Amerikan Usulu Populizm Ne Demektir?

Turkiye’deki gelismeler keyfimi kacirinca, biraz kafa dagitmak icin dunya’da neler oluyor, bitiyor bakarken,yine bir Amerikali Cinliye karsi hikayesine rast geldim. Makelede yazilana gore Amerikali kongre uyeleri ulkenin yasamakta oldugu cari aciktan Cin’i sorumlu goruyorlarmis ve Cin hukumetinden ulkenin para birimi olan yuan’in degerini artirmasini istemisler. Turkiye'de biz biraz daha insafliyiz, kendi hukumetimizden istiyoruz Turk Lirasinin degerini dusurmesini, oyle baska ulkelere ultimatom falan vermiyoruz. Amerikali temsilcilere gore cari acigin tek sorumlusu Cin’in dusuk kur politikasi. Bu yaklasim tanidik gelmistir herhalde, bizim versyonda buna « dusuk kur, yuksek faiz » sorunsali diyoruz !

EFT Nedir?  Faşizm nedir?  Özel Üniversiteler  Devlet Üniversiteleri  Türk Bilim Adamı

Peki Amerikalilar Cin’e baski yapmakta haklilar mi? Amerikan Ticaret Bakanliginin rakamlarina gore 2006 sonu itibariyle Amerika’nin cari aciginin %31ini (yaklasik 260 milyar dolar) Cin ile olan ticari islemleri olusturuyor, bu oran 2005 sonunda %28mis. Asagidaki grafikte Amerika’nin Cin’le olan cari aciginin 2005-2006 arasi rakamlari mevcut (ham verileri kullandim, mevsimlik duzeltme yapmadim). Grafikte surekli artan bir acik soz konusu. Amerikali politikacilar icin Cin’den iyi gunah kecisi olamaz. Hem Cin ile yapilan islemler cari acigin 1/3unu (en buyuk pay) olusturuyor, hemde acik giderek artan bir trend icinde. Bu sartlar altinda bu sene icinde Cin ile yapilan ticareti enegelleyecek/azaltacak bir yasa tasarisinin Amerikan Kongresinde kabul edilmesi buyuk olasilik gibi goruluyor ( ilginctir piyasalarda boyle bir kanunun gecmeyecegi yonunde bir intiba olusmus durumda). Uluslararasi ticareretin en buyuk savunucusunun dusutugu durum cok acikli.

Amerikali politkacilarin, ve kuresellesme karsitlarinin, en buyuk yanlislari Cin’den alinan mallarin Amerika’da is kaybina sebep oldugunu dusunmeleri. Amerikan ekonomisi uzun zamandir epey dusuk issizlik oranini ile buyurken, Amerikali politikacilarin hangi is kaybindan bahsettiklerini anlamak guc. En fazla, calisanlarin bir sektorden baska bir sektore gecisi soz konusu olabilir, ki bu da aslinda calisanlari daha fazla kazanacaklari sektore yonlendirdigi icin olumlu bir gelisme. Ayrica The Economist’in dedigi gibi Amerika’nin Cin’den ithal ettigi mallarin bir cogu Amerika’da uretilmiyor. Cin kuru yukseltse bile, bu mallarin Amerikada uretilme sansi yok. Muhtemelen uretim baska ulkelere kayacak, Malezya, Tayvan, Endonezya gibi ulkeler Cin’in yerini alacaklardir.

Cari acik Amerika’nin da gundeminde, aynen bizde oldugu gibi. Bizim ulemamiz, ihracati artirmamiz lagzim ama kur cok degerli, degerini dusurmemiz gerekir diye olayi bagliyor. Amerikali cok bilmis politikacilar ise topu Cin’e atip, Cin hukumeti yuanin degerini yukseltsin diye baski yapiyorlar. Bizim ulkemizde yeterince sermaye olmadigi icin buyumek icin disaridan birikim ithal ediyoruz ve yillarca yerinde sayip, hic bir reform yapmamanin cezasini yuksek reel faiz odeyerek cekiyoruz. Amerikan halki da tasarruf etmeden, harcama yapmak istedigi icin Amerika diger ulkelerden tasarruf ithal ediyor. Amerikali politikacilarda insanlari tasarrufa yonlendirecek politikalar uretmek yerine sucu Cin’e atiyorlar. Goruyorsunuz, populistin milleti, dini, dili yok; populist heryerde populist.