Ermeni Soykirimi Rakamlari (Sozde Armenian Genocide)

Dun aksam "The Daily Show with John Stewart" isimli programi seyrediyordum, Ermeni Soykirimindan bahsetti. 1.5 milyon Ermeninin olduruldugunu soyledi. 1.5 milyon lafi Wikipedia'da da geciyor. Ben ekonomistim, tarihci degilim. Bu olaya da ekonomi penceresinden bakacagim. Ama once sunlari belirtmeliyim: Bir Turk ile bir Ermeniyi yanyana koysam hangisinin Ermeni hangisinin Turk oldugunu soyleyemezsiniz, onlar da bizim gibi kara kuru bir millet. Bir de bu yazinin hic bir yerinde Ermeni Soykirimi olmustur ya da olmamistir anlamina gelecek hic bir ifade kullanilmamistir, pesin pesin soyleyeyim. Simdi yazimiza gecelim.

Ermenilerin oldugunden herkes bahsediyor, ortaya atilan bir suru rakam var. Kime inanacagim? Boyle durumlarda kendinizin bir arastirma yapmasi en mantikli olan cozum. Ben de merak ettim ufak bir arastirma yaptim bu konuda. Gecmisteki scientific paperlarin yeraldigi JSTOR.ORG'da bir arama yaptim. Karsima cikan makalelerden konuyla en alakali olani 1877 yilinda E. G. Ravenstein tarafindan Journal of the Statistical Society of London'da yayinlanmis "The Populations of Russia and Turkey". Makalenin amaci Turkiye (1877'de Osmanli degil Turkey
diyorlarmis Turkiye'ye, ilginc) ve Rusya'nin nufus, din, gibi konularda karsilastirmasini yapmak.

Ravenstein makalesi icin datayi Osmanlilar tarafindan yapilan cok da guvenilir olmayan (TUIK yok o zamanlar tabii) 1870 tarihli nufus sayimindan almis. (Turkler tarafindan bu konuda calisma yapilmis midir bilmiyorum, kendi hakkimizdaki bilgileri elin yabancisindan aliyorum gordugunuz uzere). Guzel bir calisma, bizim tarafli tarih kitaplarindan veya soylemlerimizden daha iyidir en azindan. Ben yazarin yorumlarina yer vermeyecegim sadece ilginc buldugum bir kac rakami sizinle paylasacagim.

Ilginc bir nokta Rus Imparatorlugundaki Tatar (Turk)lerin sayisi hemen hemen Turk Imparatorlugundaki Turklerin sayisina esitmis (7.9 milyon vs. 8.2 milyon). Avrupa'daki Turklerin sayisi (istanbul= 365bin dahil) 1767 bin. Bunlarin 800 bin'i Bulgaristan'da (2.3 milyon Bulgar'a karsilik), 350 bin'i Yunanistan'da (1.2 milyon Yunanliya karsilik), 185 bin'i Dobraja'da (bu neresi bilmiyorum ama bu bolgede 57 bin bulgar 35 bin romen yasiyormus o tarihte). Bosna'da sadece 5000, Arnavutluk'ta is 18 bin Turk yasiyormus 1870'de. Demek ki Bosna'dakiler Turk degil ama gercekten din kardeslerimizmis.

1870'de Istanbul'da 365 bin Turk, 130 bin Greek (Yunan), 80 bin Ermeni, 20 bin Bulgar, 20 bin Sirp ve 25 bin de diger Avrupa milletlerinden insanlar yasiyormus. Kabaca %55-60 civarinda Turk varmis yani. Asia Minor'da ise (bu Dogu ve Guneydogu Anadolu haric) simdiki Turkiye'nin Anadolu'daki topraklarina karsilik geliyor. Buradaki Turklerin sayisi 5639 bin imis 1870'de. Buna karsilik 653 bin Yunanli, 345 bin Ermeni, 50 bin Kurd, 200 bin Laz ve Grusians (bu nedir bilmiyorum ama Yazar Lazlari, Grusians, ve Circassians'i Iberians basligi altinda toplamis), 20 bin Arab, 40 bin Yahudi (o tarihte tum Imparatorluk icerisinde (kuzey afrika, ortadogu dahil) 185 bin Yahudi yasiyormus).

