Borsada yatirim yapanlarin bildigi gibi borsa endeksi ve bilimum hisseler dip yaptiklari zaman yatirimcilara e-posta ile bu aninda bildirilir ve zarar etmek istemeyen yatirimcilar da bu seviyelerden alim yaparlar. Turkiye borsasini tam bilemiyorum ama isler "Alis Harikalar Diyarinda Borsasinda" boyle isliyor.
Halamin biyigi olsaydi amcam olurdu diye bir laf vardir, bu durumu cok guzel acikliyor. Bu tur analizler "tam su gun alsaydin soyle olurdu" diye yapilmaz. Eger siz bugun gelecege yonelik bir tahmin yapiyorsaniz bugunku degerleri kullanabilirsiniz ama gecmiste olmus bitmis bir durumun analizinde boyle davranamazsiniz. Ne yapabilirsiniz peki?
Senaryo analizi yontemini kullanabilirsiniz.
Senaryo 1: Ekim 2008 basinda borsa mi yoksa enflasyona endeksli bono mu arasinda karar veriyor idiyseniz sonuc soyle olurdu. O gun borsaya yatirilan 1000 TL bugun 975 TL olurdu. Oysa bonoya yatirilan 1000 TL bugun 1185 TL olurdu.
Reeskont Nedir Bütçe Nedir Aritmetik Ortalama Nedir Hisse Senedi Nedir Bilanço Nedir Akreditif Nedir Tahvil Nedir Broker Nedir Portföy Nedir Tutumluluk Nedir Varlık Barışı Nedir Evrim Teorisi Nedir Reyting Nedir
Senaryo 2: Kasim 2008 basinda borsaya yatirilan 1000 TL bugun 1203 TL, bonoya yatirilan 1000 TL ise 1414 TL olurdu.
Senaryo 3: Aralik 2008 basinda borsaya yatirilan 1000 TL 1383, bonoya yatirilan ise 1312 TL olurdu.
Senaryo 4: Ocak 2009 basinda borsaya yatirilan 1000 TL 1247, bonoya yatirilan ise 1189 TL olurdu.
Eger ben bu analizi borsa son 2.5 ayda yuzde 50 cikmadan once yapmis olsaydim borsada buyuk kayiplar yasanacagini ama bonoda pozitif getiri elde edecegimizi de soylemeliyim. Yani bir yanda kaybetme riski cok fazla olan borsa ile diger tarafta enflasyon yuzde 500'e ciksa bile size reel olarak kazandiracak bonolari karsilastiriyoruz. Bu tur farkli risk ozelliklerine sahip enstrumanlari karsilastirabilmemiz icin Sharpe ratio'larina bakmamiz lazim aslinda. Onu da size odev olarak vereyim.
Benim yorumum su: borsanin ne zaman dip yapacagini onceden goremedigimiz icin, ayrica Japonya'nin yuzde 15, Almanya'nin yuzde 10 gibi anormal hizlarla kuculdukleri bir donemde borsaya ciddi miktarlarda para koymak ancak kumarbazlarin yapacagi sorumsuz bir davranis olurdu.
Yukaridaki senoryalara bakarsaniz bu kadar anormal yuksek riskleri almanin getirisi dogru zamanlama yaptiginiz zamanlarda ekstra yuzde 7 olmus; yanlis zamanlama yapip erken borsaya girdiginiz donemlerde ise borsa bonolarin yuzde 20 gerisinde kalmis.
Yatirim yaparken bir numarali dusunceniz sermayenizi korumak olmalidir. Warren Buffett'in cok guzel bir sozu var: cok buyuk bir sayiyi sifirla carparsaniz sonuc sifir olur. Risk almaya merakliysaniz borsayla hic vakit kaybetmeyin, gidin bir rulet masasina tum servetinizi kirmizinin uzerine koyun. Neredeyse yuzde 50 olasilikla paranizi ikiye katlarsiniz. Eger kazanirsaniz ikiye katlanmis servetinizi bu sefer siyaha yatirin ve servetinizi yuzde 50 olasilikla tekrar ikiye katlayin. Borsayla ugrasmadan zengin olabilirsiniz boylece.
Sadece getirilere bakarak kimin iyi yatirimci olduguna karar verilseydi dunyanin en iyi yatirimcilari sayisal loto talihlileri olurdu.
