikle dinsiz, Allaha inamayan, sakalli, pasakli insanlar olarak gorulur,komunist dusunce sistemi elestirilmek yerine ,goruntuleri,inanclari elestirilir.Tabi turkiyede bircok komunist silahli mucadele veren orgutun bulunmasi, komunist fikirlerin taraf bulmasi icin yardimci olmayip onlari daha da marjinal hale sokuyor ve yuzde bir oy oranlarinda seyrediyorlar.Avrupada ise komunist milletvekilleri,belediye baskanlari gormek siradan seylerdendir.
Son olarak ,Komunismi getirecegini soyleyen komünistler ve kurduklari yapi sonunda hep totaliter yonetimlere gitti,george orwellin animal farm hikayesi bu olayi cok iyi isliyor(tavsiye ederim ,bu olayi aslinda cok iyi anlatiyor.Nasil fransiz devrimi kraliyet sinifini yikip,buyuk bir terorun ardindan kendi "aristokrat burokrasi sinifini" yarattiysa,esitlik,ortaklik adi altinda gelen komunist yonetimlerde kendi yuksek yonetici tabaklarini,kendi elestirdikleri esitsizlileri yarattilar.Kendileriyle ayni dusunmeyen insanlar icin icin ise son trockinin basina gelenler gibi olmusdur.bknz Trotsky cinayeti
Komunist komunizm kavramlari ilginc seyler,komunistler bir gun avrupada irkcilara karsi yabancilari savunup kavga yaparken baska zaman kambocyada binlerce kendi insanini olduruyor. Benim icin komunism dendiginde aklima gelen su cumle oluyor. The path to hell is paved with good intentions.
Sosyalist,komunizt ekonomik teori surekli elestirildi,L.von mises planlamanin piyasalarda anarsiye yolacagini soylemisdir;keynes marxism icin mantiksiz bir doktrin demisdir,bknz The End Of Laissez-Faire. Daha yeni ekonomistlerden nobel odullu stiglitz information problemlerinden dollayi merkezi planlamaci bu ekonomilerin calismadigini soyledi. Bu sistemlerde Incentive, motivasyon her zaman bir sorun teskil etti.Baslangicda yakalanan buyume rakamlari sonralari durdu.Gorbocov tarafindan sistemi duzeltme calismalarinda heryeni mudahalede sistemi kapitalizme daha cok yaklastirdi. Sscb nin yikilmasi,cinin kapitalist ekonomik yapiya girmesi komunizm,komunist tartismalarinda yeni yerlere yonlenirdi.
Bugun geldigimiz noktada sosyalist,komunist siniflandirmasi cok degisti. Bugun avrupadaki sosyalistler,sosyal demokrat adi altinda serbest piyasa sistemine inan kisilerdir,yine ayni sekilde komunistler silahli devrim ozleminden vazgecmis piyasa ekonomisi ile daha barisik insanlardir.
Bu yazida komünizm nedir sorusuna cevap verdik, bu konuyla alakali asagidaki yazilari da okuyabilirsiniz:
Komunist nedir, kapitalizm nedir kapitalist nedir, Faşizm nedir
Marx, Keynes, Von mises
10 Yorum Var.:
"bütün hayvanlar eşittir; ama bazıları daha da eşittir"
google translate kullanılarak kotarılmış bir girdi gibi duruyor bu. özellikle son bölümler.
Sayin BLC
metini kisa tutmak istedigimden dolayi cumleleri kisa yapmaya calistim,belki o yuzden bazi cumleler siritmis gibi gorulebilir, ama ilgi duyan okur icin linkleri vermeye calistim ama google translate i kullanmadim,gecmisde google translati bir kere fransizca icin denedim abuk sabuk seyler vermisdi.
Beni de kapitalizme döndüren şey o Thomas More un kitabıydi neydi o öle hapisane gibi yaşam manzarası çizmiş.
dunyadaki toplam zenginlik sabitse bir kisi zenginlesirken diger kisi fakirlesmis olmuyor mu? Kapitalizmin problemi adalet sistemi gelismemis ulkelerde cogunlugun haklarinin azinlik tarafindan gasp edilmesidir. Ayrica kapitalizmin en onemli artisi olan secme sansi varmis gibi gosterilirken, cogu uygulamada aslinda secme sansinin belirtildigi kadar olmamasidir. Her kriz sonrasi artan is yuku ve calisma saatleri de cabasidir. Insani korkutan nokta zaten kapitalizmin bu ivmesidir. Her gecen gun insanlarda bir zenginlik hissi yaratirken kisisel zamani azaltmaktadir. buna karsi kapitalistler de sen az calismak istiyorsan sana az para vereyim demezler olayi muhasebeye havale ederler.
Merlin,
"Dunyadaki toplam zenginlik sabit" varsayimini neye dayanarak yaptin? Eger dunyadaki toplam zenginlik sabit ise kisi basina dusen gelirin endustri devriminden beridir astronomik oranlarda artmasi ne anlama geliyor?
Millattan onceden 2003'e kisi basina dusen milli gelir
@milleplateaux, cok yararli bir grafik ama, gozardi ettigin iki sey, enflasyon ve nufus artisi.
Toplam uretimin artmadigini soylemedim. zaten oyle olsa herkes acliktan olup giderdi.
Bunlar olmasa bile zazten senin soruna verecegim cevap teknolojik gelisim (ozellikle mass production), olacakti ki bunun ekonomi sistemleriyle alakasi yok. Olsaydi bun konunun lideri SSCB, verimi yucelten bati ekonomileri karsisinda savasi kaybetmezdi.
Benim anlatmak istedigim yukarida bahsettigim iki paragraftan da farkli idi. sadece sana cevap amaci ile yazdim.
Merlin,
Soruma cevap vermedin, dunyadaki toplam zenginlik sabit varsayimi yaparak bir kisinin zengin olmasi icin baskalarinin fakir olmasi gerektigin ile ilgili bir soru sormussun. Ben bundan toplam zenginligin sabit oldugunu dusundugu sonucunu cikardim' belki yanlis anladim. Bir sistemin entropisinin artmasi demek, baska bir sisitemin entropisinin azalmasi demektir (termodinamigin 2. kanunu) ama ayni kanunun zenginlik versiyonu icin kaynak gosterir misin?
Eger dunyadaki toplam zenginlik sabit olsa idi 1910 yilindaki 1.6 milyar insanin toplam zenginliginin bugun yasayan 7 milyar insanin toplam zenginligine esit olmasi gerekmez mi? Bu durumda ya biz 7 milyar kisi daha fakiriz ya da bazilarimiz 1900'lu yillara gore cok cok daha sefil.
Dunyadaki toplam zenginlik sabit degil, inovasyon ve teknoloji ile daha fazla kaynak insan zenginligine katiliyor.
cok enteresan yorumum silinmis. ben de hemen sizi sileyim.
Şu kominizm meselesi, biraz karışık bu meseleler.
Yorum Gönder