Teknik analizin diger bir turu ise Mahfi Egilmez'in yaptigi gibi bir grafik cizip "aha bak balon olusuyor" seklindeki yaklasimlardir. Fiyat hareketlerini aciklayan bir suru faktor var ama sen bunlara ne olmus inceleme geregi duymadan sadece gecmisteki fiyatlara bakarak gelecegi tahmin edeceksin. Veri toplamama ve analiz yapmama tembelliginin adi "teknik analiz" oldu.
Nükleer Nedir Yatırım Fonları Taksi Şöförü VOB nedir? IMF Nedir Borsa Tüyoları Borsa Nedir Zaman Nedir Pi Sayısı Nedir
Mahfi Eğilmez yazisinda su laflari etmis:
"Burada grafiğin gösteremediği bir hususu vurgulamakta yarar var. 2009 yılı başından beri bu endeksi günlük olarak izliyorum ve bazen peş peşe yaşanan hızlı çıkışlardan sonra bir süreliğine düzeltmeler yaşandığını, yani borsa deyimiyle kâr realizasyonları gerçekleştiğini gözlüyorum. Bu düzeltmeler 2008 yılında yaşanan şişmeden farklı olarak bu sefer zaman zaman balonun havasının alınıp yeniden şişirildiğini anlatıyor bana. Böyle olunca balonun esnekliği ve dolayısıyla dayanıklılığı biraz daha artar. Ama şişirilmeye devam ederse sonunda patlar."
Kusura bakmasin ama soylediklerinin bilimle falan bir alakasi yok, tek alakasi oldugu sey cocuklarin oynadigi bildigimiz balon oyuncagı.
Bir de komedi gibi ayni grafigin icerisine IMKB endeksini de koymus. Onun hareketinin de digerleriyle korrelasyonu pozitif. Ama dikkatli bakarsaniz 2005'e kadar IMKB digerlerinden cok daha fazla yukselirken sonrasinda daha az yukseliyor. Bu da AKP hukumetinin (ve Kemal Dervis/IMF'nin) once basarili oldugunu ama son 3-4 yildir da (ozellikle IMF isi savsaklamaya basladiktan ve daha sonra toptan gittikten sonra) basarisiz oldugunu gozler onune seriyor. AKP 2-3 sene daha 60 milyar TL'lik butce aciklariyla devam etsin bakalim o zaman ortada pozitif mi negatif mi korrelasyon olacak goruruz.
Adam gibi analiz yapacak olursak emtia fiyatlarini etkileyen onemli faktorlerden bir tanesinin dolar kuru oldugunu soyleyebiliriz. Yanlis hatirlamiyorsam grafigin basladigi 2002 yilinda 1 euro 0,9 dolara esitti. Bugun 1,5. Krizin zirve yaptigi bu senenin basinda ise 1 euro 1,25 dolar idi. Yani dolar deger kazandikca emtia fiyatlari dusuyor, dolar deger kaybettikce emtia fiyatlari yukseliyor. Dolar kurunun gelecekte ne yapacagini grafiklere bakarak tahmin edemeyecegimizi bilimsel olarak biliyoruz. O yuzden Mahfi babanin "grafikte bir balon" seklindeki uzun havasi aslinda bos bir batil inanctan ibaretmis.
Ikinci faktore "Cin isi Japon isi bunu bilen iki kisi" faktoru de diyebiliriz. Cin ekonomisi %10 hizinda buyudukce bu ekonomiyi besleyecek hammaddelerin bir yerlerden gelmesi gerekiyor. Biz bunlara maden veya kuyu diyoruz. Bu madenleri bulmasi, acmasi, isletmesi oyle kolay degil. Arz esnek olmadigi icin talepteki oynamalar fiyatlari belirleyen faktor oluyor. Gecen senenin sonunda dunya ekonomisinin cok buyuk hizlarda kuculmesine sahit olduk ve talep de bicak gibi kesildi. Talep kesilince fiyatlar da haliyle dustu. Simdi dunya ekonomisinin normale donecegi tahmin ediliyor, o yuzden de talep cikti, haliyle fiyatlar da cikti. Ben Cin'in bu konudaki talebinin azalacagini dusunmuyorum. Yani kisa vadede talepte bir cokus beklemiyorum ama uzun vadede esnek olmayan arz esneklesecek ve piyasaya bakir ve diger madenlerden verecektir. O zaman da fiyatlar dengeye gelecektir. Dikkat ederseniz hic balon, firildak, cingirak gibi cocuk oyuncaklarindan bahsetmedim bu analizi yaparken.
