Bu yazida Menkul Kıymetler konusuna deginecegiz. Finansal sistemi ele aldığımızda genelde üç ana başlık göze çarpmaktadır;
-Finansal Pazarlar, Finansal Kurumlar ve Finansal Araçlar
Finansal piyasalarda (imkb,dow,nikkei…) , finansal kurumlar bulunmaktadır ve bu kurumlar aracılığıyla finansal araçlar el değiştirmektedir. Tüm bunların bir araya gelmesi finansal sistemi oluşturmaktadır.
Finansal araçlar; taraflardan birine finansal hak verdiği gibi, karşı tarafta da finansal yükümlülükler doğururlar. Genel itibariyle ikiye ayrılmaktadırlar.
2) Kıymetli Evraklar (Negotiable instruments)
-Poliçe, çek, senet…
Menkul Kıymetler; ortaklık veya alacaklılık sağlayan, belli bir meblağı temsil eden, yatırım aracı (çoğu zaman spekülatif amaçlıdır) olarak kullanılan, misli nitelikte, dönemsel gelir getiren, seri halinde çıkarılan, ibareleri aynı olan ve şartları Kurul’ca belirlenen kıymetli evraklardır. (SPK)
Finansal piyasalara konu olan araçlardan Menkul kiymetler ve Kıymetli evraklar tanımsal olarak sık sık birbirine karıştırılmaktadır. Bu nedenle menkul kıymetlerin belirleyici özelliklerinden bahsetmek faydalı olacaktır.Menkul kıymetler
- Misli nitelikte, belli şekil şartlarına haiz kıymetlerdir.
- Çok sayıda ihraç edilip, halka arz edilen kıymetlerdir.
- Menkul kıymetlerin sürekli alınıp satıldığı piyasası vardır.
- Menkul kıymetlerin değeri arz ve talebe göre belirlenir.
- Ya dönemsel getirisi vardır ya da dönemsel getiri potansiyelleri vardır.
- Menkul kıymetler nama (registered) ve hamiline (bearer) yazılı olabilirler. Hamiline yazılıkıymetler para gibidir, kimin elinde ise onun malı sayılır, sadece teslimle sahip değiştirir. Nama yazılı kıymetlerde ise ciro hanesi vardır, buraya ciro işlemi kaydedilir.
Menkul kıymetler olarak; Hisse senetleri, hisse senedi türevleri, varantları, geçici ilmühaberler, yeni pay alma kuponları, tahviller, hisse senedine dönüştürülebilir tahvilleri (HDT), değiştirilebilir tahvilleri(DET), tahvil türevleri, tahvil faiz kuponları, hazine bonoları, katılma intifa senetleri, kar ve zarar ortaklığı belgeleri, banka bonoları, finansman bonoları, altın, gümüş ve platin bonoları, varlığa dayalı menkul kıymetler, gelir ortaklığı senetleri, gayrimenkul sertifikaları, tertip halinde çıkarılan ve 2 yıl veya daha uzun süreli ipotekli borç ve irat senetleri, borsa yatırım fonu katılma belgeleri ve içtüzüğünde kurucu dışındaki aracı kuruluşlarca serbestçe alım satımı öngörülen A tipi yatırım fonu katılma belgelerini sayabiliriz. Uluslar arası menkul kıymetlere ise Eurobondları örnek gösterebiliriz.
Menkul kıymetler, terminolojide her ne kadar yatırım aracı olarak kabul görse de İMKB gibi finansal derinliğin düşük, volatilitenin oldukça yüksek olduğu gelişmekte olan piyasalarda (emerging markets) spekülatif amaçlarla daha çok kullanılmaktadır.
0 Yorum Var.:
Yorum Gönder