Bu konu ile diger alakali bir yazi ise Borsa Nasıl Oynanır? En Sağlam Tüyolar baslikli yazimizdir.
16 Yorum Var.:
Sn Ekonomix 2006 yılından beri bütün yazılarınızı okudugumda yazılarınızda her zaman eleştirisel yazıların ağırlık oldugunu gördüm.
2006-2007 yılının son dönemlerine kadar yazılarınız elle tutulurken 2007 Son aylarından itibaren yazılarınızda piyasanın akıcılığını ve ileriye dönük öngörüleriniz olmayan sadece blogu boş bırakmamak adına yazılarla geçiştirmiş bulundugunuzu görmekteyip.
Bir Orhan Karaca'nın blogunu okumak daha doyurucu gelmekte nedense 2007 sonunda itibaren sizin blogunuzda klavyeye döktüğünüz yazılar birazcı fast food yazılar olarak hazımsızlık yaratmakta okuyucular nezdinde
Dyhol hissesi kazanma yüzdesini ele alırken bence imkb 100 endeksindeki perfonmasına bakmanız ve ona göre kıyas yapmanız bence daha dogru olacaktır.
ekonomix,
şimdiki kriz artan sermayenin daha fazla kar amacıyla pusulasını şaşırmasındandır.şimdiki kriz dengelerin kaybolmasıdır.bilinen gelirlerle küresel ekonomik çark çok basit dönüyordu.
günümüzde ise türev ler çıktı mertlik bozuldu.
sermayenin nereye nasıl hangi hızla akacağını kimseler tahmin edemiyor.bu sorumsuzluk bilinen herşeyi bitirebilir mi.
tabi ki birileri durmasını temin edene kadar bu kriz sürer.
tasarruflarımız her an yarıya da inebilir.akıl ve ruh sağlığımıza mukayet olalım.saygılarımla
Risk-getiri-camp demişken bi sorayım dedm... duyduğuma göre amerikada, burda bizim gibi oturup beta hesaplamıyorlarmış, bu işlerle ilgilenen, işi sadece beta hesaplamak olan profesonel firmalar varmış, çok düşük ücret karşılığında bu hizmeti veriyolarmış ne kadar doğrudur?
Sayın hocam gerçekten çok zekice cevaplar vermişsiniz yazdıklarınızı gerçekten anladım yalnız bir noktada büyük bir kurnazlık yapıyorsunuz.
Bu noktayı ve Warren Buffett'ın yatırımlarıyla olan ince çizgiyi anlatayım;
Kurnazlık yaptığınız nokta bahsettiğiniz "Sharpe ratio" larda var mı bilmiyorum ama risk alınan süreyi belirtmemişsiniz.Alınan risk ile hedeflenen süre çok önemlidir.Sizin kurduğunuz senaryoların başlangıç tarihlerine birşey demiyorum ama değerlendirmenizi hep aynı tarih yani bugün için sonlandırmanız tam bir uyanıklık abidesi.
Buffett endeks 11000 de iken milletin esinlendiğini ve Buffett yüzünden yamulduğunu belirtmektesiniz.Ek olarak şunuda ekleyin lütfen Buffett toplu alım yapmamıştır o bahsettiğiniz seviyeden, şu an için düşük seviyelerden mutlaka alım yapmıştır ortalama asıl önemli olandır.
Gelelim Buffettın risk alma anlayışına sizin tabirinizle ekonomiler küçülürken borsaya giren kumarbaz Buffett'ın nasıl efsanevi bir borsa yatırımcısı olduğuna ,hemen açıklayalım:
Bundan seneler önce Buffett yine borsalar krizli buhranlı zamanları yaşarken coca cola hissesi alıyordu grafiği buraya atamayacam ama alım yerlerini grafik üzerinde gösteriyordu bakıldıgı zaman Buffett coca cola hisselerini aldıktan sonra hisseler %20-30 varan düşüşler görülmüş anlayacagınız Buffett bir risk almış herşey kötü giderken ve hala da daha da kötü gidilebileceğini düşündüğü bir ortamda altını çizerek söylüyorum alım yapmaya başlamış daha da düşünce alım yapmaya devam etmiş ve ortalama maliyeti düşürmüş.Ama bazıları ise riskler var diye alım yapmamış daha da düşer diye ne zaman alım yapmış borsa rayına oturup bir yükselen trend oluşumu olunca sürüye katılmaya başlamış anlayacağınız kısa ve net buffett sizin tabirinizle delilik yapıp hisse almış ama sonuç olarak bakıldığında alım ortalaması en düşük olan kim tabiki Buffett. Şimdi buffettın aldıgı risk burada rulet oynamak kadar basitçe bir olay mı?Sizin tabirinizle öyleymiş o zaman lütfen finans adına birşey yazmasın .