Istahim kabardi, ben de cocuk oyuncaklari kullanarak piyasalari aciklayacagim. Emtia fiyatlarini aciklayan ucuncu faktore ben balon degil fırıldak diyecegim. Kuresel likidite ve risk istahı fırıldak gibi bir o tarafa bir bu tarafa donerek herkesi yaniltiyor. Mahfi Egilmez'i de yaniltmis. Piyasalarda bu fırıldaklık olmasaydı grafikte 2008 yilinda gordugumuz V sekli de olmayacakti. Yani grafik bir sey soyluyorsa (ki ancak yukarida bahsettigimiz analizi yaptiktan sonra bunu soyleyebiliriz) o da emtia fiyatlarinin yukari trende sahip oldugunu soyluyor. Arz ne zaman artan talebe yetisirse o zaman bu trendin sonu gelir.
Balonun patlayacagı tahmininde bulunan Mahfi Egilmez'e kendine guveniyorsa bizimle bir iddiaya girmesini teklif ediyoruz. Konumuz petrol olacak. Iki senenin balonun patlamasi icin yeterli bir sure olacagini dusunuyorum. Bugun petrol fiyatlari 80 dolarin altinda. Iddiamiz su: Iki sene sonra bugun petrol fiyatlari 80 dolarin altinda cikarsa ben ona 1000 TL vereyim. Yok eger iki sene sonra petrol fiyatlari 80 dolarin uzerinde cikarsa o bana 1000 TL versin. Dedigi gibi balon patlarsa grafige koydugu petrolun de dusmesi lazim. Oyle gazete koselerinden palavra sıkmak kolay, yazdıklarına guveniyorsa parasını koysun ortaya ak koyun kara koyun belli olsun.
Not: Bu arada Mahfi Eğilmez acık acık balon patlayacaktir demiyor ve kendine bir miktar acık kapı bırakıyor ama yemezler. Ya hic "balonlara dikkat" diye baslık atıp yazı yazmayacaksın, ya da yazdıysan "balon" yaftasının arkasında duracaksın. Biz yukarıya Litmus testimizi koyduk, bakalım testin sonunda kagıdın rengi kırmızı mı cıkacak yoksa mavi mi?
21 Yorum Var.:
Fare daga küfretmis, dagin haberi olmamis. Beylik piyasa analisti laflari ("dolar düsüyor, o yüzden cikiyor emtia") ile lagaluga yapmissin.
Sakin ol biraz.
Benim kanaatimce dolar-emtia arasinda öyle birebir bir iliski yok. Dönemsel olarak gelip giden bir korelasyon söz konusu, fakat bunun "emtia fiyatlari dolar cinsinden, o yüzden dolar düsünce blablabla" aciklamasi olayin fazlasiyla basa indirilmis hali. Bu muhabbet ne zaman acilsa nedense aklima bu blogun ilk yazilarindan olan Baris'in (yanilmiyorsam) "Trabzonspor'un golleri ile IMKB endeksi arasindaki korelasyon" konulu yazisi geliyor.
Ya da söyle diyeyim de bana eglence olsun: Bir cocugun kolu ne kadar uzarsa okumasi da o kadar iyilesir. Dogru mu? Aslinda dogru ama yanlis. Fakat cocuk kolu uzadigi icin mi daha iyi okuyor? Cocugun kolunun uzamasi da, okumasinin iyilesmesi de aslinda ücüncü ve denklemde olmayan bir faktöre, cocugun yasina bagli.
Emtia ve dolar arasindaki iliski bence cok daha kesif bir sekilde aslinda her ikisinin de genel gecer ekonomik gelismelere ayni sekilde (farkli yönde) tepki vermelerinden kaynaklaniyor. Ya da daha kisa bir ifade ile sebep-sonuc iliskisi (benim simdiye kadar okudugum paperlarda da yazdigi kadariyla) muallakta.
Buna ek olarak bu dolar-emtia korelasyonunun hangi döneme baktigina bakar. Bu korelasyon dönemsel olarak süper, dönemsel olarak hic yok, tam tersine isliyor.
Dolayisiyla benim tavsiyem yazacak sey bulmayinca götünden uyduran Reuters muhabirleri gibi "dolar düstü, o yüzden petrol cikiyor" laflarini birak.
Cin vs. konusuna bir sey demiyorum, dogru, heriflerin Eylül ayi ham petrol isleme rakamlari yeni bir all-time high mesela.
