Dünya ölçeğinde ABD'nin kayığı Türkiye'nin kayığından daha sağlam değil

‘Faizler niye yükselmiyor’ sorusu yeni değil. ‘Enflasyon düşerken nasıl oluyorda büyüme hızlanıyor veya bunun tersi gerçekleşiyor' da öyle. Bütün bunlar, Türkiye’ye has gariplikler midir, yoksa benzer sendromlar ABD gibi ülkeler için bile geçerli midir ? 2003 yılının Aralık ayından kalma yazımı hiç değiştirmeden tekrar yayınlıyorum. O dönemde Greenspan hala FED başkanı, Bush seçimlere hazırlanıyor. Temel savlarım şunlardı: ‘Faizler yükselmediği takdirde Bush’un ikinci dönem başkanlığını kimse önleyemez’. Ikincisi: ‘Faizlerin reaksiyon vermemesinin sebebi habire ABD parasina ve varliklarina yatirim yapan bizim gibi ahmaklardır’. Üçüncüsü ve en önemlisi: ‘Dünyaya daha fazla entegre olduğu ölçüde ABD bize benzeyecek ! ’.

Amerikalılar bizden çok daha zeki olabilirler, muhtemelen de öyledirler. Ancak dünyanın ABD’den ibaret olmadığını göremedikleri sürece ne olup bittigini anlayamayacaklar. Halbuki bizlerin, daha aptal olmakla birlikte dışardan bakma ve kendimizle karşılaştırma avantajımız var. Lütfen biran olsun kendimize acımaktan vazgeçip bu avantajımızı kullanalım.

Bütçe Nedir    iktisat Nedir    Borsa Yorumları    Kredi Faiz Oranları    Türkiyede Ödenen Vergiler, Vergi Türleri

Aşağıdaki yazı ‘gizli’ bir bilgi daha içeriyor: FED uzun dönemdir faizi yükseltmesine rağmen dolar daha da zayıflamıştır. Bu elbette kendi başına ‘yükselen faizin ulusal parayı göreceli olarak zayıflatacağı’ hipotezini kanıtı sayılamaz. Ancak ‘yüksek faiz düsük kur’ safsatasının hakkın rahmetine kavuştuğunu göstermez mi ? Sanırım bu konuya daha tarafsız gözlerle bakabilen Deniz hocamız bir açıklık getirecektir.

''Bilmiyorum dikkat ettiniz mi ? ABD Hazine Bakaninin yakinlarda söyle dedi : 'Eger faizler yükselmezse hayal kirikligina ugrayacagim'. Bu konu üzerinde durmak lazim.
Bir hükümet üyesi faizlerin yükselmesini nasil ister ? Amerika gibi gelismis bir ülkede, %7 büyüme ve neredeyse sifir enflasyon. Performans muhtesem gözüküyor. Endise niye ? Cevap zor degil. Asiri aktivasyona bagli istikrarsizlik korkusu. Bizim çokca basimiza gelen sey. Normal sartlarda çok fazla aktive olan ekonomileri yükselen faiz ve fiyatlar kontrolden çikmadan frenler. Eger faiz ve fiyatlar yükselmezse, tüketim kontrolsüz bir sekilde artarak krizlere sebep olur. Açik bir sekilde görülüyorki FED son faiz indirimlerinlerini yaparken yanildi. Yakin zamana kadar Greenspan deflasyon (deflasyon nedir?) uyarisi yapiyordu. Fiyatlarin oynamamasindan çok fazla sonuç çikardilar.

Siz Amerika'nin bu absürd büyüme performasini Türkiye'ninkilere benzetmiyor musunuz ? Fiyat artislari yavasladikça büyüme hizlaniyor ! Türkiye'de de fiyatlarin yükselmedigi iddiasiyla TCMB var gücüyle indirim yapti ve yapmaya devam edecek gibi gözüküyor. Fiyatlarin niye baskilandigi konusu üzerinde durmak gerekir. Eger talep yetersizligindense faizleri düsürmemek sorun. Eger ithalatin bastirmasiysa faizleri düsürmek de bir sorun. Teknelerin batip batmamasinda belirleyici olacak sey boyutlarindan çok dogru yönlendirilmesi. Okyanus titanikleri batirirken çok küçük teknelere yol verebiliyor. Basimiza gelecek olumsuz seylere 'küçüklügümüzü' bahane gösteremeyiz.

Faizlerin yükselmesi gecikirse Snow'dan çok belkide bizler hayal kirikligina ugramaliyiz. Bu su anlama gelecek: Silahlanma ve vergi indirimlerinin maliyetini, hiç olmazsa seçimlere kadar ABD yurttaslari degil basta uzakdogulular olmak üzere BIZLER ödeyecegiz. Bireyler olarak, kurumlar olarak, merkez bankalari olarak. TCMB'nin topladigi dolarlari düsük faizli mevduatlara yatirarak Amerika'daki faizlerin yükselmesine engel oluyor. Tipki digerleri gibi. Hal böyle olunca en azindan simdilik maliyet ödemeyen Amerikan halki kendi hükümetinden hesap sormayabilir. Imkansiz gibi gözüken sey bütün dünyayla birlikte basimize gelebilir: Bush tekrar seçilebilir.’’

ahmet çavuşoğlu