Buffeett aslında çok büyük bir risk mi görünsede ve dipin nere olduğunu bilmesede akıllılık edip sizin gibi bono almak yerine ilk alım noktasından itibaren düştükçe hisse senedi almış tabiki sizin yatırım anlayışınızın tam tersi olan borsa yükseldikçe borsadaki payı arttır mantığına girmemiş sayın hocam İŞTE HERŞEY BURADA GİZLİ.
Buffett dünyanın en iyi yatırımcı ise bu yüzdendir çünkü bu kadar zekice bir stratejiyi çok az insan uygular.Sizin bahsettiğiniz sıradan risk senaryolarıyla yatırım kararı alınmaz sayın hocam.
Siz borsa düştükçe alım yapsaydınız şu an bonolardan da daha fazla kazanacaktınız ayrıca borsanın düşme riskini de göz önünde bulunduracaktınız tıpkı sizin yazınızda belirttiğiniz gibi.
Lütfen yazımı silmeyiniz(zaten kopayalacam bir yere) sayın hocam bu manteliteyi Buffett neden uygulamış en azından bunun hakkında bir yazı bekliyorum.
Sayın hocam Buffettın neden endeks 11000 de iken alım yaptığını anlamışsınızdır siz Buffettın yamulacağına mı inanıyordunuz.Bu ince çizgiyi de size Allahın bir kulu anlatamaz ama ben anlatıyorum.Yok ben Buffettdan daha iyiyim diyorsanız o zaman sayısal loto talihlisi sizsiniz.
Saygılarımla
Emrah KORHAN
Hemen şunu da belirteyim ki cevabım tam olsun;
"Siz borsa düştükçe alım yapsaydınız şu an bonolardan da daha fazla kazanacaktınız ayrıca borsanın düşme riskini de göz önünde bulunduracaktınız tıpkı sizin yazınızda belirttiğiniz gibi"
daha yeni yorumda böyle bir ifade kullandım bunu hesaplamak gerekiyor ama açıkcası vaktim yok yani en azından hemen hemen aynı kazancı kazanacaktınız şimdiki durum ile ama bu en kötü ihtimaldir.
Net olan birşey var ki bu süre uzadıkça siz zararlı olacaksınız.
Demek ki sizin aldıgınız riskle benim aldığım risk aslında eşdeğer.O zaman siz de kumarbazsınız bende..
Cebinde parası olan için borsaya 21000'lerdeyken yatırım yapmanın hiç bir riski yoktu. Bunu bir kere teslim edelim.
Sen şöyle bir şey mi bekliyorsun ?Ekonomi düzelmeye, firmaların bilançoları toparlanmaya, emlak fiyatları yükselmeye başlayak. Diğer taraftan borsa yerinde sayarak bizi bekleyecek.
Senin kumar oynamamak dediğin yatırım yöntemi bu mudur ?
Emrah, senin hesabinla Buffett da yanlis karar vermistir. Warren Buffett'in iki tane buyuk yatirim karari vardi gectigimiz sene. Birincisi GE hisselerini yaklasik 22.5 dolardan almasina imkan taniyan islem, ikincisi Goldman Sachs hisselerini $115'den almasina imkan taniyan islem.
Buffett biraz daha beklemis olsaydi ve mukemmel zamanlama yapmis olsaydi GE hisselerini sadece $6, GS hisselerini ise $60'dan alabilirdi. GE hisseleri bugun bile $14'un altinda, GS ise $135 civarinda. Bu arada yazimizin konusunun Turkiye'de borsaya yatirim yapmak oldugunu hatirlatirim. Amerikan borsalarinda dibi gordugumuzu gayet isabetli bir sekilde tahmin etmis ve alim yapmaya basladigimi okurlarimiza duyurmustum.