Ama sorun burada "fundamental" olarak petrolün 80 dolar olmasi icin su anda belki Cin disinda hicbir neden olmamasinda. Contango nedeniyle ortalik hayvan gibi ici ham petrol ve dizel deposu olarak kullanilan tankerlerle dolu. Sirf ham petrol olarak bütün dünyanin petrol ihtiyacini yarim gün karsilayacak kadar ham petrol var tankerlerde, dikkat et karadaki depolar falan degil. OECD'de forward cover 61 günde, ki normali 53 gün. Cin bu kadar petrol ithal edip isliyor, fakat Opec Call-on-opec'i 2010 icin düsürdü adamlarin spare capacitysi bu yil ve seneye 5.5-6 milyon varil/gün. Obama Amerika'da arabalari 2016'da 35 mpg'ye cikarmak istiyor vs.vs. Dolayisiyla kimse Cin'e bakip "hastir petrol bitiyor" demiyor. Ha IMF biraz daha iyi GDP outlooku koydu ekim basinda, o yüzden herkes bir hareketlenme yasadi, ama bu demek degil ki global olarak emtia talebi artisi kriz öncesi dönemindeki artis hizina ulasacak.
Benim cizgi altinda gene bilimsel olarak kanitlamamin adam gibi veri eksikligi nedeniyle mümkün olmadigi tahminim hakikaten finansal olarak emtia fiyatlarinin gene sistigi. CFTC sayilarina göre Mayis basindan gecen haftaya kadar non-commercial long positionlar 170binden 250 küsur bine cikti. Bunun nedenlerinden biri regülasyon megülasyonun fos cikmis olmasi bence. Herifler krizin ertesinde bu tarz balon olusumlarini transaksiyonlari denetleyerek engelleyecegiz dediler, asil balon oydu. Simdi millet bir bok olmayacagini gördü, gene petrolü sisiriyor.
Son sözüm, herkes iyi kötü, kendince analiz yapiyor. Anonim olarak internetten saga sola küfredip duruyorsun yakismiyor. Sonucta ismini bile yayinlama cesaretine sahip degilsin. Istemiyorum mistemiyorum diyorsun da orada oturup ekonomiks pekonomiks diye blogda sallamak kolay.
Agir ol molla desinler. Bir sey kaybetmezsin.
Dolarin euro karsisinda deger kaybetmesinin petrol fiyatini artirdigi gorusunun ne gibi bir analize dayandigini biraz acmak mumkun mu acaba?
Petrolun ne kadari euro bazli tuketim karari alan sahis ve isletmelerce tuketiliyor?
Bunlarin talebinin fiyat esnekligi nedir?
Bunlari goz onune almadan petrol fiyati dolar bazinda artiyor cunku euro bazinda dusuyor yaklasimi yontemsel olarak elestirilen grafik bazli yaklasimla ayni degil mi? Arkasinda gecmisteki euro bazli petrol fiyatlarinin gelecekte de taban olusturacagi varsayimindan baska bir analiz var mi?
Hayatlarinda birkez dahi aktif trade etmemis adamlarin, teknik analiz yorumlarini trajikomik buluyorum.
Teknik analiz ve piyasayi dogru yorumlama yillarin getirdigi birikimlerdir. 10 binlerce saat gecirmen gerekir ekran basinda.
BIRINCI BOLUM:
Sevgili I. Cuneyt,
Sende bilgi ve veri var da son vuruslarda zayiflik goruyorum. Gecen sene petrol fiyatlari $140 iken ben petrol fiyatlarinin dusmesini bekledigimi ve yuzde 40 olasilikla da $100'in altini gorecegiz tahmini yaptigimda sen "fiyatlarin fazla düsecegini beklemeyin derim sahsen." demis ve kartelin mudahale ederek fiyatlari $100'in uzerinde tutacagini soylemistin. Bunun detaylarina buradan ulasabilirsiniz.
Bu on bilgiyi verdikten sonra yorumuna cevap vermeye gecebilirim.
Birincisi yaziyi yazdiktan sonra Mahfi Egilmez'e mesaj atip kendisini bahis teklifimden haberdar ettim. Yani bir "fare daga kusmus, emailini acamadigi icin haberi olmamis" durumu soz konusu degil. Tam aksine kendisi "Görüş ve düşüncelerinizi benimle paylaştığınız için teşekkür eder, saygılar sunarm." seklinde bir mesaj gondererek mesaji aldigini teyit etti :)
Dolarin degerindeki dalgalanmalarin petrol fiyatlariyla alakasi olmadigi anlamina cekilebilecek sozlerin yukaridaki yorumdan gordugun uzere o anlama cekilmis bile. Bir okuyucumuz dolarin deger kaybetmesiyle petrol fiyatlari arasindaki iliskiyi sormus hemen. Basit bir ornekle aciklayayim. Dunya'da sadece Avrupa ve Amerika'nin oldugunu dusunun ve petrol fiyatlarinin dolar cinsinden aciklandigini. Diyelim ki petrol fiyatlari $75 olsun. Dolar euro paritesi 1,5 oldugu icin petrol fiyatlari ayni zamanda 50 eurodur diyebiliriz. Simdi aniden dolarin euroya karsi deger kaybettigini ve paritenin 2'ye yukseldigini varsayalim. Petrol fiyatlari anlik olarak $75'da sabit kalsin. Avrupa'daki tuketiciler icin petrol o an 37.5 euroya gerilemis olacaktir. Fiyatlar duserse talebin artacagini biliyoruz (kisa vadede az, uzun vadede daha cok artar) artan talep ise dolar cinsinden ifade edilen petrol fiyatlarini yukseltecektir. Nereye kadar? Amerika'nin talebindeki azalma Avrupa'nin talebindeki artisa esit olana kadar.
