Hurşit Güneş, Güngör Uras...

Bazı iktisatçılarımız resesyon geliyor diye davul zurna çalarken ekonomi ilk çeyrekte yine yüzde 6.8 gibi acayip bir hızla büyümüş. Şimdi hazretler iç talep yerinde sayarken bu büyümenin nasıl olduğunu anlamaya çalışıyor.

Kamu harcamalarında biraz yüksek bir artış gördü ya, Sabah Gazetesi hemen "Büyümeyi kamu sırtladı" diye uyduruk bir yorum yapmış. Sabah Gazetesi'nin muhabiri anlaşılan bu kamunun harcamalardaki ve yatırımlardaki payı ne ki ekonomiyi ne kadar etkilesin diye hiç bakmamış. Eğer baksa idi kamunun tüketim ve yatırım harcamalarının toplamının GSYİH'nin yüzde 8.5'inden ibaret olduğunu görecek ve yazısına böyle aptalca bir başlık atmayacaktı.

Bu arada Güngör Uras ile Hurşit Güneş'in büyümenin kaynağını doğru olarak tespit etmeleri beni şaşırttı. Aferin, demek ki yavaş yavaş ekonomiyi öğreniyorlar. Eh, özellikle ilkinin yaşı biraz geçti ama bu yaşta da olsa ekonomiyi öğrenmeleri yine de hiç yoktan iyidir.

Bu arada resesyonu davul zurna çalarak bekleyen iktisatçılarımızdan (Iktisat nedir) olan ve hatta neredeyse resesyon duasına çıkma aşamasına gelen Asaf Savaş Akat da büyümenin kaynağını doğru olarak tespit etmiş. Fakat YTL bu kadar değerliyken bunun nasıl olabildiğine pek akıl erdirememiş. Bakalım önümüzdeki günlerde buna nasıl bir kulp bulacak?

Efendim, sadede gelelim. İlk çeyrekte iç talep yerinde sayarken ekonominin bu kadar hızlı büyümesinin nedeni ihracattaki artış. Burada ihracat derken hem mal hem de hizmet ihracatından bahsediyoruz. 2001 krizi sonrasında ihracatta yaşanan performans mal ve hizmet ihracatının sabit fiyatlarla ve harcamalar yöntemiyle hesaplanan GSYİH içindeki payını neredeyse yüzde 50'ye kadar getirdi. Bu oranın büyüklüğünü anlayabilmeniz için harcamalar yöntemiyle hesaplanan milli gelir içindeki en büyük paya sahip kalem olan özel tüketimin oranının yüzde 65 civarında olduğunu hatırlatalım. Mal ve hizmet ihracatının milli gelir içindeki payının neredeyse özel tüketimin payına yaklaşması artık Türkiye'ye ihracata dayalı büyüme fırsatını veriyor. İlk çeyrekte yaşanan da tastamam bu. Aslında bu yöndeki gelişmeleri geçen yılın ikinci yarısında da görmüştük.

Şimdi de YTL bu kadar değerliyken ihracatın nasıl olup da arttığına gelelim. Eee, ihracatı sadece kurun fonksiyonu olarak görürseniz böyle bir gelişme karşısında böyle apışıp kalırsınız tabii. Oysa bu konuda Türkiye üzerine yapılan çalışmaların çoğu ihracatın kurdaki gelişmelere değil dış talebe duyarlı olduğunu gösteriyor. Bu çalışmalarda pek fazla dikkate alınmayan verimlilik gelişmeleri de ihracat açısından önemli.

Sevgili köşe yazarlarımız geçen yılın ilk yarısında duraklayan ihracattaki artışın mayıs ayından itibaren yeniden hızlanmasını hemen mayıs-haziran dalgalanması sırasında kurların yükselmesine bağlamışlardı. İhracat bağlantıları en az 2-3 ay önceden yapılırken kurdaki artışın böyle zınk diye ihracata nasıl yansıdığını ise hiç sorgulamamışlardı. İşin aslı o zaman ihracatta görülen artışın nedeninin en büyük dış pazarımız olan AB'deki canlanma olmasıydı. AB ekonomilerindeki canlılık hala sürdüğü için kurdaki gerilemeye rağmen ihracatımızdaki artış da sürüyor. Allah'tan ki sürüyor yoksa iç talep ve yatırımlar durduğu için şimdi gerçekten de resesyona girmiş olacaktık.

İhraç pazarları canlı olduğu ve verimlilik artışları sürdüğü takdirde kurun seviyesi ne olursa olsun Türkiye'nin ihracatı artar. Yok ihraç pazarlarında durgunluk varsa kuru ne kadar zıplatırsanız zıplatın ihracatı yükseltemezsiniz. İnanmayan "ne kadar enflasyon o kadar devalüasyon" gibi akla zarar bir kur politikasının uygulandığı ve kurların sürekli yukarı doğru ittirildiği 1995-1999 arasındaki ihracat rakamlarına gidip bir baksın.