Amerikan Tuketicisi

Morgan Stanley Basekonomisti Steve Roach bugunku yazisinda gelismekte olan piyasalardaki gelismeleri ve amerikan tuketicisinin durumunu yorumlamis. Yandaki linkten yaziya ulasabilirsiniz. Genelde BRIC (Brezilya, Rusya, (H)Indistan, ve Cin) ekonomilerini baz alarak yazmis yazisini. Gelisen piyasalardaki yukselisi ve dususu aciklayan iki gorus oldugunu soyluyor. Birinci gorus herkesin (Neftci dahil) agzina sakiz ettigi "kolay ve sicak para" olayi. Ikinci gorus ise bizim soyledigimiz yapisal degisimler. Gorulecegi uzere kimse bu gorusleri icat etmis veya uzaydan getirmis degil, ekonomiyi takip eden herkesin bildigi hikaye bu.

Devalüasyon Nedir    Verimlilik Nedir    Altın Yorumları    Hedge Fon Nedir    Resesyon Nedir    Nükleer Santraller

Roach gelisen ulkelerde degisimler oldugunu kabul ediyor ancak bu degisimlerin gecmis odakli oldugunu ve ancak 97-98'de meydana gelen Asya krizi gib krizleri onleyebilecek degisimler oldugunu soyluyor. Yani bir daha "sicak paranin kacisi" kaynakli bir kriz olmayacagini soyluyor. Ote yandan bu ekonomilerin gelecekte farkli nedenlerden kaynaklanabilecek krizlere karsi hazirliksiz oldugunu dusunuyor. Kafasindaki kriz senaryosu ise Amerika'daki tuketicilerin harcamalarini kismasi sonucu oncelikle Amerika'ya ihracat yapan ulkelerin, daha sonra ise bu ulkelerin tedarikcilerinin darbe yemesi neticesinde gerceklesek dunya capinda bir kriz. Meksika ihracatinin %80'ini, Cin %40'ini, Brezilya %23'unu, Malezya %19'unu, Kore ve Tayvan ise %16'sini Amerika'ya yapiyor.

Turkiye'ni Amerika'ya yaptigi ihracat 2005 senesinde $4.9 milyar imis, yani Amerika'nin payi %7 civarinda. Herkesin bildigi gibi Turkiye'nin en onemli ticaret ortagi Avrupa ulkeleri, Amerika odakli bir talep daralmasi Turkiye'yi diger ulkelere kiyasla daha az etkiler. Sunuda belirtmeliyim ki Steve Roach ve daha bir cok ekonomist yillardir (ciddiyim) bu tur olasi kriz senaryolarini gundeme getirirler ve her defasinda da Amerikan tuketicisi cok "resiliant" cikti deyip kos kos yerlerine geri otururlar. O yuzden illaki Amerika kaynakli bir kriz cikacak diye beklemeyin. Haa, bir muddet sonra da boyle bir kriz cikar ise kimse kalkip bu kisileri "kahraman veya dahi" ilan etmesin; Steve Roach oncesini bilmiyorum ama 2000 senesinden beri bu tahmini yapiyor.