Dikkat edin petrolun fiyatini sadece dolar kuru belirler demiyorum, faktorlerden bir tanesi budur diyorum. Cuneyt'in dedigi gibi arkada aslinda ucuncu bir faktor var ve bu hem dolar kurunu hem de petrol fiyatlarini belirliyor seklindeki yaklasim abesle istigal etmektir. Dolar kurunu etkileyen bir faktor bilinseydi, dolar kurunun da nereye gidecegini onceden bilir ve Warren Buffett'tan daha zengin olurduk.
IKINCI BOLUM:
"Ama sorun burada "fundamental" olarak petrolün 80 dolar olmasi icin su anda belki Cin disinda hicbir neden olmamasinda. Contango nedeniyle ortalik hayvan gibi ici ham petrol ve dizel deposu olarak kullanilan tankerlerle dolu." demissin. Sana tavsiyem gecen sene bana yolladigin analizi okumandir. Petrol fiyatlarinin bugun yuksek olmasinin sebebi bugun petrol talebinin yuksek olmasi degildir, yarin petrol talebinin yuksek olacagi beklentisidir. O yuzden millet petrolu depolayabildigi kadar depoluyor zaten.
"CFTC sayilarina göre Mayis basindan gecen haftaya kadar non-commercial long positionlar 170binden 250 küsur bine cikti." demissin. Yine kendin gecen sene bu spekulatorlerin piyasayi yonlendirmekten cok "price taker" oldugunu soylemiyor muydun?
"Anonim olarak internetten saga sola küfredip duruyorsun yakismiyor. Sonucta ismini bile yayinlama cesaretine sahip degilsin. Istemiyorum mistemiyorum diyorsun da orada oturup ekonomiks pekonomiks diye blogda sallamak kolay. " demissin. Mahfi Egilmez teklifimi kabul ederse kimligimi de ogrenecektir (bir sekilde noterde veya guvenilir bir kisinin huzurunda parayi teslim edip anlasmayi yapmamiz lazim degil mi?) . Anonim olmam veya olmamam bir seyi degistirmez, anonim yazip bir yere kactigim yok. Simdiye kadar yazdiklarim burada. Adim Abdurrahman Celebi olsa ne yazar Hasan Parayiveren Basan olsa ne yazar. Bu dediklerimin degerini azaltir veya arttirir mi? Kaldi ki merakindan kudurup adimi ogrenmek isteyenler bunu TEGV'e 500 TL bagis yapmalari karsiliginda ogrenebileceklerini biliyorlar, bunu da burada defalarca soyledim.
Son olarak senin soylediklerinden petrol konusunda benim mi yoksa Mahfi Egilmez'in mi hakli oldugunu dusundugunu anlamis degilim. Eger Mahfi Egilmez haklidir diyorsan seninle de 100 TL'lik ayni sartlar altinda (2 yil sonra petrol fiyatlari 80 dolarin altinda olacaktir dedigini varsayacagim) bir bahse girelim ve kaybeden TEGV'e bagis yapsin.
ekonomix agir bir dilin var.
meydan okumalar,dalga gecmeler hos seyler degil.
zeki bir insansin,analizlerin de bunu gosteriyor,ama ben neden insanlara meydan okuma,yada dalga gecme geregini duydugunu anlamis degilim.
Sevgili Tarik,
Dikkat ettiysen ben burada genellikle ekonomi ve finans uzerine yazan kose yazarlarini elestiriyorum. Iki tane nedeni var. Birincisi benim uzmanlik alanim bu, diger konularda pek bir uzmanligim oldugu soylenemez. Ikincisi, seni bilmiyorum ama bir suru kucuk yatirimci bu kisilerin yazdiklari yazilari okuduktan sonra yatirim kararlarini veriyor. Yani Mahfi Egilmez veya Yigit Bulut gibi kisiler piyasalar hakkinda ahkam kestikleri zaman bu kurbani olmayan bir eylem olmuyor. Gariban'in bir tanesi bunlarin yazdiklarini okuyor ve "piyasalarda balon varmis, ben en iyisi yaptigim uc kurus yatirimi da satip yuzde 8 faizle bankaya yatirayim" diyor.