Dogu ve Guneydogu Anadolu bolgesinde ise (Yazar buraya Erzerum, Dierbekr, ve Van vilayetlerini dahil etmis ve adina da Kurdistan and Armenia demis) Turklerin sayisi 514 bin, 1186 bin Kurd, 333 bin Ermeni, 100 bin Laz, 220 bin Arab yasiyormus.

Yani 1870 yilinda suanki Turkiye'nin Anadolu tarafinda 6150 bin Turk, 1236 bin Kurd, 660 bin Yunanli, 678 bin Ermeni, 300 bin Laz, ve 240 bin Arab yasiyormus. O zamanlar 45 yillik bir zaman diliminde (1870'den 1915'e kadar gecen surede) nufus artisi yaklasik yuzde 40 civarinda. Ermenilerin hicbirinin bu surede bu topraklardan kendi baslarina goc etmedigini varsayarsak, toplam Ermeni sayisi MAXIMUM 980 bin'e gelir. Demek ki 1.5 milyon gibi bir rakam gercekten iskembeden sallanan bir rakammis.

Madem konu acilmisken su Kurd hesaplamasini da bir yapalim. Irak Suriye ve Arabistan'da ayrica 700 bin Turk, 65 bin Yunanli, 82 bin Ermeni, 375 bin Kurd, 61 bin Yahudi, ve 5.1 milyon Arab yasiyormus. Ermenileri Suriye'ye niye surdugumuz simdi anlasiliyor. Nufus sayimindan Anadolu'daki her bir Kurd'e karsilik 5 Turk yasadigini goruyoruz. 1920'lerdeki nufus degisiminden sonra Turklerin nufusunun %10 oraninda arttigini da biliyoruz. Diger goclerle beraber muhtemelen bu oran 1 Kurd'e karsilik 6 Turk'tur diye yaklasik olarak tahmin ediyorum. Iki populasyonun da ayni hizda buyudugunu varsayarsak, su an Turkiye'deki Kurdlerin sayisi yaklasik 10 milyon civarinda olur. Kurdlerin Turklerden biraz daha hizli cogaldigini varsayarsak (ki oyle) economist'te okudugum 12 milyonluk Kurd tahmini asagi yukari dogru gibi gozukuyor.

Bu yazida bahsettigim arastirma 1870 Osmanli nufus sayimini baz alarak 1877 yilinda bir Ingiliz tarafindan yazilmis. Daha Ermenilerin goc ettirilmesi falan ortalikta bile yok, guzel guzel yasiyoruz hepbirlikte. Yazar yazisinin sonunda "Tum imparatorluktaki Turklerin orani %33, bu oranla bu imparatorlugu sonuna kadar kontrol altinda tutamazlar, ellerinde kalsa kalsa cogunluk olduklari Asia Minor (Anadolu eksi dogu ve guneydogu) ve Trakya ve Dogu Bulgaristan kalir" gibisinden bir sonuc cikarmis. Sonuc tamamen Turklerin nufus olarak cogunlukta oldugu bolgeleri iceriyor, sonucta Dogu Bulgaristan'i kotu kaybetmisiz ama Dogu ve Guneydogu Anadolu konusunda oldukca basariliymisiz. Adamlar Sevr antlasmasiyla neredeyse o topraklari da elimizden aliyormus da Ataturk sagolsun.

Not: Diger ilginc bir rakam da Turkiye'den Amerika'ya gocen Ermenilerin sayisi. Su kaynak (Kuyumcuyan) 100 binden fazla Ermeninin Amerika'ya 1924 yilina kadar goctugunu soyluyor.