Ahmet,
Keske borsa 21 bin iken bu satirlari yaziyor olsaydiniz. Ya da hadi onu gectim, 2.5 ay once 23 bine dustugunde her sey daha bir belirginlik kazandiginda soyleseydiniz.
2001 krizinden ciktiktan uzun bir sure sonra dahi bizim borsalarimiz yerlerde surunuyor yeni dipler yapiyordu yanlis hatirlamiyorsam.
Kaldi ki ekonominin toparlanma ibareleri otomobil satislari patladiktan sonra gorulmeye baslandi ki, o da Mart basi degildir.
Bu arada gecen sene borsa 55 binden 21 bine cakilirken kac defa ekonominin duzelmeye basladigini, borsaya yatirim zamani geldigini dusundunuz?
Blokta yazılanları pek okumadığın anlaşılıyor Ekonomix.
29 Kasım 2008 tarihli 'Satmanın Maliyeti' başlıklı yazıma bir bak istersen. İlk paragrafta şunu söylüyorum.
'Çok değil bir önceki hafta IMKB 21.000, Faiz 25 ve Dolar 1.75YTL'yi görmüştü. TL'ye yatırım için ne müthiş bir fırsattı !'
Kendime pay çıkarmaktan nefret ederim ama beni zorluyorsun.
Benim söylemediğim şey şudur: İşler iyi gidiyorsa veya risk algılaması düşükse borsa zaten seni beni beklemeden yükselir gider. Burada mühim olan başkalarından önce bunu farketmektir.
Bir şeyin fiyatının sınırlarını bilmek o kadar da zor olmasa gerek. Tıpkı 1 dolar=2TL'nin gerçekleşmeyeceğini bilmek gibi.
Elinde dolar olan bir vatandaş 1.75'den satıp 21.000'den borsaya giriyorsa kesinlikle kumar oynamadığını söyleyebiliriz.
Haksız mıyım ?
niye herkes ekonomix'e danışmanlık ücreti ödemiş te istediğini alamamış gibi konuşuyor?
Ahmet,
Bence hakli degilsin. Turk borsasinin hakikaten o donemde dip yapmis olmasi tesaduf (Amerika ve Avrupa Martta yapti). Aldigin riske karsilik elde ettigin getiri cok dusuk. Tabii siz risk almadiginizi dusunuyorsunuz.
Enflasyona endeksli tahvillere de yatirim yaparak hem borsaya kiyasla cok ufak bir risk alip hem de neredeyse benzer getiriler elde edebilirdiniz diyorum.
Neden iki bucuk ay once borsa 23 bine dustugu zaman bu tartismaya girmedik?
Sevgili Ahmet,
Dolar konusunda hakli ciktiniz ve skoru 1-1'e getirdiniz. Hemen sevinmeyin ama. Ben defansinizda cok buyuk aciklar goruyorum ve skoru kolay bir sekilde 2-1'e getirebilecegimi dusunuyorum.
Turkiye'nin birinci ceyrek kuculmesi icin %8'den az cikacak tahmini yaparak bence Tayyip Erdogan'dan bile daha iyimser bir pozisyon aldiginizi dusunuyorum. Ben de diyorum ki Turkiye birinci ceyrekte %8'den fazla kuculecek. Var misiniz iddiaya?
Biliyorsun 'Erdogan'dan bile iyimser olma' firsatini kaçirmam, kaçiramam. Pilavdan dönenin kasigi kirilsin.
Bu arada attigini iddia ettigin golü ofsayt olduğu için saymiyoruz. Ama 2007 sonundaki enflasyon golüne hiç lafim yok.
Bakıyorumda cok sacma sapan bir tartışma yöntemine girilmiş oldugunu görüyorum.
Soru şu borsaya 2009 yılında yatırım yapılabilirmi yapılamaz mı?
2010-2011-2012-2013 yılını 2008-2009 yılından daha kötü olacağını düşünüyorsanız
Hayır yapılamaz olgusunu işaretlersiniz.
Hayır bugünlerden daha kötü olmayacak olgusunu işaretlerseniz borsaya buradan girebilirsiniz.
Ayak ucunu sayarak yolda yürümek size sadece kazalardan korur fakat uzagı görmenizi engellediği için uzakta oluşabilecek durumları görmenizi etkiler.
