Paradigma ; Bir konu hakkindaki genel dusunce, anlasilma bicimi, genelde bir konunun nasil goruldugu , nasil anlasildigidir.Kafalarimizda bir konu hakkinda olusturmus oldugumiz belli fikir,dusunce ve kanilardir.Ornegin cin tibbi ile bati tibbi arasinda ki fark.Paradigma doga yasalari gibidir ama sinanmamisdir.
Paradigma degismesi ise bir tur kafalarin degismesidir.Kuhn a gore « doga », varolan paradigmanin tersini soyledigi zaman yada varolan paradigmanin bazi seyleri aciklamada yetersiz kaldigi an bilimde kesiflerin,buluslarin ortaya ciktigini soylemisdir.Yani var olan bilimsel kuram , kuramlar degisip yeni kuram ve kuramlar gelistirilmesidir.
Kuhn paradigmayi doga bilimleri yonunden aciklamistir ;
ornek newton in yuzyillarca tek aciklama olarak gorulen yercekimi ve hareket yasalari einsteinin gorelilik-relativite teorisi ile paradigma degismesi gecirmisdir.Einstein la birlikte newton un duz uzay gercegi egri uzay seklini almisdir.Bilimde paradigma degismelerinin ornekleri cokdur.Freud bir baska ornekdir.Degisik zamanlarda bir cok bilimsel teori genel kabul gormus ,hemen hemen herkes tarafindan kabul edilmis olsa bile yeni buluslar,ispatlar herzaman eski teorilerin yenileriyle degistirilmesini bunun sonucunda paradigma degismelerini ve ilgi duyulan konuya farkli acilardan ve gozlukden bakilmasini geregini gostermisdir.
Normalde paradigma dogal bilimler icin kullanilan bir terimken artik sosyal bilimlerde de siklikla kullanilan bir terimdir.
Politikada eski paradigmalara gore sol ve sag,muhafazakar ve liberal gibi ayrimlar varken,bugunlerde paradigmalar degiserek,sol ve sag,muhazakar ve liberal ayrimlar azalmistir. Bazilari son kuresel ekonomik krizde ekonomik politikalarda yeni paradigmalarin cikisini beklerken, yeni paradigmalar yaratilmadigi gibi eski keynesyen paradigmalar allanip pullanip onumuze sunulmaktadir.
Turkiye icin bazi politik analistler son zamanlarda Turkiyede paradigma degismesi yasandigini iddia ediyorlar. http://rubinreports.blogspot.com/2010/04/wake-up-and-smell-paradigm-shift.html
fasizm nedir? komunist nedir? kapitalizm nedir ve kapitalist nedir?
Son olarak kisaca mekanist paradigma ve kuantum paradigmasindan bahsedelim. Mekanist paradigma 19.yuzyil doneminde yaygindi ve tek dogruya inanir.Bir sey ya dogrudur yada yanlisdir; karsitlik uzerine kurulmusdur-bizden yada onlardan- tabiri mekanist paradigmaya uygun bir ornekdir.Toplumsal muhendislik fikride bu tur paradigmaya yakindir.Mekanist paradigmanin urunu,mekanist anlayis, zitliklari one cikartarak,zitliklardan beslenir ;faşist-komunist,katolik-protestan gibi benzeri ayristirmalari kullanarak kendisinin tek dogru oldugu inanci cevresinde digerini yoketmeyi hakli gosterir.
Kuantum paradigmasi ise mekanik paradigmanin tersine tek bir gercek,tek bir dogru yerine gercege bir cok yonden,bir cok farkli yollarda ulasilabilecegini,gercegin cok boyutlulugundan bahseder.
Dunya degisiyor aslinda paradigmalar degisiyor.Paradigmalar degistikce dunyada onunla birlikde degisiyor.Kisaca,inanclar,gorusler,dusunce sistemimiz de degisiyor.
Paradigma konusunda daha detayli bilgi edinmek isteyen Thomas Kuhn i okuyarak baslayabilir.
kapitalizm nedir ve kapitalist nedir?
komunizm nedir?
varyans nedir?standart sapma nasil hesaplanir?
istatistik nedir?
Dezenflasyon nedir?
vergi nedir?
0 Yorum Var.:
Yorum Gönder