Tahmin edebileceginiz gibi Turkiye'de egriye egri demek egriyi duzeltmeye pek fayda etmiyor. Gazete yoneticilerinin ve editorlerinin dogru ve tarafsiz yazi yayinlamak gibi bir onceligi yok, hatta cogunun tarafli ve yalan haber yazmak gibi bir misyonlari oldugunu bile soyleyebiliriz. O yuzden de Tayyip Erdogan'in Dogan Medya'ya aba ustunden sopa gostererek ders vermesini ulkede hemen hemen hic kimse yadirgamiyor.
Medya tarafsiz olmayinca bu sefer internetten Ekonomi Turk gibi kaynaklar tarafsiz ve dogru haber yayinlamak konusunda alternatif yaratmaya calisiyor. Bundaki problem ise cok basit. Birincisi ulkemizde herkes internete ulasamiyor. Ikincisi de vatandas da tarafsiz ve dogru haber pesinde degil. Cogunluk politize olmus, dogruyu bulmak yerine kendi hayat felsefesine ve politik goruslerine uyan yazilari okumak istiyorlar. O yuzden tarafsiz ve dogru yorumlarin musterisi de pek yok.
Neticede tek suclu medya degil yani. Talebi olmayan urunu uretmek ekonomik degil, iki gunde kapanirsiniz. Dogru ve tarafsiz haberi okuyacak ve buna para verecek insanlari bir platformda bulusturan bir ekonomik model henuz Turkiye'de olusturulamadi. Biz de zaten Ekonomi Turk kitabi yayinlandiktan sonra kelimenin tam anlamiyla olmasa da pes ettik. Insider trading sitesi Insider Monkey'i kullanarak Amerikali okuyucularla goruslerimizi paylasmak ekonomik olarak daha basarili olacak gibi gorunuyor. Turkiye'de de tarafsiz ve dogru yazilara ilgi gosteren kesim de zaten cogunlukla ingilizce bildigi icin Ekonomi Turk sitesinin misyonu da bir derece daha devam ediyor.
Bu uzun giristen sonra asil soylemek istedigim konuya geleyim. Bugun Muhtesip isimli bir blog karsima cikti. Ekonomi Turk blogunda yazilan, cahil kose yazarlarini afise eden, yazilarin benzerlerini yaziyor. Bu blogu takip edenler o tur yazilari da begenen kisiler olduklari icin duyurayim dedim. Yazilarindan bir ornek vereyim:
GazeteVatan yazari Mustafa Mutlu 15 yillik ogretmen Almanya'da 46 bin, Yunanistan'da 24 bin, Turkiye'de ise 7 bin dolar kazaniyor seklinde sacmalamis. Muhtesip blogunun yazari da Turkiye'de ogretmen maasinin aylik 1400 TL oldugunu, bunun da yillik 11500 dolara karsilik geldigini belirterek Mustafa Mutlu'nun yanlisini ortaya koymus.
Basarili ama biraz eksik. Aciklayayim. Almanya'da calisan ogretmen nasil 46 bin dolar kazaniyor ki? Dolar kuru lastik gibi bu sene icerisinde avroya karsi neredeyse %20 civarinda deger kazanip kaybetti. Bu demektir ki Almanya'daki ve Turkiye'deki ogretmenlerin maasini karsilastiracaksaniz dolar kurunu degil, avro kurunu kullanmaniz daha dogru olur. Boylece sadece Turk lirasini avroya cevirmek durumunda olursunuz. Kurlardaki oynaklik da analizinizi daha az etkiler.
Ikinci hata ise bu maaslarin net veya brut olup olmadigi sorgulanmamis. Avrupa'da ve Amerika'da maaslar brut olarak aciklanir. Net maas olayi Turkiye'ye mahsus bir durum. Amerika Avrupa'dan daha zengin bir ulke. Amerika'nin bir cok bolgesindeki ogretmenler brut 40-45 bin dolar arasinda maas alir. Aldiklari bu maas uzerinden adamlar bir de vergi verirler. Bu vergilerin de yaklasik %25 oldugunu varsayarsak adamlarin aldiklari net maas $30 bin veya biraz uzerindedir. Almanya'daki ogretmenlerin Amerika'dakilerden daha yuksek maas aldigini zannetmiyorum.
Ucuncu hata Almanya'da her yerde ogretmen maaslarinin ayni oldugunu varsaymaktir. Turkiye cok guclu (ve salakca) bir merkezi yonetim sistemine sahip. Polislerin, ogretmenlerin ne kadar maas alacagina yerel yoneticiler degil Ankara'daki politikacilar karar veriyor. O yuzden de hayat pahaliligin farkli oldugu Istanbul ve Mersin'de calisan ogretmenler veya asgari ucretliler ayni parayi aliyorlar. Amerika'da ve Almanya'da durumun boyle oldugundan supheliyim. Simdi Avrupa'daki durumu arastirmaya vaktim yok, kimse bana bu yaziyi yazmak icin ayda binlerce lira para vermiyor maalesef. O yuzden de Amerika'daki durumu anlatmakla yetinecegim, Almanya da cok farkli degildir. Hayat pahaliliginin fazla oldugu yerlerde ogretmen maaslari da daha yuksek olur. Yoksullugun fazla, fiyatlarin dusuk oldugu guneydeki eyaletlerde ise ogretmen maaslari ulke ortalamasinin cok altinda olur (bkz. poverty rates by state). O yuzden Mustafa Mutlu burada da baltayi tasa vurmus.
Goreceginiz uzere Almanya'da ogretmenler sandiginiz kadar yuksek ucret almiyor. Turkiye'deki ogretmen maaslari da dusuk degil. Aslina bakarsaniz Turkiye'deki ogretmen maaslari olmasi gerekenden cok daha yuksek. Bunun neden oldugunu merak ediyorsaniz Ogretmen Maaslari Az mi baslikli yazimizi okumanizi oneririm. Mustafa Mutlu'nun derdi Turkiye'deki yuzbinlerce ogretmene "sirin" gorunmek oldugu icin ogretmen maaslari 10 milyon lira da olsa kose yazarlarimizin ve ogretmenlerimizin gozunde her zaman dusuk olacaktir!!!
1 Yorum Var.:
1400 lira değil aslında tam olarak, ek ders denilen bir durum var. 1800 lira rahat alıyordur çoğu öğretmen.
Yorum Gönder