Şu anda dünyada yaşnılan bu sadece dünya miyop
Borsada alım olarak kendinize güveniniz yoksa yatıracağınız miktarı en basiti 50-100-200 günlük hareketli ortalama gibi borsa terimlerinden yola cıkarak
En dogru fiyatı piyasadaki yatırımcılar verir diyorsanız o gün ortalama sayısını paranıza bölerek alım yapabilirsiniz.
1000 ytl /100 gün hareketli ortalama 10 ytl hergün alım yapılabilir.
2009 yılının Agustos-Eylül Ekim ayında dünya ekonomileri nasıl oluşacak diye dşünmenin yada 2009/1 ceyrek ekonomilerinin bilmem ne kadar küçülmesini tartışarak borsaya yatırım yapılmazki
Sn. Ekonomix
Bu arada kendini cok zeki gören fakat bu zekiliğini uygulamada yansıtamayan insanlardan biri Roubini oldugunu söylemek kriz geliyor derken borsa meteryalli yatırım araclarına yatırım yaptığını söylüyorsunuz.
Fakat sizde ondan kalır bir yanınız yok hani;
Önerdiğiniz hisseler bakıldıgında durumunuz içler acısı
Birisi bana bu hisselerin 18 Subattan bu gune getirisini hesaplarsa sevinirim. Hisseler GARAN,ISGYO, Dohol, Dyhol, Petrol Ofisi ve Tupras. Insallah endeksin altinda performans gostermemisizdir.
1-Ana iş gücü petrolve medya olan fakat bu zamanlarda devletin kurumlarıyla sürtüşerek baskı altında kalmış bir grubun hisselerini söylemek
2-Medya-petrol-ve gayrimenkul sektörü gibi krizde en cok etkilenecek sektörleri öneri listenize koymanıza şaştım kaldım.
3-Tek ortak noktaları NAV degerlerini düşük olmasından kaynaklanıyor.
Şimdi kalkıp bu öngörüyü yapan birinin o tarihlerde portföyünde neden bu düşüncesini kazandıracak potansiyelde kullanmadığını sorgulamak lazım.
Turkiye'ye bakacak olursak borsalarin yukselmesinin arkasinda Merkez Bankasinin faiz indirimlerinin yattigini goruruz. Faiz indirimleri en cok bankalara yarar, o yizden de bankarin yuzde 70-80 cikmasina sasirmamali. Sasirilmasi gereken bir durum varsa o da ulkedeki buyuk sirketlerin bir kisminin batmamasi ve beraberinde bankalari da krizin icerisine suruklememesidir.
Bu mantıkla hareket ederseniz kendinizle çelişirsiniz.
Sizin risk almama dediğiniz tek durum ileriye dönük tahminlerinizdeki zayıflık yada inancsızlık olarak görmekteyip.
Şu noktada hala ekonomist olarak kalmanızın tek nedeni birileri gecmişteki verileri gelecege göre iz düşümü yapar birileride var olan fırsatları akıllıca degerlendirir.
ISGYO gibi gelirleri duzenli ve riski az olan, ayni zamanda NAV'inin yani varliklarinin piyasa degerinin altinda fiyata satilan kagitlari oneririm. Aha bu tavsiyeyi de bedavaya yapiyorum, TEGV'e bagis yapmayi size birakiyorum
Türkiye'deki en güclü sektör Bankacılık sektörü dediğiniz gibi faizlerin hızla düşmesi bankaların hayvan gibi kar yazmalarına sebeb oldu. Bu sayede Borsada degerleri daha yüksek oldu
O zamanlar Garanti,İs C, Akbank,Halk Bank ve Vakıflar Bankası gibi sektörün hisselerini degerlendirip faiz düşüşlerinde en cok faydalanacak hisseleri bulsaydınız
10 numara alkışı hakederdiniz.
Kalkıpta riski tek bir sepete koyulurmu derseniz. Benimde size tek cevabım. Yukarıdaki şirket önerinize bakınız derdim.
Sevgili Ekonomix
Yazınızı ve benim sizin yazınıza verdiğim yorumları okursanız burada bugün yaşanılan süreci en iyi algılayan ve yorumlayan kişi olarak kendimi görmekteyip.
Sizden yazarlık teklifi bekliyorum.
SEIL,
Gonder bir email, kendini tanit, ben de davetiye gondereyim.
Bayagi bir iddialisin, gel de okuyucularimiz bir boyunun olcusunu alsin :)
Yorum Gönder