tobin vergisi, ulkelerin uretkenligine hemen hic katkisi olmayan, ama belirsizliklerin yogun oldugu durumlarda riskleri ve kirilganliklari arttirip yeri geldiginde ekonomileri (ekonomi nedir?) krize surukleyen son darbeyi vuran, cok kisa vadeli sermaye hareketlerini azaltmak icin onerilmis bir doviz islemleri vergisidir.
burada onemli bir husus, verginin kisa vadeli sermaye hareketlerini tumden ortadan kaldirmaya yonelik olmamasi, sadece ufak bir maliyet ortaya cikartarak cok kisa sureli ve ani hareketlerin onune gecmesidir. verginin ana fikri "carklarin arasina bir miktar kum atarak surtunmeyi arttirmak"tir. boylece sermayenin oynakligi azalir.
bir baska onemli husus da verginin ise yarayabilmesi icin kuresel olarak uygulanmasinin gerekmesidir. aksi takdirde pek cok ulke tarafindan gecmiste uygulanmis ve halen uygulanmakta olan sermaye kontrollerinden bir farki kalmaz. sermaye kontrolleri yatirimcilarinin soz konusu ulkede yatirim yapma isteklerini azaltip onlari sermaye giris cikislarinin serbest oldugu ulkelere yoneltir. bu durum (faizler dahil) fiyatlari ve sermayenin dagilimini degistireceginden kacinilmaz olarak verimsizlik yaratir. oysa tobin vergisinin mantigi vergi tum ulkelerde uygulandiginda yatirimci davranislarini etkilememesi, dolayisiyla verimsizlik yaratmamasidir. lakin ulkeler arasinda bu konuda baglayici bir isbirligine gitmek pek mumkun olmadigi icin uygulamada isler hic de kolay degildir.
Iktisat nedir
3 Yorum Var.:
Şimdi şöyle başlayalım. Öncelikle, tobin vergisi hiç de öyle son yazılarınızda algılattığınız gibi bir saçmalık değildir. Fikrin mucidi James Tobin, 1981'de Nobel Ödülü almıştır. Bu ödülün benim için bir değeri yok, sizin için var mı bilemem, vardır da mundardır belki, onu da bilemem.
Bir defa Tobin amcam bunu tuvalette otururken düşünmemiş, Nixon döneminde ABD'de doların altına dönüştürülebilirliğini askıya alarak çözmeye çalıştığı soruna alternatif çözüm önerisi olarak sunmuştur.
2000'li yılların başında sadece Türkiye'de değil, tüm dünyada pek bir popüler olan Tobin amcam, o vakit sadece Venezuela ya da Brezilya'dan değil, Fransa ve Belçika gibi Avrupa ülkelerinden de destek görmüş, ve hatta vergi, Belçika tarafından Avrupa alanında biraz farklı bir sürümüyle uygulanmak üzere yasa çıkartılmıştır.
Asıl konumuza gelecek olursak, Tobin amcamın ellerinden öperiz, ancak elbette, teorisinin ilk haliyle yeterli olmadığını da kabul ediyoruz.
Önemli olan Tobin sonrası gelişmeler, Paul Bernd Spahn tarafından tobinin düzenlenmesi ile oluşturulan CTT (Currency Transaction Tax)'dir. CTT iki aşamalı bir vergilendirme öngörmekte, birinci aşamada .001 gibi ufak bir yüzde tüm işlemlere uygulanmakta, ikinci aşama ise herhangi bir kriz esnasında, esnek bir oranda, kurların belirli bant aralığı dışına çıkması ile birlikte uygulanmaktadır.
Tobin bu haliyle, yani CTT olarak tartışılmalıdır, tartışılmaktadır. Peki neden uygulanmasındır?
Tabi şu yanlış anlaşılmasın ki, uygulama derken kastım Türkiye'nin Don Kişot'luğu değil, tek başına bu elbette mümkün değil.
gorkem bey,
oncelikle katkiniz icin tesekkur ederim. zaten benim de altini cizmeye calistigim nokta, tobin vergisinin kuresel bir proje olmasi. yoksa tek basiniza ben tobin vergisi koyuyorum diyemezsiniz. bildigim kadariyla belcika'da cikan yasa da zaten verginin bir versiyonun avrupa capinda uygulanmasi durumunda gecerli olacak. vergiye destek veren diger kesimler de bunu uluslararasi platforma tasiyorlar zaten.
diger yazarlari bilmem ama ben bu tip kuresel politika tartismalarini seviyorum. kuresel bir uzlasmanin saglanabilecegine iliskin iyimserliginize de saygi duyuyorum.
Yorum Gönder