Petrol Uzerine

Wall Street Journal'da bugun petrol uzerine bir yazi gordum, Deniz Gokce gibi calip cirpip bir yazi hazirlayayim dedim. Petrol ve dogal gaz bizim icin cok onemli enerji kaynaklari, 2006 yilinda yaklasik $20 milyarlik ithalat yapacagiz. $25 milyarlik hedeflenen cari acigimizi goz onune aldigimiz zaman acigin nereden kaynaklandigi hemen belli oluyor. Petrol yalnizca bizim icin degil, gelismekte olan diger tum ulkeler icin en onemli engellerden bir tanesi. Cin ve Hindistan gecen sene dunyanin ucra koselerindeki petrol kaynaklarina ulasmak icin rekabet ediyorlardi.

Hikaye kisaca soyle: Bugun dunyanin gunluk petrol ihtiyaci 85 milyon varil, Dunya Enerji Kurumu (bunun basekonomisti Fatih Birol isimli ITU mezunu bir Turk) petrol talebinin 2030 yilinda 115 milyon varile ulasacagini tahmin ediyor. Bana sorarsaniz Hindistan ve Cin'in katilimiyla bu rakam cok daha yuksek olacaktir. Rakamlar 2003 yilindan beri Ortadogu ve Cin'de petrol talebinin yaklasik %14 arttigini gosteriyor. Senede neredeyse %5'lik bir buyume. Talepteki bu artisin karsilanmasi konusunda mevcut ureticiler cok istekli gorunmuyorlar. Kimse fiyatlarin asagiya gitmesini istemiyor, $70 civarindaki ham petrol fiyatlari dunya ekonomisini yavaslatmadi, bu demektir ki ureticiler fiyatin yakin bir gelecekte bu seviyenin altina dusmesine izin vermeyecekler. Ayrica bir cok uretici, bence kendileri icin dogru bir strateji izleyerek, petrol sirketlerinin paylarini onemli olcude azaltma ve millilestirme yoluna gittiler. Serbest piyasa kosullarinda iyi bir strateji degil ama kartellerin oldugu bir piyasada fiyatlari yuksek tuttugu icin iyi bir strateji. Dikkat edin son yillardaki kapasite artislarinda onemli miktarda yavaslama var.

Suudi Arabistan'in izlemeye basladigi yeni bir strateji ise enerji yogun sektorleri ulkesine cekmek. Icerideki enerji fiyatlari ucuz oldugu icin bu kendilerine bir maliyet avantaji saglayacak ve ulkenin petrol disindaki sektorlerde de soz sahibi olmasina yardim edecektir. Bu strateji tabii ki dunya petrol fiyatlarini yukseltecek bir stratejidir.

Gelismis ulkelerin bu konuda yapabilecekleri cok bir sey yok. Birincisi eskisi kadar petrolu iceride uretemiyorlar. O yuzden yeni teknolojiler gelistirerek daha onceden cikarilmasi ekonomik olarak mantikli olmayan sahalara geri donme yolunu seciyorlar. Ancak bunun cok katki yapmasi simdilik beklenmiyor. Ikinci yontem ise ethanol (biyodizel), ruzgar, gunes enerjisi gibi alternatif enerjilerin devreye sokulmasi. Ancak bunlarin maliyetleri de hala petrole gore daha fazla. Petrol fiyatlari $100'in uzerine ciktigi zaman ancak bunlar gundeme gelebilecek. Diger bir alternatif ise komur ve nükleer santraller, bunlarin maliyetlerinin de (cevresel maliyetler) petrolden asagi kalir yani yok.

Gorulecegi uzere petrol fiyatlarinin gevseyecegi yok, mevcut kosullarda fiyatlarin daha da yukari gidecegi goruluyor. O yuzden Turkiye'nin enerji ithali konusunda durumu cok daha kotuye gidecek. Ben bu durumdan bir cikis yolu goremiyorum. O yuzden yapmamiz gereken diger alanlardaki gelismelerimizi hizlandirmamiz ve tarim, otomotiv, saglik, turizm gibi alanlardaki ihracatlarimizi arttirarak enerjiden kaynaklanan acigimizi kapatmamiz gerekiyor.

Nukleer ile ilgili diger yazilar:
Çernobil Faciası
Nükleer Kirlilik
Nükleer Enerjinin Zararları
Gönüllü Çevreci Kuruluşlar