O yuzden gercekten kendinize guvenmiyorsaniz ve kendi paranizi da tehlikeye (riske) atip yatirim yapmiyorsaniz gazete koselerinden de yatirimcilara akil satmaya calismayin diyorum. Mahfi Egilmez'e meydan okumamin arkasinda bu yatiyor. Yoksa adamlari sahsen tanimam, bir alip veremedigim de yoktur, muhtemelen iyi insanlardir. Ama isiniz ekonomik analiz yapmak ve piyasalari tahmin etmeye calismak ise bu tur meydan okumalara da acik olmaniz gerekir. Neticede borsada alim satim yaptiginiz zaman size satan veya sizden alan adama bir bakima meydan okumus oluyorsunuz. Yoksa kimseyi kavgaya veya duelloya davet ettigimiz yok.
Selam,
(anlamiyorum, belirli karakter sayisi mi var bu yorum kutularinda?)
Ben yanilmadigimi/yanilmayacagimi ne zaman söyledim? Elbette yanilirim, zaten (kismen) yanilmam, daha dogrusu yanildigimi kabul edip, nerede yanildigimi ögrenip daha iyi analiz yapmam icin para aliyorum. Allah insani kendini yanilmaz sananlardan korusun, amin.
Petrol dolar cinsinden Nymex'te trade ediliyor. Fakat bahsettigin "fiziksel petrol alisverisi" zaten pek cok ülkede ya bir basket ya da euro endeksli, üstelik uzun süreli kontratlarla yapiliyor. Ikisi birbirine öyle günü gününe "bugün petrol yüzde 2 düstü, yarin Avrupa'da benzin talebi yüzde 4 artar" seklinde bagli degil. Bu yaptigin aslinda cok baside indirgemek olayi.
Kimse gidip de abi bugün 80 dolar bu meret, su bidona 5 litre doldur demiyor. Dolayisiyla evet, dolar ve emtia arasinda bir paralellik zaman zaman kendini gösteriyor, ama "petrol fiyati dolardaki dalgalanmalardan direk etkileniyor" lafi benim sahsen senin de yaptigin basit iktisat teorisinin ötesinde elle tutulur bilimsel olarak bir kanitini bulamadigim teori. Bu konuda bayagi paper da okudugum icin bu kadar konusuyorum. Örnekler acaip muhtelif.
Ayni korelasyon hikayesi misal DJIA ve petrol arasinda da mevcut. Gene senin asil yazida yazdigina bakacak olursak
2002 yilinda 1 euro 0,9 dolara esitti. Bugun 1,5. Krizin zirve yaptigi bu senenin basinda ise 1 euro 1,25 dolar idi. Yani dolar deger kazandikca emtia fiyatlari dusuyor, dolar deger kaybettikce emtia fiyatlari yukseliyor.
Aynen yazalim: 2002 yilinda DJIA 8,000'lerdeydi, bugün 10,000'de. Krizin zirve yaptigi bu senenin basinda ise 8400'dü. Yani neymis? DJIA arttikca petrol fiyati da artiyormus. Hakikaten de ikisini de grafik olarak koy son 2-3 yili, süper korelasyon bulursun.
Fakat ince hesap yapinca öyle degil. Örnegin DJIA ve petrol arasindaki korelasyon 2007 baharinda acaip negatifken (-0.9), ondan 4-5 ay sonra +0.8 civarinda. Bu nasil dolar düsünce petrol artiyor iliskisi? Bu tipik investment banker/Reuters muhabiri analizi. Paralel cizgiyi görünce atliyorsunuz.
Bak tekrar edeyim, paralellik yok demiyorum, korelasyon yok bile demiyorum, korelasyon oldugu süphe götürür diyorum, "kesin korelasyon vardir" hükmü yanlistir diyorum.
Bu yazdigin teoremin bir baska versiyonu da Opec'in petrolünü dolar olarak sattigi, dolarin degeri düsünce de facto gelirlerinin azaldigi, bu yüzden dolardaki düsüsü kompanse etmek icin petrolün fiyatini arttirici önlemler aldiklari dedikodusu. Ayni kapiya cikiyor.
Cuneyt'in dedigi gibi arkada aslinda ucuncu bir faktor var ve bu hem dolar kurunu hem de petrol fiyatlarini belirliyor seklindeki yaklasim abesle istigal etmektir.
