Ekonomide Neler Olmuyor?

Borsada neler oluyor diyerek bu yaziya ulastiysaniz borsa ve piyasa bultenimizi okumanizi tavsiye ederiz. Uyelerimiz piyasalarda olan gelismeler hakkindaki en son goruslerimizi ve aciklamalarimizi emaillerine gonderecegimiz mesajlarla aninda alabilecek, ayrica doktorali ekonomistlerimize sorularini yoneltebileceklerdir. Asagidaki yazi 2006 yilinda kritik bir zamanda borsa ve piyasalar uzerine yazdigimiz kritik bir yazidir.

Asaf Savas Akat Vatan'da pazar gunu ekonomideki gelismeleri soyle ozetlemis: "2003 sonrası uygulanan yanlış para politikası ekonomiyi çok olumsuz bir konjontüre sürükledi. Yüksek faizler TLye aşın değer kazandırdı. Dış kaynakla beslenen bir iç talep balonuna zemin hazırladı."

Yanlis bir analiz. Faizler yuksek deniyor, sonra da ic talep balonu olustu deniyor. Bu Fenerbahce maci kazandi ama Galatasaray sampiyon oldu demek gibi birsey. Faizler yuksek ise ic talep balonu olusmaz aksine ic talep daralma yasar. Turkiye'deki faizler yuksek degil dusuktu. Turkiye'deki faizler dusuk ise sicak para ulkeye niye girdi peki? Cunku Turkiye'nin riski faizlerden daha fazla dustu. Su an Turkiye'nin borclarini odememe riski oldukca dusuk, Turk tahvillerine para yatiranlar zamaninda faizlerini ve anaparalarini alacaklarini biliyorlar. Turkiye'nin en onemli riski kur riskidir. Bir kac hafta oncesine kadar, ulkeye giren sicak para kurlari da asagiya itiyor ve kur riskini dusuruyordu. Bir saadet zinciri var ise burada var idi. Ulkeye sicak para girisinden dolayi hem kurlar dusuyor hem de faizler dusuyordu anlayacaginiz.
Demek ki sicak para faizler yuksek oldugu icin gelmiyormus. Aksine faizler sicak para girdigi icin dusuyormus.

Peki son 3-4 gundur ne oluyor? Belki de saadet zincirinin sonu geldi. Kurlar hizli bir sekilde yukariya cikmaya baslayinca sicak para aldigi kur riskinin bir olasiliktan cikip bir gercege donustugunu farketti ve sona kalanin cani ciksin mantigiyla cikis kapilarina dogru yoneldi. Bunun sonuclari ne oldu? Kurlar yukari cikmaya basladi, faizler yukseldi. Dikkat edin sicak para cikiyor, ve faizler yukseliyor. Bu ne kadar daha devam edebilir bilmiyorum, o yuzden de gecen hafta boyunca portfoyumun %28'ini nakte cevirerek bir cesit sigorta yaptirdim.

Aksam gazetesinin "super" borsa yorumcusu Yasar Erdinc piyasalar turbulansta iken yer degistirmeyin oturun oturdugunuz yerde diyor. Acemi yorumculuktur bu. Ya insanlara pasif yatirim yapin borsayi hicbir zaman tahmin etmeye calismayin de, ya da hem guzel zamanlarda hem de kotu zamanlarda tahmin yap. Bizimkisi piyasalar gunluk guneslikken "42300 seviyesinde destek 43100 seviyesinde kostek var" diye yorum yapmayi biliyor, borsa duserken ise "sakin pozisyon degistermeyin, ne olacagi hic belli olmaz" deme yuzsuzligini gosteriyor. Ben ise normalde kisa vadeli tahmin yapmaz iken Cuma gunu piyasalarin en turbulansli oldugu bir donemde nadir kisa vadeli tahminlerimden birisini "Islemler" baslikli yazima yaptigim yorumda su sekilde yaptim:

"Bence borsa 40000'in altina da inecektir. Yabanci piyasalar da dusuyor, S&P 500 iki gunde 1325'den 1291'e dustu. Turkiye'nin volatilitesi Amerika'nin 3-4 kati, o yuzden Turkiye'de %10'luk dusus beklemek cok da zor bir sey degil. Ustune ustluk dolara da hucum oldu, az risk seven yabancilar boyle durumlarda pozisyon kapatma yoluna giderler. Bizim piyasalar da cok sig oldugundan fiyatlardaki oynamalar cok buyuk olabiliyor."

Bugun piyasalarda ne oldu? Aynen dediklerim oldu. Borsa kisa sureli de olsa 40000'in altina indi, dolar 1.50'nin uzerine cikti. Niye? Cunku bizim piyasalar sig ve akli basinda olup kan kokusu almis yatirimci da bu kosullarda kimseye doviz satmaz. O yuzden doviz fiyatlari da boyle ani yukselisler yapar.

Yarin ne olur?

Yarin ne olacagini bilmiyorum ama ben hisse alimlarina yavas yavas basliyorum. Bugun 10 tane TEBNK'i 23.50'den satin aldim, cuz-i bir rakam ama yine de ilk alim belirtisidir; 9.50'den AKBNK almak icin emir verdim ama bana sira gelmemis, yarin yine deneyecegim. 25 YTL'den 50 tane TUPRS icin de emir verecegim. TUPRS'in dusmesi piyasalarin ne kadar esitlikci oldugunu gosteriyor, halbuki petrol fiyatlari TL cinsinden %15 yukselmis olacak ve bu TUPRS'in gelirlerini de asagi yukari o miktarda arttiracak (kar marjlarinin ayni kaldigini varsayarsak). O zaman TUPRS'in dusmesi degil yukselmesi gerekirdi.

Ote yandan TL deger kaybediyor ve bundan en olumlu etkilenecek sektorlerden digeri de turizm, Turkiye yabancilar icin daha da ucuzladi. Sonucta turizm sirketlerinin yukselmesini beklersiniz degil mi? Nerede.

Demek ki faizlerde cok buyuk yukselmeler bekliyor piyasalar. Bizim isimiz piyasalardaki yapilan yanlislari bulmak ve bundan kar etmektir. Bosuna piyasanin uzerinde bir getiriye sahip degilim.