Düne kadar hedge fonlarının nasıl çalıştığına dair benim de herhangi bir fikrim yoktu. Haklarında sürdürülen karalama kampanyasını hakkediyorlar mıydı ? Internet'ten öğrendiklerimi sizinle paylaşacağım. Hedger'ların piyasanın eşkiyaları olup olmadığına siz karar verin.
Hedge, adının da çağrıştıracağı gibi varlıları güvenceye almak veya sigortalamak(mış). Pek çok çeşidi varmış (bknz. Wikipedia). Arabanızı sigortalamakla bir çeşit 'hedger' oluyorsunuz yani. Ilerde karşımıza çıkabilecek olumsuzluklardan çok fazla etkilenmemek adına getirinizden feragat ediyorsunuz. Işin esası bundan ibaret. Borsa da işlem yapan Hedger'lar da benzer yöntemler uyguluyorlarmış. Bir 'Hedger'ın, tıpkı diğer yatırımcılar gibi ucuz bir hisse (A) aldığını düşünelim. Buna 'long' pozisyon deniyor. Fakat o, diğerlerinden farklı olarak, borsanın veya döviz kurlarının dalgalanmasından korunabilmek için aşırı değerli gördüğü başka bir hisseye aynı miktarda ( - B) 'tersten' de yatırım yapıyor. Buna 'short' pozisyon deniyor. B hissesini 'borç' almak anlamına geliyor, başka bir ifadeyle gelecekte teslim etmek şartıyla bugün elinizde olmayan bir hisseyi satmak. Ülkemizde açığa satışın hukuki altyapısı var ama çok az kullanılıyormuş. Neye dayanarak 'yetişin ey ahali memleketimizi hedge fonları bastı' diye feryat ediliyor, anlamakta zorlanıyorum.
Tutumluluk Nedir Nükleer Enerjinin Zararları Nükleer Kirlilik Nükleer Nedir Fraktallar Sosyalizm Nedir
Hedger A hissesinin artışından, B hissesinin düşüşünden kazanıyor. Dikkat edecek olursanız hedger'in kazancı / kaybı yalnızca A ve B hisselerinin relatif hareketiyle ilişkili, borsanın dalgalanmalarından (ve hatta döviz kurlarından) 'kısmen' bağımsız. Dünyada pozitif bir gelişme olduğunda hem A hemde B hissesinin değeri artacak. Ancak A hissesi değerinin altında satıldığı için büyük olasılıkla B'den daha çok değerlenecek. Hedger'in küçük de olsa bir kazancı olacak. Borsa düştüğünde B hissesi aşırı değerli olduğundan A hissesinden daha çok etkileneceğini varsayıyor. A hissesinden doğan kaybını, B hissesinden doğan yükümlülüğünün azalmasıyla fazlasıyla telafi ediyor.
Özetle bu fonlar eskilerin deyimiyle 'teveküllü'; uzun vadede ufak ufak kazançları biriktirerek yaşıyor, risk almaktan kaçıyorlar. Hedger'ların avantajı işlerine odaklanabilmeleri. Mesailerini şirket performanslarına ayırabilirler. Dışardan veya içerden gelebilecek olumsuz spekülasyonların onları fazla kaygılandırmamasını bekleriz.
Bir Hedger'ın diğerleri gibi 'eyvah borsa düşüyor koşup ben de satayım' dememesi gerekir. Davranış kalıplarını bakacak olursak; Hedger'lar dalgalanmalardan yararlanabilirler ama dalgalarının sebebi veya güçlendiricisi olamazlar. Niye ? Çünkü alım ve satım işlemlerini 'simetrik' yapıyorlar. Aldıkları hisse kadar satış da gerçekleştiriyorlar. Yaptıları işlemlerin endekse etkisinin neredeyse sıfır olduğunu rahatlıkla görebiliriz. Borsada Hedger'ların sayısı arttığında endeksteki dalgalanmalar azalacak ama buna karşın kazançları da düşecektir. Pazar ekonomisinin (ekonomi nedir?) kendi içinde barındırdığı muhteşem paradokslarına bir örnek daha.
Yaptıkları bize 'çok mantıklı' gelmeyebilir. Ancak aklımızın ermediği her şeyi 'kötü' ilan etmeye hakkımız var mı ? Hurafelere inanmak, kullaktan dolma laflara dayanarak harekete geçmek sanırım bizim 'doğulu' kültürümüzün bir parçası.
Not: Hedge fonları açığa satış yaparak döviz kurlarındaki dalgalanmalardan da kendilerini bir nebze olsun koruyabilirler. Nasıl olduğunu tahmin edebiliyor musunuz ?
ahmet çavuşoğlu
6 Yorum Var.:
Konu hakkinda vakti zamaninda sevgili ekonomi bakanimizin aciga satis yapanlar hakkinda "Yauw aciga satip milletin aklini bulandirmayin!" kivaminda bir aciklamasi vardi. Acicaksi bu zihniyetin Hedge Fonlar gibi tamamen aciga satistan yararlanan bir sistemi cok da sevebilecegine ihtimal vermem zor. Gene de gelislerinin Turkiye ekonomisine yararli olup olamayacagi hakkindaki dusunceniz nedir Ahmet Bey?