Ne abesle istigali? Sen burada yazip durmuyor musun dolarin düsmesini bekliyorum/yükselmesini beklemiyorum, dolar almayin vs. diye. Neye dayanarak yaziyorsun o zaman? Petrol fiyatinin cikacagina dayanarak mi?
Dolar da, emtia fiyatlari da cyclical olarak belirli resimler ciziyorlar. 1989'dan beri tam 1.5 FX cycle'i, 1.5 da commodity cycle'i gecti. Bunlarin paralelligine bakip "korelasyon var" diyorsun.
Yine kendin gecen sene bu spekulatorlerin piyasayi yonlendirmekten cok "price taker" oldugunu soylemiyor muydun?
Evet söylüyordum. Ne yalan söyleyecegim. O zaman piyasayi etkileme potansiyeline sahip fundamental faktörler de vardi cünkü. Ayrica laf aramizda sadece ben degil, IMF falan da ayni seyi diyorlardi (IMF diyor diye demiyordum ben, ayri). Fakat simdi fundamental olarak piyasayi etkilyecek bir sey yok. Sen de contango'ya bakip "bugün petrol talebi az, gelecekte artacak" deme. Gelecekte de eskisi gibi artmayacak. Öyle 2004'te Cin ittirdi de yillik petrol talebi yüzde 3.7 artti, öyle bir sey yok artik. En optimist ciddiye alinir enstitü IEA seneye 1.42 million varil/gün, ya da yüzde 1.7 artis bekliyor. Opec sadece yüzde 0.8 bekliyor mesela. Gercegin ikisinin ortasinda bir yerde oldugunu farzet. Opec de IEA de gecen yil 2030 petrol talebini 116 milyon varil/gün diyorlardi, bu yil 106 milyona indirdiler. Seneye 100 milyonun da altina indirecekler.
Petrol talebinin önümzdeki yillarda süper rebound edecegini kimler söylüyor biliyor musun? Biliyorsun tabii, sen de cünkü ayni yolun yolcususun. Misal Goldman Sachs söylüyor. Ucuk öngörüler yapip mansetlere tasiyip piyasayi kizistiriyorlar. Fakat Goldman Sachs'in "neler söyledigi"ni (mesela 250 dolar petrol) ve yanildigini yazmaya kalksak burasi yetmez. Ama finansal piyasalarda bu mansetler tabii hayvan gibi is yapiyor. Sen de tabii petrolden para kirmak amacinda biri oldugun icin belirli beklentilere, hedeflere ve onlara yönelik öngörülere sahipsin, piyasayi da öyle izliyorsun. Yaptigin analizler de o yüzden piyasavari analizler, arkasindaki pek cok bilgiyi es geciyorsun. Tabii Nymex'teki olusan fiyat da büyük ölcüde senin gibiler/finansal oyuncular tarafindan olusturuluyor, o yüzden kendiniz calip kendiniz oynuyorsunuz.
Mail ile özel yazismada bile anonim kalmaya, kimligini aciklamamaya dikkat eden/cekinen biri olarak bu "TEGV'e bagis yap kimligimi ögren" muhabbetini de birak derim, o da komik oluyor.
Hadi gene iyisin, iyi analiz kaptin bedavaya.
Ben kacar.
Cüneyt
Yukarda dolar/petrol ile DJIA/petrol iliskisi lafini karistirmisim DJIA paragrafindan sonra, özür dilerim.
O yuzden gercekten kendinize guvenmiyorsaniz ve kendi paranizi da tehlikeye (riske) atip yatirim yapmiyorsaniz gazete koselerinden de yatirimcilara akil satmaya calismayin diyorum.
Bunu yeni gördüm. Bu baglamda söylemek istedigim, Mahfi Egilmez'in senede en az 10 yazisinda "ben ekonomistim, paranizi nereye yatiracaginizi bana sormayin, cevap veremem" mealinde yazdigidir.
TEGV'e 500 TL bagis yaptin da kimligimi mi soylemedim. Laf olsun, belki ekonomix gaza gelir de kimligini aciklar diye dusunuyorsun ama yaniliyorsun.
Petrol konusunda bir ton laf etmissin ama neticede is ortaya para koyup tahmin yapmaya gelince Mahfi Egilmez gibi sen de sivisiyorsun. IEA'ni OPEC'in tahminlerini gec, ne zaman dogru cikti ki bunlarin tahminleri simdi ciksin. Ben sana bedava analizi vereyim:
Amerikali tuketiciler $80 dolarlik petrol fiyatlarina artik normal gozuyle bakiyorlar. iki sene once bu rakam 60, 5 sene once $40, 10 sene once $20 idi. Tam ne kadar vakit alir bilemiyorum ama bir muddet sonra $100 dolar "normal" kabul edilmeye baslanacak.
