Ekonometrik Analiz

Regresyon yapmak her babayigidin harci degil. Isi bilmek lazim. Isi bilmek ise sadece ekonometrik teknigi bilmek demek degildir, analistin ekonomi teorisinin saglam olmasi da lazimdir. Baris, Erinc Yeldan'in yaptigi spekulatif sermaye akisi ve ekonomik buyume arasindaki iliskiyi inceleyen analizi asagida elestirmis, konuya bir yorum da ben getireyim.

Baris, ozetle, iki degisken arasinda korrelasyon olmasi bunlardan birinin digerinin nedeni oldugu sonucunu cikarmaz demis. Ancak spekulatif sermaye akisi ile ekonomik buyume arasinda teorik olarak da bir baglanti var gibi. Erinc Yeldan'in hipotezine gore disaridan giren sermaye ulke icerisinde varlik fiyatlarini yukseltip faizleri dusurerek ekonomik buyumeyi normalde olmasi gerekenden daha yuksek bir seviyeye cikarmaktadir. Kimisi buna hormonlu buyume, kimisi balon gibi isimler takmaktadir. Yanlis bir iliski degil ortaya atilan, ama dogru da degil. Eksik. Burada acikca soylenmeyen varsayim spekulatif sermayenin rastgele bir bicimde girip ciktigidir, yani bagimsiz bir degisken oldugudur. Belki, uluslararasi likidite bollugu ile spekulatif sermaye arasinda bir baglanti kurmustur bilmiyorum (kuranlar var) ama farketmez o da yanlis. Erinc Yeldan'in hipotezinin zayif oldugu nokta da burasi.

Is uluslararasi sermaye bollugu ile baglantili olsaydi, biz 2001 krizine girdigimiz zaman uluslararasi para musluklari sonuna kadar aciliyordu. Para musluklari acilirken Turkiye'ye daha fazla sermaye girmesi gerekmez miydi? Aksine para cikisi gerceklesmis. Bu, dikkatli analistlere Turkiye'ye giren spekulatif sermaye miktarinin bagimsiz bir degisken olmadigini ima ediyor. Biz aylardir ne diyoruz burada? Iceriye giren spekulatif sermaye bir neden degil bir sonuctur. Sermayenin akisini net getiri beklentileri belirler; net getiri ise Turkiye'de beklenen risk-notr getiri (risk adjusted expected return) eksi sermayenin maliyetidir. Erinc Yeldan sadece sermayenin maliyetine bakip bir hipotez ortaya atmis, bariz bir sekilde eksik bir hipotez.

Bizim dedigimiz ise su: hukumetin kati mali disiplini ve TCMB'nin kati para politikasi ulkenin algilanan riskini azaltmis, yani bir bakima yatirimcilarin ulkeye olan guvenini arttirmistir. Bu yuzden de sermaye akisi (hem spekulatif hem de uzun vadeli) son yillarda artiya donmustur. Bu sermaye akisinin buyumeye etkisi tartismasiz bir sekilde olumlu olmustur. Bati'da merkez bankalarinin faizleri arttirma egilimleri sermayenin maliyetini arttiracaktir, kuskusuz bunun bizim buyumemize etkileri olumsuz olacaktir ama AKP gecmisteki politikalarina devam ettikce ulkeye guven artmaya devam edecek ve bu olumsuz faktoru dengeleyecektir. Erinc Yeldan'in kacirdigi nokta burasi. Eee, bu noktayi kacirirsan bu gunlerdeki gelismelerden cikaracagin sonuc onunki gibi karamsar bir sonuc olacaktir. Biz bosuna Unakitan'i desteklemiyoruz, Turkiye'nin onunu acan maliye ve para politikasidir, bu politikalarda kararli bir sekilde devam ettigimiz surece karsimiza cikan olumsuzluklari zorlanmadan asacagiz.

Bakin, Erinc Yeldan'la bircok noktada ayni seyleri soyluyoruz, ancak farklilik gosterdigimiz bir nokta var ve sonuclarimiz birbirinin ziddi. Zaman kimin hakli oldugunu gosterecek (burada aslinda ustu kapali bir sekilde zaman beni hakli cikaracak diyorum ama tabii ki tahmin yaparken mutevazi olmak zorundasiniz).