Ahmet Bey bu konuya vakif olmayan ama birseyler anlamak isteyen biri olarak aklima takilan bir noktayi sormak istiyorum musaadenizle.
"Çünkü alım ve satım işlemlerini 'simetrik' yapıyorlar."
demissiniz. Simetrik yapmak zorunda midirlar? yani birisi satis yapmak istiyorsa, digeri de onun satisi sonrasinda kendi elindeki varliklarin degerinin dusecegini dusunerek satis yapabilir. bu arada hedge fund musterileri de durumu gorup paralarini daha baskili bir sekilde isterlerse seyreyleyin gumburtuyu..
paul krugman'in (sanirim bu blogda pek itibar gormuyor) "bunalim ekonomisinin geri donusu" (the return of depression economics) adli kitabinda bu tarz bir ornek hatirliyorum. rus tahviline yatirim yapan hedge fund'in musterilerine odeme yapmak icin satis yapmasi, sonra yukarida soyledigim sebepten dolayi digerlerinin de ona ayak uydurmasi hatta satis yonunde yarisa girmesi...
selamlar..
son cumlem su sekilde baslayacakti:
rus tahviline yatirim yapan hedge fund'in rusyanin borclarini odemeyecegini aciklamasindan sonra borclarini odemek icin satis yapmaya baslamasi ...
c.y.
Görebildiğim kadariyla 'hedging' finansal piyasalarin ötesinde emptia piyasalarini da ilgilendiren ve çok farkli alanlarda kullanim alani bulabilen bir yöntem. Ülkemizde bir türlü yerini bulamayan vadeli piyasalar da ayni kapsamda. Bu tür piyasalarin oluşmasıyla ticaret çok daha hizli bir şekilde gelişebilecektir. Şuna emin olun başlangıçta şüpheyle bakan çogunluk ta bu gelişmelerden faydalanabilecek.
Borsa özelinde konuşursak. Dalgalanmalar o kadar güçlük ki firmalar özelindeki analizlerin çok bir anlami kaldığını sanmıyorum. Iyi ve kötü firmalar ayni dalga üzerinde yüzüp duruyorlar. Hedgerlar dalgalanmalardan bağımsız çalıştıları ve firmalara odaklandıkları için doğru fiyatların oluşmasına önemli katkıları olacaktır. Bir süre sonra daha istikrtarlı fiyatlar oluşacak, borsanın güvenirliliği artacaktır. Böyle olunca daha çok para girişi olacak, ulusal firmalarımızın yararlanabilecekleri finans havuzu büyüyecektir. Bu çok önemli.
Elbette bu zaman alacak. Keşke almasaydı. En bilgili geçinenimiz bile hedging hakkında yalnıca kulaktan dolma bilgilerle, dedikodularla yetiniyorsa ben daha fazla ne yapabilirim ? (Bknz. Salih Neftçi'nin Star'daki son yazısı)
Sayin Yasin,
Sorunuza cevap olacaksa; evet işlemlerini simetrik yapmak zorundalar. Bence bunu yapmayan bir fonun sıfatı 'hedge' olamaz. Sanıyorum şöyle bir hata yapılıyor: Sineği filden ayırt edemeyen bazılarımız, en başta Krugman, her gördüğü hayvana öküz diyor.
'Borçlarımı ödemeyeceğim' diyen bir hükümet varken hedge olsun olmasın herhangi bir fonun yerinde durması söz konusu mudur ?
Hedger'larımıza geri dönersek. Normal olarak hedger'lar, diğerlerinden farklı olarak negatif şoklarda kıllarını bile kıpırdatmazlar. Çünkü hisse senedi 'borçları' olduğu için yükümlülükleri de varlıklarına paralel olarak düşecektir. Aynı zamanda pozitif dalgalarda da 'hurra' diye bir saldırı beklemiyorum onlardan. Aslında hedger'ların dalga sırasında hareketsizler çünkü pozisyonlarını erkenden almaları gerekir.
Özetle, simetri (alırken aynı miktarda satma veya bunun tersi) bir hedger için olmassa olmaz şart. Nereden kazanıyorlar ? Gerçek borsa işlemlerinden yani ucuz ve pahallı hisselerden. Ucuz gördüklerini alıyorlar, pahallı gördüklerini de borçlanıyorlar ve bir dalganın çarpmasını bekliyorlar. Niye dalga ? Çünkü her dalgadan sonra fiyaların göreceli olarak doğru yerlerde oluşacağına inanıyorlar ki bence hiç mantıksız değil.
Valla ben iktisatci degilim, nedir ne degildir tartamam ama asagidaki linke bir goz gezdirmistim zamaninda, belki birisine faydali olur. (Bir de bahsettikleri fonlara "Capital Decimation Partners" filan gibi beni gulduren isimler takmislar, belki de onun icin okumusumdur bilmiyorum):
http://web.mit.edu/alo/www/Papers/systemic2.pdf
Yorum Gönder