Obama da enerji politikali konusunda bayagi bos cikti, bunu da buradan belirteyim detaylarina girmeden.
Kaldi ki ortalikta Amerika'nin bastigi bir suru dolarlar dolasiyor. Saniyor musun ki Fed bunlari zamaninda geri cekecek ve Amerika'da enflasyon ortaya cikmayacak. Cin'in alternatif bir paraya ihtiyaci var, adamlar kivranip duruyorlar. Bulduklari cozum de "emtia" yatirimlari. O yuzden hayvan gibi bakir, altin, petrol ne bulurlarsa almaya calisiyorlar. Dunyada Cin'in talebini karsilayacak kadar altin yok, en mantikli yatirim araci petrol. Boylece hem bugunku $2 trilyonluk tasarruflarinin bir kismini koruma altina almis oluyorlar, hem de gelecekte ortaya cikacak enerji ihtiyaclari icin kaynagi.
Neyse, o kadar vaktimi harcadim burada, karsiliginda da bir yigit cikip bahse girmedi. Bahse girmeyen adamlarla da tartismanin cok bir faydasini goremiyorum cunku analizlerinizde ne kadar ciddi oldugunuzu ve bu analizlere ne kadar guvendiginizi kestiremiyorum. Krizin gobeginde 18 avroya DB hissesi alacak kadar contrarion bir adamin petrol konusunda da benzer bir iddiayi reddetmesini beklemezdim dogrusu.
Soruyu yeterince acik soramamisim. Benim analizden kast ettigim soyut orneklem ile mekanizma aciklamasi degil, boyle bir mekanizma islediginde gectigimiz seneki doviz kuru hareketinin ham petrol fiyatindaki (-%50, +100%) hareketlerin ne kadarini aciklayabilecegi konusunda bir analizdi.
Varsayalim orneginizdeki gibi ham petrol fiyati aniden euro cinsinden %25 dustu. Bunun Avrupa tuketicisinin tukettigi nihai urun fiyatlarina yansimasi daha az olacaktir: varsayalim nihai urun fiyatlari da %15 dustu. Avrupa nihai urun talebinin esnekligini de cok abartarak -1 varsaysak (bakamadim ama herhangi bir empirik arastirmanin konu olan zaman diliminde -0.2'den dusuk bir esneklik bulabileceginden supheliyim, sizin bildiginiz varsa onu kullanin lutfen), sizin orneginizdeki kur degisimi Avrupa ham petrol tuketimini %15 artiracaktir. (Daha gercekci bir esneklik kullanildiginda daha dusuk bir Avrupa tuketim artisi bulunacaktir). Dunyadaki stoklama harici talebin var olan arz kapasitesine dengesi goz onune alirsa, Avrupa ham petrol talebindeki maksimum %15 artis petrol fiyatini kac dolar artirabilir?
Teoriden (yari)pratige gecersek, gectigimiz alti ay icerisinde euro 1.30 dolardan 1.50 dolara cikarken petrol dolar cinsinden sabit kalsaydi bile krizden etkilenmis Avrupa tuketicisi'nin nihai urun tuketimini %1 bile artirmis olmasi mumkun olur muydu? Eger degilse nasil olup da parite degisikliginin petrol fiyatindaki 40 dolardan 80 dolara artisa olculebilir bir katkisi olmustur denebilir?
Bu sefer harbiden son:
Neden bahse girmedigimi söyleyeyim. Fiyatlarin gidisati konusunda farkli düsünmedigimden. Ben fiyatlar misal 40'a düsecek demiyorum ki bahse gireyim.
Tartisma petrol fiyatlari bubble mi, düser mi, cikar mi üzerine degil, petrol fiyatlarini etkileyen faktörler üzerineydi.
Onun disinda "dolar düsüyor, petrol cikiyor" gibi nereye cekersem oraya giden yuvarlak bir laf ile "enflasyon hedge'i icin emtia, agirlikli olarak petrol, aliyorlar" demek arasinda daglar kadar fark var. Ayni kapiya cikar diyeceksin belki de benim icin farklilar.
Laf olsun, belki ekonomix gaza gelir de kimligini aciklar diye dusunuyorsun ama yaniliyorsun.
Ayni sekilde gaza gelip bahse girerim saniyorsan yaniliyorsun :)
Neyse iyi, zengin muhabbet oldu gene, eyvallah.
sayin akgunu,
Petrol fiyatlari marjinde belirleniyor. Dunyanin gunluk petrol tuketimi 86 milyon varil civarinda olsa da bunun +/- 2 milyonluk bir bant icerisinde hareket etmesi petrol fiyatlari bir uctan obur uca suruklemeye yetiyor. O yuzden kurlardaki degismeler fiyat esnekligi cok fazla olmasa bile talebi etkiliyor.
