Bu problem devlet isletmelerinde daha da buyuktur, cunku ozellikle Turkiye'de sirket sahipleriyle sirket yoneticileri genellikle aynidir. Ya da sirket sahipleri bu problemi azaltmak icin kiraladiklari yoneticilerin performansini cok yakindan takip ederek hedeflerine zarar verebilecek faaliyetleri minimuma indirmeye gayret ederler. Devlet isletmelerinin sahibi ise halktir. Halk temsilciler secer ve bu temsilciler de devlet sirketlerinin yoneticilerini belirler. Turkiye gibi ekonomik ahlaksizligin yuksek boyutlarda oldugu ulkelerde (bu konuda yalniz degiliz emin olun) devlet sirketleri arpalik fonksiyonundan cok oteye gecemez. Verimlilik dusuktur, sendikalarla pazarliklarda cok taviz verilir (Amerika'daki ucak ve otomotiv sirketleri de bu problemden muzdarip), yatirimlar zamaninda yapilmaz veya hic yapilmayabilir, arastirma gelistirmeye yeterince kaynak ayrilmaz. Listeye daha cok sey ekleyebilirsiniz ama isin ozu "El elin esegini turku cagirarak arar" sozudur ve esegin sahibi de zaten ortada yoktur. Devlet sirketlerinin en buyuk avantaji cogu zaman monopol olmalaridir. Piyasa rekabete acildigi zaman Tekel'in dagildigi gibi dagilmalari da yukarida saydigim sebeplerden dolayi normaldir.
TUPRAS'in ozellestirilmesi bu bakimdan cok olumludur. Piyasa degeri yaklasik 5.4 milyar dolar ve suanki senelik kari 600 milyon dolar civarinda olan TUPRAS onumuzdeki bir kac sene icerisinde uretimini ve karini daha da arttiracak ve bu fiyatina yansiyacaktir. Turkiye'de her 10 kisiye 1 araba dusuyormus, bu oran gelismis ulkelerde 2 kisiye 1 arabadir. Faizlerdeki dususle birlikte otomobil satislari da rekorlar kirmaya devam edecektir (zaten bu yuzden DOAS'i portfoyume ekledim) ve bu da TUPRAS'in urunlerine olan talebi arttiracaktir. Tupras'in onundeki en buyuk risk (risk nedir?) bu sektore disaridan yeni oyuncularin katilmasi ve rekabetin artmasi olacaktir. Ancak Koc cabuk davranip potansiyel rakiplerden birini de kendisine ortak yapabilir, bence yapmalidir da. Bekleyip gorecegiz.
Ozellestirmeler genis konu, devam edecegim.
0 Yorum Var.:
Yorum Gönder