Benzin Fiyatlari

Amerika'da benzinin litre fiyati 1.1 YTL civarinda, buradaki tabiriyle galonu $3. Millet fiyat pahaliligindan ayaklanacak duruma gelmis. Televizyonda Exxon Mobil sirketinin yoneticisine program sunucusu vatandasi biraz olsun rahatlatmak icin benzin fiyatlarinda bu yaz indirime gider misiniz diye bile sordu. Buna karsilik adam da "Valla, bizim isimiz bu degil. Isimiz para kazanmak" diye cevap verdi. Sizce kim hakli? Televizyon programcisi diyorsaniz yaniliyorsunuz.

Yuksek benzin fiyatlarinin cozumu nedir? Yuksek benzin fiyatlari. Eger fiyatlar gercekten cok yuksek ise bu insanlari bu konuda cozum uretmeye tesvik eder. Yoksa benzin fiyatlarina sinirlama getirelim, petrol sirketleri hakkinda kartel olusturuyorlar mi diye sorusturma acalim seklindeki yaklasimlar sorunu cozmekten ziyade politik puan toplama yaklasimlaridir, yani tribune oynamaktir. Ethanol ve biyodizelin bu gunlerde populer konular olmasinin arkasinda petrol fiyatlarindaki artis yatiyor, acaba alternatif olabilir miyiz diye dusunuyor ureticiler. Amerika ve Kanada'da arastirmacilar bitki atiklarindan yakit uretmenin yollarini ariyorlar, basarabilirler mi bilemiyorum ama onemli olan kaynaklarin bu alana aktarilmaya baslanmasi.

Serbest piyasa ekonomisi iste bu sekilde isliyor. Petrolun varili $75'a cikinca yatirimcilara (sermayedarlara yani) kar etme potansiyeli doguyor. Onlarda potansiyel olarak karliligi daha dusuk olan alanlardaki sermayelerini bu alana aktararak gelismelerden faydalanmaya calisiyorlar. Bunun dogal sonucu ise bir sektorun (dusuk potansiyeli olan sektor bu) cokmesi ve yerine baska bir sektorun (potansiyeli yuksek olan sektorun) yukselmesidir. Schumpeter bunu "yikici yaraticilik" olarak adlandirmistir. Bu surec ekonomik kaynaklarin en verimli bir sekilde kullanilmasini saglar. Ayrica bu surecin islemesi icin devlet mudahalesine de gerek yoktur. Turkiye'de tekstil sektorunun gerilemesi mesela bu surecin bir parcasi. Turk tekstili getiri olarak diger alternatiflerin (Cin, Hindistan) gerisinde kaliyor, ayak surumek yerine sermayemizi daha uretken alanlara kaydirmamiz gereklidir. Oyle ya da boyle nihayetinde olacak olan budur.

Isin komik tarafi bunlar ekonomiye giris derslerinde ogretilen kavramlardir ama cogumuz (ozellikle politikacilarimiz) bunu anlayamiyoruz.