Hıncal Uluç ve Sigara Yasağı Komedisinin Komedisi

Hıncal Uluç yine sallamış. Yazısına da “Erman yine sallamış” diye başlamış. Sigara yasağı konusu daha önce burada defalarca işlendi, o yüzden üzerinde fazla durmadan Hıncal’ın yazısına bir iki yorum yapacağım. Önce haklı bulduğum taraflarını söyleyeyim. Hıncal bizdeki şekliyle ısıtıcılar kullanılarak sigare yasağı delinmesi uygulamasını eleştirmiş. Yasaklıyorsan restoranın 10 metre yakınında sigara içilmesini yasakla demiş. Bence doğru söylemiş.

Ama Hıncal’ın böyle demesinin nedeni sigara yasağını savunması değil, savunmaması. Sigara şirketleri satışlardan zarar görmüyor aksine faydalanıyor şeklinde bir ifade kullanmış. Türkiye’deki rakamları tam bilmiyorum ama pahalı sigaralardan ucuzlara doğru bir miktar kayma olduğunu biliyorum. Bir malın üzerindeki vergiler artarsa o malı satan şirketin bundan karlı çıkması ekonomik olarak çok mümkün değil. Öyle bir durum olsaydı, sigara şirketleri sigara üzerindeki vergileri %500 arttırın diye lobi yaparlardı, öyle değil mi? Meydanı boş gördüğünden olsa gerek sallamış Hıncal Uluç.

Kesin yasak “ikram sektörü” dediğimiz restoran, bar, kafe, ve gece kulüplerini bitirir şeklinde ikinci bir kere saçmalamış. New York şehrinde de bundan 3-5 yıl önce kesin sigara yasağı getirilmeden önce aynı saçmalıklar restoran ve bar lobisi tarafından sıklıkla dile getiriliyordu. Gerçekten de ilk bir iki ay satışlarda bir miktar gerileme de görüldü. Ancak şimdi insanlar uygulamaya alışmış durumda, herkes paşa paşa sigarasını sokakta içiyor, restoran ve barlar tıklım tıklım.

Son olarak istatistiksel olarak ne idüğü belirsiz şu ifadeyi kullanmış Hıncal Uluç:

“Sigara şirketleri dev organizasyonlar.. Kaybı göze alamazlar.. Bu ciroyu tutturmanın yollarını arayacaklar.. Yeni hedefleri çocuklar olacak. Göreceksiniz, Amerika'da sigaraya başlama yaşı düşecek.."
Aynen böyle yazdım.
Dediğim aynen çıktı. Amerika'da sigaraya başlama yaşı 10.5'a indi”

Birincisi şunu açıkça ifade edeyim ki Amerika’da hem kişi başına içilen sigara adedi, hem de tiryaki başına içilen sigara adedi artan vergiler, yükselen fiyatlar ve konulan sigara yasakları nedeniyle uzun süredir düşüş sergiliyor. Şu yazıyı okursanız sigara tüketiminin 1951’den sonra en düşük olduğu zamanlarda olduğumuzu, kişi başına tüketilen sigara miktarında ise 1930’lara geri döndüğümüzü (Amerika’da) görürdünüz.

Sigara ile ilgili en çok dikkat edilen istatistikler lise çağındaki gençlerin sigara kullanma oranı (%21,7) ve yetişkinlerin sigara kullanma oranıdır (%20,9). Ayrıca sigara kullanımının neden olduğu senelik ölümlere de bakılır (400 bin kişi her yıl sigara kullanımı nedeniyle ölüyormuş). Hıncal Uluç nereden bulmuş bu 10,5 yaşında sigaraya başlanıyormuş istatistiğini? Sigaraya başlama yaşı 1910-1919 arasında doğanlar için 19,7 imiş; 1950-1959 arasında doğanlar içinse 17,4. Bugün ise sigaraya başlama yaşı 13 imiş. Bunu 15-20 tane websitesinde yayınlanan istatistiklere bakarak belirledim, bir tanesi 12 derken , 2-3 web sitesi 14, bir websitesi de 15 olarak duyurmuştu. Ingiltere’de de sigaraya başlama yaşi 12,9 imiş.

Yani sigaraya başlama yaşı en azından 100 yıldır düşen bir istatistik ve sigara fiyatlarının insanların gelirine göre gitgide ucuzladığı devirlerde dahi sigaraya başlama yaşı gerilemiş. O yüzden Hıncal Uluç’un nereden bulduğunu bilmediğim 10,5 istatistiği ve bununla alakalı teorisi hurafeden ibaret gibi görünüyor. Erman Toroğlu’nun laflarına komedi diyen Hıncal Uluç’un laflarının da komediden çok farklı olmadığını görebilmek için sağlık ekonomisinden bir parça anlamak yetiyormuş demek ki...