Varantlar

Varant, belirli bir miktarda dayanak varlığı, belirli bir vade tarihine kadar, önceden tespit edilmiş bir fiyat üzerinden, alma veya satma hakkı veren opsiyonlardır.

Önümüzdeki dönemdı yıldızı parlayabilecek yatırım araçlarından biri olacağına inandığım varantlarda işlem yapmak için öncelikle konuyo çok iyi bir şekilde vakıf olmak gerekmekte. Bu sebeple bu yazıda piyasaya çıkmış varantlar ve fiyatlamaları ile ilgili bilgi vermeye çalışacağım.

Bildiğiniz üzere 13 Ağustos itibariyle Deutche’nin çıkardığı XU030 ve Garanti Bankası Varantları İMKB’de işlem görmeye başladı. Konun kavranabilmesi açısından anlaşılabilirliği daha kolay olan Garanti Bankası varantları üzerinden konuya girelim.

Önce bilmeyenler için opsiyonları biraz açalım. İki tip opsiyon vardır. Bunlardan biri alım opsiyonu (Call Option), diğeri ise satım opsiyon (Put Option). Call opsiyonları dayanak varlığı belirlenen vadede o fiyattan alma hakkını verir, satım opsiyonları da bahse konu geçen dayanak varlığı o vade içerisinde belirlenen fiyattan satma hakkını verir. Mesela arabanızı kasko yaptırdığınızda aslında bir satım opsiyonu almış oluyorsunuz. Sigorta şirketine kasko için bir prim ödüyorsunuz bu litaretürde opsiyon primi olarak tarif ediliyor. Karşılığında da sigorta size diyorki eğer arabanız çalınır ya da bi şekilde perte çıkarsa örnek veriyorum 10 bin TL size ödeme yapacağım diyor. Buradaki 10 bin TL’de sizin opsiyonunuzun kullanım fiyatı (exercise price) olarak ifade ediliyor. Sanırım bu kısa giriş yeterli olmuştur daha detaylı bilgi için internette araştırma yapmanızı öneririm.

Dönelim konumuza;

Deutche Bank 13 Ağustos itibariyle iki adet GARAN varantı çıkardı;

• Bunlardan ilki 8 TL kullanım fiyatlı, 31.12.2010 vadeli Alım Varantı (Call Option) Primi : 0.60 TL
• Diğeri 7.5 Kullanım fiyatlı, 31.12,2010 vadeli satım varantı (put option) Prim:0.90

13 Ağustos günü GARAN hisselerinin spot piyasadaki değeri 7.20 TL idi. Şimdi her iki opsiyonu kendi içerisinde inceleyelim.

-ALIM OPSİYONU
Alım opsiyonu almaya karar veren bir kişi piyasanın önümüzdeki dönemde yukarı yönde hareket edeceğini tahmin etmektedir.

Diyelimki böyle bir beklentimiz var bakalım GARAN varantı almak ne kadar akıllıca. 8 TL kullanım fiyatlı bir GARAN varantı var piyasada ancak spotta GARAN hisseleri 7.20’den işlem görüyor. Şimdi ilk soru piyasayı yukarı bekliyorsunuz spotta 7.20 olan bir şeye 8 TL verirmisiniz. Hatta bu da yetmezmiş gibi 0.60 TL’de pirim verirmisiniz. Eğer bu varantı alırsanız size maliyeti (8.60-7.20=1.40 TL) olacaktır. Yani siz 1.40 TL’ye bir nevi kendinizi koruyorsunuz. Maksimum edeceğiniz zararı 1.40 olarak sabitliyorsunuz. 1.40/7.20=%20’lik bir zarar demek bu. Şimdi bunu burada bırakalım ama buraya geri dönücez. Şimdi satım opsiyonuna bakalım.

-SATIM OPSİYONU
Satım opsiyonu almaya karar veren bir kişi piyasanın düşeceği beklentisinde olan kişidir. Eğer piyasada bir düşüş bekleniyorsa kişi bir put opsiyonu alarak kendini koruyabilir ve kar elde edebilir. Kasko örneğinde olduğu gibi, arabasının çalınmasından korkan kişi primi öder kasko yaptırır. Arabası çalınmazsa maksimum zararı ödediği pirimdir. Ama çalınırsa arabasının parasını geri alır.

Buradada GARAN hisselerini 7.5 TL’den satma opsiyonu var. Piyasada 7.20’den işlem gören GARAN’ı 7.50’den satma hakkı demek bu opsiyon asli değersiz demek. Bu opsiyonun asli değeri 7.5-7.3=0.30 TL’dir. Bu opsiyonun piyasadaki primi 0.90TL. Yani bu 0.90 TL’nin 0.30 TL’si asli değer geri kalan 0.60 TL’side literatürde opsiyonun zaman değeri olarak tanımlanır.

Siz bu opsiyonu aldığınızda kar edebilmeniz için GARAN hisselerinin 31.12.2010 tarihinde (7.5-0.90=6.6 TL) nin altında olması gerekmektedir.

Şimdi yukarda kaldığımız yere dönelim biz şimdi hangi opsiyonu almalıyız ya da illa opsiyon kullanmalımıyız.

Opsiyonu kar etmekten ziyade riski düşürüp getiriyi arttırmada yani hedge etmede kullanmak gerek.

Şimdi ilk örnekte alım opsiyonunda maliyetimizi 1.40 TL olarak hesap etmiştik. Bakın şimdi size başka bir şey göstereceğim. Diyelimki piyasayı yukarı bekliyoruz. O zaman spotta Garanti hissesi alıp put option satarak ne kadar kendimizi koruduğumuza bakalım. Sonra siz karar verin hangi işlem daha avantajlı.

Spotta 1 GARAN’ın bize maliyeti 7.20, 1 put option satmanın maliyeti 0.90. Fiyatlar beklediğimiz gibi gitmedi ve düştü. Elimizde bulunan spottan aldığımız GARAN’lar zarar edecek ama Put optionumuzu kullanarak kara geçeceğiz. Diyelimki vade sonunda fiyat 8 TL oldu.
Spottaki GARAN’lardan 0.80 Kar elde ettik
Opsiyon zararda olduğu için prim kadar zarar ettik 0.90 TL.
Nette 0.10’luk bir zararımız oldu.

Sadece alım opsiyonu alsaydık 8 TL’ye spot=opsiyon kullanım fiyatı olacağından prim kadar zarar edecektik yani 0.60 TL kadar. Dolayısıyla ilk senaryoyu almak daha mantıklı yani spotta al yanına bir de put opsiyonu al. Bu durumda call optionu tek başına alan kişiler gerksiz bir risk altına kendilerini sokuyorlar.

Varantlar ilginizi çekerse uzun uzun yazmaya ve portföy önerileri vermeye devam edebilirim.

Reeskont Nedir Bütçe Nedir Aritmetik Ortalama Nedir Hisse Senedi Nedir Bilanço Nedir