Ekonometri Nedir ?

Ekonometri; ekonomi (iktisat) ve istatistiğin birleşiminden oluşan bir bilim dalıdır. Ekonometri ile uğraşan kişilere "matematiksel iktisatçı" da denebilir. Ekonometri eğitimi iktisat teorisi, matematik ve istatistiğin birleşimiyle ortaya çıkan ancak bu üç bilim dalının her birinden ayrı bir bilim dalı olarak tanımlanmaktadır.

Ekonometrinin temel amacı; matematik ve istatistikten yararlanmak suretiyle çeşitli iktisadi sorunları analiz etmek ve en uygun iktisadi kararların alınmasını sağlamaktır.

Ekonometri bölümleri, iktisat bölümlerinden farklı olarak iktisat yanında matematik ve istatistiği de bilen elemanlar yetiştirmeyi amaçlamaktadır. Türkiye' de ekonometri ile ilgili çalışmalara 1960'lı yıllarda planlı kalkınma çalışmaları ile başlamıştır. Bu yıllardan itibaren Türkiye ekonomisinin yapısal analizi ile ilgilendiğinden, ekonominin işleyişinin anlaşılması önem kazanmış ve ekonometrik modeller kurulmaya çalışılmıştır.
Ekonometri, istatistik bilimi ile doğmuştur.

Örneğin; talep eğrisinin Ekonomi Teorisinin öngördüğü gibi aşağı doğru eğimli (negatif eğimli) olup olmadığı ekonometrik yöntemlerle test edilir. Ekonomi Teorisi, eğim katsayısının kesin değeri hakkında bir yorumda bulunmazken, Ekonometri ile eğim katsayısının değeri kestirilmeye çalışılır. Talep eğrisi örneğinde bir malın fiyatında meydana gelen bir birimlik artışın, talep miktarında herhangi bir azalmaya yol açıp açmadığı, azalma oluyorsa belli bir aralıkta yaklaşık olarak ne kadar bir azalmayı beraberinde getirdiği ekonometri ile ölçülür.

Ekonometrinin en çok kullanılan yöntemi Regresyon Analizi'dir.

Basit bir ekonometrik model

Kişisel harcamalar = Sabit (otonom) harcama + Harcama eğilimi X Gelir + Tesadüfi bir hata değişkeni

Y = b0 + b1X + u
• Y: Kişisel harcamalar
• b0: Otonom harcama
• b1: Harcama eğilimi (harcama katsayısı)
• X: Gelir
• u: Rassal (tesadüfî) bir hata değişkeni

Böyle bir model klâsik en küçük kareler yöntemiyle çözüldükten sonra her bir gelir miktarı için yaklaşık ne kadar harcama yapılacağı tahmin edilebilir. Bu modelin sağlıklı tahmin vermesi için hata teriminin istenen bazı özelliklere sahip olması gerekir. Aksi takdirde yanıltıcı sonuçlar elde edilebilir.

Tek değişkenli ekonometrik model

Y = bo + b1X + u

Çok değişkenli ekonometrik model

Y = bo + b1X1 + b2X2 + ... + bkXk + u

Simgelerin anlamı

• Y: Bağımlı (açıklanan) değişken
• Xi: Bağımsız (açıklayıcı) değişken(ler) , i = 1 ... n
• bj: Parametre(ler) , j = 0 ... n
• u: Hata terimi