Olması gerekenleri, hayalim ve gerçekleşme ihtimali olan daha iyi bir yol şeklinde ikiye ayıracağım.
1- Hayalim: Bugüne kadar yapılanlar yapılıp bitmiştir, geleceğe bakmak lazım. Devletin gelecekte vatandaşına yaşlılık aylığı olarak ödemesi gereken miktar nedir, her kişi için teker teker hesaplansın. Bu kişilere bu paralar nakden ödensin. Devlet, bundan sonra hiç kimseye hiç bir şartla asla ve kat'a Sosyal Güvenlik ödemesi yapmayacağının taahhüdünü versin. İsteyen gitsin sigorta şirketlerinden birine para ödesin, isteyen ev alsın, isteyen de yesin bütün kazandığını keyfine baksın
yaşlanınca zor duruma düşerse de kendisi düşünsün.
Ne yazık ki bu hayalimin gerçekleşme ihtimalini sıfıra yakın görüyorum. O yüzden gerçekleşmesi ihtimali az da olsa olan ikinci önerimi açıklıyorum:
Borsa Nasıl Oynanır inovasyon nedir Borsa Yorumları Petrol Fiyatları Standart Sapma
2 - Bir ihtimal daha var. O da, içimiz kanayarak da olsa devletin sosyal güvenlik hizmeti vermesini kabul etmek, lakin şimdiki gibi enflasyonu, büyümeyi vs. hiç hesaba katmadan aylıkları "prime esas brüt ücretin çalışılan ilk 20 yıl için yüzde 2'si, sonraki yıllar için 1'i toplanıp ödenir, bu rakam yılda 2 kere enflasyon oranında artırılır" şeklinde abidik gubidik bir sistemle hesaplayarak olmaz. Bireylerin ödedikleri primlerin oranı bireylere bırakılır. İsteyen maaşının yüzde onunu, isteyen yüzde yirmisini devlete öder. Bu ödemeler de yine kişinin risk istemine göre değişik şekillerde fonlarda biriktirilir. Kişi, emekli olacağı yaşı da kendisi seçer. Seçtiği yaşta alacağı aylık, o günkü koşullarda perpetuity ile hesaplanır. Her ay cari ve beklenen faiz oranına, kalan parasına göre bu hesap tekrar yapılır ve kişiye verilir. Kişi, istediği anda tüm alacağını alıp sistemden çıkmayı, aylığını yükseltip alçaltmayı tercih edebilir. İçeride parası varken ölenlerin de fondaki parası mirasçılarına verilir.
Bu, önerdiğim sistem, övünmek gibi olmasın ama dünya üzerinde mümkün olan en adil yaşlılık aylığı sistemidir.
Sağlık, erken yaşta ölüm, mesleki hastalık ve kazalar, farklı sigorta dallarının; fakirlere, dul ve yetimlere, özürlülere ödenecek aylıklar ise sosyal politikaların konusudur. Bu farklı konuları da bu hesaba katan ülkelerin yıllık sosyal güvenlik açıklarının 30 milyar dolar olduğu, Türk siyasetçilerince ispatlanmıştır.
0 Yorum Var.:
Yorum Gönder