Kaldıraç Nedir?

Yatırımcıların büyük bir kısmı kaldıraç nedir diye duyduğunda ve vadeli opsiyon borsasında sunulan imkanları öğrendiğinde heyecana kapılabilir. Evet sunulan imkanlar gerçekten güzeldir, fakat çoğu yatırımcının eksik bilgiye sahip oluşu, yüksek kazançlara olan tutkusu kaldıraç kullanımının kötü sonuçlar doğurmasına neden olmaktadır.

Kaldıraç, piyasalarda yatırdığımız teminatın çok üstünde işlem yapabilmemizi sağlayan uygulamadır.

Vadeli işlem sözleşmelerinde işlem yaptığımızda yapacağımız ödeme sözleşme büyüklüğü üzerinden değil sözleşmenin gerektirdiği teminat kadardır. Bu da küçük miktarlarla büyük işlemler yapma olanağı tanır. Buna kaldıraç etkisi denilmektedir. Basit bir ifadeyle eğer vadeli işlemler opsiyon borsasında yatırım yapıyorsak aldığımız “sözleşmenin değeri/ teminat bededi= kaldıraç oranı”dır. Eğer aldığımız sözleşmede sadece 10% gibi bir teminat gerekliliği varsa kaldıraç oranımız da 10 olarak hesaplanmaktadır. Örnek olarak IMKB 30 Endeks sözleşmesinde 60.000 fiyattan 1 adet kısa ya da uzun pozisyon alındığında sözleşme büyüklüğü 6.000 YTL iken yatırılan teminat 600 YTLdir. Burada kaldıraç oranı 6.000YTL/600YTL=10dur.

Vadeli Opsiyon borsasında sözleşme büyüklüğünü piyasa, başlangıç teminatını ise VOB belirler. Bu nedenle kullanabileceğimiz kaldıraç oranı sınırlandırılmıştır.

Kaldıraçın uygulanabildiği bir diğer piyasa da Forexdir (Bkz. Forex Nedir?). Özellikle Avro/Dolar paritesindeki oynaklıkların diğer menkul kıymet değerlerindeki hareketlere göre çok daha stabil oluşu Forexde yüksek kaldıraç oranlarıyla yatırım yapılabilmesini sağlamıştır. Forex piyasasındaki Kaldıraç oranını bir örnek ile açıklarsak, kaldıraç oranını 1:200 olarak kullanan bir şirkette hesabımız varsa, anaparanızın 200 katına kadar işlem yapma şansımız olur. 1 lot 10.000 EUR/USD pozisyon açtığımızda, hesabımıza 50 USD yatırmamız gerekir. Eğer hesabımızın değeri parite çiftinin hareketi sebebiyle belli bir yüzdenin altına düşerse, pozisyon otomatik olarak kapatılacaktır. Sonuç olarak, yatırdığımızdan daha fazlasını kaybedemeyiz.




Bu yazımızda kaldıraç nedir sorusuna cevap vermeye çalıştık. Küçük yatırımcılar için kaldıraç kullanımının büyük risk arzettiğini belirterek ve kaldıraç kullanacağınız bir hesaba sahip olmadan önce bu konuda uzman bir yatırımcıya danışmanızı önererek yazımızi sonlandırıyoruz.