Finansal anlamda spekülasyon; belli beklentilerle işlem yapmaktır. Fakat bir ayrıntısı var…Örneğin bir arsa alırsınız ancak oradan yol geçeceğini önceden bir şekilde bilerek (öğrenerek) bu işlemi yaparsanız spekülasyon yapmış olursunuz. Kısaca halka açık olmayan bilgiler ışığında belli beklentilerle işlem yapmaktır. Spekülasyon borsaya derinlik-işlem hacmi kazandırır. SPK bu tür işlemleri suç saymamakta, Yani spekülasyon suç değildir, serbesttir.
Bu konuya açıklık getirdikten sonra asıl konumuz olan manipülasyon nedir sorusunu cevaplamaya başlayabiliriz.
Manipülasyon borsada kötü niyetle oynamaktır. Olmayan bir şeyi varmış gibi göstererek yanlış haberler ve söylentilerle gerçek olmayan işlemlerle rant elde etmeye çalışmaktır. Zaten İMKB derinliği olmayan bir piyasadır ve bu nedenle küçük montanlı işlemlerde dahi piyasadaki fiyatlar kolayca etkilenebilmekte, en küçük olaylarda bile anında reaksiyon gösterebilmektedir. (Eğer İMKB’ye uzun vadeli yatırım amaçlı girmeyi düşüyorsanız, sırf bu nedenden ötürü sadece İMKB30 hisselerine yatırım yapmanızı öneririm.) Manipülasyon yapmak suçtur ve kanunlarla desteklenmiştir.
SPK Kanununda manipülasyon aşağıdaki gibi tarif edilmektedir;
- Yapay olarak, sermaye piyasası araçlarının, arz ve talebini etkilemek aktif bir piyasanın varlığı izlenimini uyandırmak, fiyatları aynı sevide tutmak, arttırmak veya azaltmak amacıyla alım ve satımı yapan gerçek kişilerle tüzel kişilerin yetkilileri ve bunlarla birlikte hareket edenler.
- Sermaye piyasası araçlarının değerini etkileyebilecek, yalan, yanlış, yanıltıcı, mesnetsiz bilgi veren, haber yayan, yorum yapan ya da açıklamakla yükümlü oldukları bilgileri açıklamayan gerçek kişilerle, tüzel kişilerin yetkilileri ve bunlarla birlikte hareket edenler,
Bu arada manipülasyon yapanlara da manipülatör denmektedir. İnternette bu konuda küçük bir araştırma yaparsanız karşınıza birçok futbolcu ve sanatçı çıkabilmektedir:)
---- Yaşanmış bir olayla konuyu bitirirken, anlattıklarım ışığında aşağıdaki olayın "spekülasyon mu yoksa manipülasyon mu" olduğuna siz karar verin. Dikkat! Cevap "hiçbiri" de olabilir. Bunu size bırakıyorum.----
1 Temmuz 2009 tarihinde, daha önceden Vakıf Finansal Kiralama’nın 1 milyon hissesine (%4,10) sahip biri o gün, 2,54-2,96 TL fiyat aralığından 1 milyon 809 bin 88 adet alım, 2,58-2,74 TL fiyat aralığından ise 312 bin adet satış yapmıştır.
Bu işlemler sonucu bu kişi şirket sermayesindeki payını bir günde %10,10’a yükseltmiştir. (Anonim şirketin %10’una sahip olmak demek ciddi bir olaydır. Azınlık haklarını elde eden ortak şirketle ilgili birçok süreçte söz sahibi olma hakkını elde edebilmektedir. 1 günde yapılan bu işlem hisse fiyatında değişikliğe neden olabilmektedir.)
Bu kişi 2 Temmuz tarihinde ise (yani 1 gün sonra); 2,66-3,26 TL fiyat aralığından 4 milyon 246 bin 437 adet alış, 2,66-3,26 TL fiyat aralığından ise 6 milyon 770 bin adet satış işlemi gerçekleştirerek şirketteki payını sıfırlamıştır.
1 Temmuz'daki işlemlerinde 4 milyon 975 bin liralık alım, 830 bin liralık satış yapan bu kişi, 2 Temmuz'da ise 12 milyon 569 bin lira maliyetle alım, 20 milyon 40 bin liralık da satış gerçekleştirmiştir. Alımlarının maliyeti 17 milyon 544 bin lira olurken, satışların tutarı ise 20 milyon 870 bin lira olmuştur. Böylece, bu kişi bir günde yüzde 10,1'ine sahip olup, bir gün sonra payını sıfırladığı Vakıf Finansal Kiralama'daki işlemlerinden 3.3 milyon lira civarında bir kâr elde etmiştir.
İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda, tamamen yasalara uygun olarak yapılan bu işlemlerden daha önce sahip olduğu 1 milyon adet civarındaki hissenin de maliyeti düşüldüğünde kâr rakamı yaklaşık 2 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. O dönemlerde sermayesinin yüzde 58,71'i Vakıfbank'a, yüzde 15,65'i Güneş Sigorta'ya ait olan Vakıf Finansal Kiralama, sermayesini yüzde 25 bedelsiz artırarak 25 milyon liraya çıkarmıştı. Vakıf Finansal Kiralama'da 17 Haziran'da 1.69 TL olan hisse fiyatı 1 Temmuz'da 2.96 TL'ye ulaşmış, bu dönemdeki yükseliş yüzde 75'e ulaşırken, hisse 29 Haziran-1 Temmuz arasındaki üç işlem gününde ise yüzde 33 yükselmişti.
Mart sonu itibari ile aktif büyüklüğü 276.3 milyon TL olan Vakıf Finansal Kiralama'nın net kârı 1.7 milyon TL olmuştur. Bu işlemi yapan kişinin ise, hisseden sağladığı kâr, şirketin üç aylık kârından fazla olmuştur.
Manipülasyon nedir sorusuna cevap vermeye çalıştık, umarız herkes için faydalı olur.
0 Yorum Var.:
Yorum Gönder