Problem ayni anda bir suru degiskenin talep uzerinde etkisinin olmasi, fiyatlarin etkisinin gecikmeli olarak hissedilmesi ve bizim sinirli sayidaki verileri kullanarak bunlarin herbirinin tam etkisini ayirdedemeyisimiz. Cogu arastirmacinin elinde de tum veriler yok zaten. O yuzden kim fiyat talebi etkilemez diyorsa ya ekonomiden anlamiyordur ya da gelecek nesillerin ekonomi dahisidir.
Cuneyt,
Benim bu yaziyi yazmaktaki sebebim her onune gelenin iki grafige bakip "aha balon olustu" demesine sinirlenmem. Bunlardan o kadar cok var ki. Kahve kosesinde boyle muhabbetler yapsalar bana ne diyecegim de gazete koselerinde boyle muhabbetler yapinca bana da malzeme cikiyor.
Bu arada sen de petrol fiyatlari konusunda benim gibi dusunuyorsan ben pozisyonumu bir daha bir gozden gecireyim, biliyorsun senin track record'un cok isabetli degil :)
Anlamaya calistigim kurun son 6 ayda Avrupa talebinde, o sizin 4 milyon varillik bantta hissedilebilecek derecede bir artisa sebep olmus olma ihtimalinin ne kadar oldugu.
Euro dolara karsi deger kazandi da Avrupa'da petrol tuketimi artti mi? 6 ay oncesine gore daha fazla ucak seferi mi var? Mal sevkiyati mi hissedilir olcude artti? Yoksa ozel araba basina aylik km mi artti? Bunlardan herhangi birinin gercekten arttigini dusunuyor musunuz? (aksini iddia eden olsa bunlarin arttigina dair bahse girer miydiniz?:-))
Bunlar olmadiysa nasil kur 40 dolar dalganan petrol fiyatinda gelecek beklentilerine dayali etkenlerin yaninda hissedilebilecek derecede belirleyici oldu?
Ben size Amerika'dan ornek vereyim son aylardaki gelismeleri aciklamak icin (Avrupa verilerini pek takip ettigim soylenemez). Amerika'daki petrol tuketimine ne oldugunu http://www.eia.doe.gov/ adresinden takip edebilirsiniz.
Krizin normallesmeye baslamasiyla birlikte petrol talebinde de onemli degisiklikler gozlemeye basladik. EIA'nin haftalik raporlarini takip ederseniz hem otomobillerde kullanilan benzinin tuketiminde hem de ucaklarin kullandiklari yakitta 3-4 ay oncesine gore artislar oldugunu gorursunuz.
Ama problem dedigim gibi bir cok faktorun ayni anda etki etmesi idi. Krizin dorukta oldugu zamanlarda petrol talebi de fiyatlar dusuk olmasina ragmen dusuk seyrediyordu. Biz buna income effect diyoruz mikro derslerinden hatirlarsaniz. O yuzden bak fiyatlar dusmus ama talep de dusmus, demek ki fiyatlarla talep arasinda baglanti yok ya da pozitif demek dogru olmaz.
Mikro derslerinden ogrendigimiz diger bir kavram ise diminishing marginal returns'dur. Bu yazinin da bana getirisi su noktada maliyetini geciyor. Umarim ne demek istedigim anlasilmistir.
bu yazının da bana getirisi şu noktada maliyetini geçiyor.demekle bana hüsnü özyeğin i hatırlattınız
yalın olmanızdan dolayı sizi kutlarım.
saygılarımla.
Akilli adamdir hüsnü özyeğin, severim kendisini. Nerede demis bu lafi, linki var mi?
ekonomix bey,
hani mektup yazar gibi hal hatırınızı sormak isterim.nasılsınız iyimisiniz.hüsnü özyeğin gibi kaliteli adamsınız.hakikaten kaliteli adamdır.hüsnü özyeğin i bende severim.hep taktir etmişimdir.tam hatırlamıyorum 1989 senesinde esentepe de her ortamdan para nasıl kazanılır adına biraz dinlemiştim.
abd de öğrencilik yıllarında nasıl para kazanıldığının yollarını öğrendiğini ve bunu türkiye de öğrencilerle yaptığı toplantı konuşmalarında dilede getiriyordu.
hani direk linki yok.
maliyet hesabını iyi bilenlerdendir.
saygılarımla.
Yorum Gönder