Enflasyon ve Issizlik

Eskiden ekonomistler enflasyon ile issizlik arasinda ters oranti oldugunu dusunurlerdi. Oysa simdi bu ikisi arasinda bir iliski kurmanin hem yanlis hem de abesle istigal oldugunu biliyoruz.

Bu haftasonu once Ahmet Bey Merkez Bankasinin enflasyon hedeflemesinde genel enflasyon oranini kullanmamasi gerektigi yonunde bir yazi yazdi. Ardindan Fatih Ozatay, ayni anafikirdeki yazisini Radikal'de yayinladi. Bu yazilarin arkasindaki varsayim Merkez Bankasinin 2008 senesinde de %4'luk enflasyon hedefini tutturamayacak olmasiydi.

Ardindan Murat Cokgezen iscileri korumayi hedefleyen kanunlarin gereksizliginden ve yersizliginden bahseden bir yazi yazdi. Turklerin kafasi 30 yildir enflasyonla yasamalarina ragmen bu konuya pek basmaz. Ama isci haklari, sosyal guvenlik dediginiz zaman konudan anladiklarini zannederler. Anlamazlar halbuki.

Hem enflasyon hem de issizlik birbirine gobekten bagli konular. Eskiden bunlari birbirine baglayan degiskenin faizler oldugu dusunulurdu. Enflasyonu dusurmek icin faizleri arttirmak gerektiginden, neticede bu ekonomik aktiviteleri yavaslatir ve issizlige neden olurdu. Bu yuzden de enflasyon duserse issizlik artar sacmaliklari ders kitaplarini doldururdu. Sacmalik dememin sebebi bu analize bakarak insanlarin bu sonucu "kanun" gibi gormesidir. Ancak isin icerisinde baska degiskenler de var.

Enflasyonla issizlik arasinda ters bir iliski olmasina gerek yok. Nitekim son 5 senede ulkemizde issizlik oranlari hafif azalirken, enflasyon buyuk oranda dustu. Simdi oyle bir noktaya geldik ki artik enflasyonu dusuremiyoruz, issizlik de dusmuyor. Bu ikisini de dusurmemizi saglayacak bir yol var. Birazdan bahsedecegim ama once ne yapmamamiz gerektigine bir degineyim.

Enflasyon konusunda hedefi degistirmek veya olcum sistemini degistirmek dogru bir yaklasim degil. Enflasyonun ve hayat pahaliliginin olmasinin sebebi "cekirdek enflasyonu" kullanmiyor olmamiz degil ki. Enflasyon ve hayat pahaliligi da ayni seyler degil, aralarindaki farki bilenler yorumlar kismina yazsinlar.

Issizligi onlemenin yolu iscilerin isten cikarilmasini zorlastirmak veya onlara yeni sosyal haklar vermek de degildir. Bu mevcut ve az sayidaki iscilerin rahat etmesini saglar ama bundan issizler ve gelecekte is arayacaklar zarar gorur. Biliyorum insanlar mazlumun yaninda olmayi tercih ediyor, ve isverenlerin zalim oldugunu dusunuyor. Iscileri koruyarak dogru bir davranis sergilediklerini zannediyorlar ama yaniliyorlar. Iscileri isten cikarmak ne kadar zorlastirilirsa isverenlerin isci calistirma istahlari o kadar kapanir. Issizlik ne kadar fazla ise isverenlerin "issizleri" somurmesi de o kadar kolay olur. Kayitdisi ekonominin buyuk olmasinin bir nedeni de isverenlerin issizleri radarlarin disinda somurmesidir. Issizler caresizliklerinden dolayi bu somuruye evet demektedirler. Ve bunun sorumlularindan bir tanesi de sizin gibi iyiniyetiyle isci haklarini savunanlardir.

Kendinizi sosyal guvenlik catisi altinda calisanlarin yerine degil, issizlerin ve kacak calisan iscilerin yerine koyun ne demek istedigimi belki anlarsiniz.

Hem enflasyonu dusurecek, hem issizligi azaltacak, hem de ucretleri arttiracak bir cozum mevcut. Bunun ne oldugunu biliyor musunuz? Benim vaktim kalmadi, bir dahaki sefere insallah. Kendine guvenenler yorumlar kismina cevabi yazabilirler.