Oyun Teorisi Uygulamasi

İki gündür sizleri blogumuzdan çalınan yazıların geri alınması konusuyla meşgul ediyoruz (bakiniz 1, 2, 3, 4, 5)  . Yine de bu durumdan çıkarılacak dersler var. Ben bugün bunlardan sadece bir tanesine değineceğim. Ekonomi’de yapılan ve bildiklerimizin gelişmesine çok katkıda bulunacağı yeniliklerden bir tanesi de oyun teorisidir. Ben şahsen bu konuda diğer bazı ekonomistler kadar iyimser değilim ama oyun teorisini başarıyla uyguladığını iddia eden bazı kişiler de var. Bu kişiler genellikle oyun teorisini “politik ekonomi” alanında çatışma analizlerinde kullanıyorlar. Geçenlerde kısmen sahibi olduğum NY Times gazetesinde okuduğum bir haberde bu konuda danışmanlık veren bir profesörün neticesi bilinmeyen ama sonucu etkileyecek kişileri ve bunların amaçlarını bildiğimiz durumlarda olayların neticesini başarıyla tahmin ettiğinden bahsediyordu. Mesela Amerika’daki sağlık reformu başarıyla geçecek mi yoksa Senato’da yeterli oyu alamayıp tarihe mi gömülecek sorusunun cevabını merak ediyorsanız bu kişi size yardımcı olabileceğini söylüyor. (Eğer sağlık sektöründeki şirketlere yatırım yapıyorsanız bu bilgi sizin çok işinize yarar).

Bizde de dr. jekyll bu konularla eskiden ilgilenirdi, şimdi hala ilgileniyor mu bilmiyorum. Yine de bu konularla ilgilenen ve kendilerini sınamak isteyenlere ben Orhan Yaşar Çelik ile aramızda ortaya çıkan anlaşmazlığı analiz etmeleri için bir fırsat vermek istedim. Orhan’ın düşündüklerinden başlayalım:
1. Orhan sitemizden ve başka sitelerden izinsiz yazı alınmasının bir suç olduğuna gerçekten inanarak bizce yasadışı bir eyleme girişmiş. Bu yasadışı faaliyetlerde bulunduğu sitelerde whois araması yaptığınız zaman karşınıza Orhan Çelik’in tüm iletişim bilgilerinin çıkıyor olması bunu güçlendiren bir kanıt. Diğer bir ihtimal ise Orhan websiteleri konusunda çok bilgili olmadığından kimliğini gizleyebileceğini bilmiyordur. Üçüncü bir ihtimal ise bu işlemin senelik maliyetinin adres başına $8 gibi bir rakam olması caydırıcı bir etki yapmış olabilir. Neticede Orhan’ın adına kayıtlı 49 tane web sitesi var ve senelik $400’lık bir maliyet Orhan için yüksek olabilir.

Manipülasyon Nedir   Küresel ısınma Karikatürleri  Türk Bilim Adamı  Liderlik Nedir?    Türkiyede Ödenen Vergiler, Vergi Türleri  Enformasyon Nedir    Slogan Nedir    Enflasyon Nedir    Nükleer Santraller  Devlet Nedir

2. Orhan şimdiye kadar sıradan blogcuların sitelerinden çalıntı yaptığından ya bu kişiler bu duruma sessiz kalıyorlardı ya da yaptıkları en caydırıcı eylem şikayet etmek ve kuru gürültü çıkarmaktan başka bir şey değildi. O yüzden şimdi bizim burada yaptığımız şikayetlerin ve taleplerimizin de kuru gürültüden ibaret olduğunu düşünüyordur. Yani bizim bu işin peşine gerçekten düşme olasılığımızın çok düşük olduğunu düşünüyordur.
3. Orhan’ın bu işten vazgeçmesi çok olası değil çünkü aylık kazancı $5000 civarında seyrediyor olmalı (bu rakam büyük olasılıkla $2500-$10000 arasındadır).
4. Orhan Google’ın yaptığı ödemelerin vergiye tabi olmadığını veya maliyenin bu konudan haberdar olmadığını düşündüğünden olsa gerek gelir vergisi beyan etmeyip vergi kaçırıyor. Bunun açığa çıkması ve başının bu yüzden derde girmesi en büyük korkusu.

Biz ne düşündüğümüzü söyleyelim:
1. Yapacak onca işimizin arasında bir blog hırsızıyla uğraşmak bizim için hiç cazip değil, bu konuyu mümkün olan en kısa sürede, en düşük maliyetle kapatmak bizim için ideal.
2. Orhan’ı anlaşmaya zorlamanın yolu onu söylediklerimize inandırmaktan geçiyor. Söylediklerimizin kuru gürültü olduğunu düşünürse anlaşmaya yanaşmayacaktır. Bunu yapmanın bir yolu blogda yaptığımız gibi iletişime geçmekti, başarılı olmadı. İkinci yolu ise 250 TL harcayarak Orhan’a daha kuvvetli bir mesaj göndermek. Bunun iki tane sonucu var. Birincisi bizim cebimizden 250 TL çıkacak ve anlaşma olması durumunda Orhan’dan daha önce talep ettiğimiz 1000 TL TEGV bağışına ilaveten, araştırmayı yapacak arkadaşa da 500 TL (neden 25- değil de 500 TL anlatayım. Birincisi Orhan’a ne kadar geç anlaşma yaparsa ödeyeceği maliyetin de o kadar daha fazla olacağı mesajını vermek, ikincisi araştırmayı yapacak arkadaşa kaliteli bir iş çıkarması için teşvik olması.) ödemesini talep edeceğiz. Bu hem Orhan’ın anlaşma yapma olasılığını düşürücü bir etki yapacak (bedeli artıyor) hem de anlaşma yapma olasılığını arttırıcı bir etki (bizim ciddi olduğumuz ortaya çıkacak). İkincisi biz bir kere cebimizden 250 TL para çıkması durumuna evet dedikten sonra daha sonra yapacağımız ilave harcamalara da evet deme olasılığımız yükseliyor (buna biz davranışsal ekonomi diyoruz, pazarlama veya satış stratejisi diyenler de var); ayrıca elimizde daha fazla bilgi olacağı için olayın gerçekten peşine düşülmesi gereken bir olay olup olmadığı konusunda da daha net bir görüşe sahip olacağız.
3. Eğer ikinci aşamada yaptığımız bulgular sonucu elimizde kuvvetli bir dava dosyası oluşmamışsa veya Orhan’ı dava etmenin maliyeti (tazminat eksi masraflar) çok yüksek ise muhtemelen istemeyerek de olsa bu konuyu kapatacağız (muhtemelen blogu da kapatırım bunun üzerine)
4. Benim izleyebileceğim diğer stratejiler ise Orhan’in Google Adsense hesabının kapatılması (ki bo konuda ilk adımları attım) ve sitelerinin Google arama motorundan yasaklanması. Bunun için yasal olarak Digital Millennium Copyright Act’i kullanarak yazılı başvuru yapmam gerekiyor Google’a. Bundan kesin olarak sonuç alacağımdan eminim ama bunun da bana biraz maliyeti olacak.

Sorumuz şu: Verdiğimiz bilgilere ve kendi gözlemlerinize dayanarak Orhan Yaşar Çelik ile bizim aramızdaki bu anlaşmazlığın nasıl bir yol izleyeceğini ve nasıl sonuçlanacağını tahmin edin. Oyun teorisi biliyorsanız detaylı analizinizi anasayfada yayınlayabilirim.

Bu yazi Ekonomi Turk blogunda yazilmistir, çalan çırpanı dünya aleme rezil ederim, haberiniz olsun.