Guzel ve ogretici bir calisma, bir bakmanizi tavsiye ederim.
Bir zaman oluyor, bu konu epey populerdi blog'umuzda. MB'nin ne dereceye kadar uzun vadeli faizleri etkileyebildigi (ben fazla etkileyebildigini dusunmuyordum) ve daha genel olarak MB'nin para politikasini gevseterek borclanma faizlerini dusurup dusuremeyecegini (bence dusuremezdi) epey tartismistik.
Swap Nedir Deflasyon Nedir Bono Nedir? Reeskont Nedir Ekonomi Nedir Enflasyon Nedir
Yukarida bahsettigim calisma, MB'nin gecelik faizi ile uzun vadeli faizler arasinda guclu bir iliskinin varligini gosteriyor. Demek ki uzun vadeli faizleri MB etkileyebiliyormus.
Ancak ben dikkatinizi su noktaya cekmek istiyorum:
Tezin literatur taramasi kisminda Duygu Inal gecmis calismalardan ornekler veriyor. Bu calismalarin bir tanesinde deniyor ki:
Para politikasi degisikligine verilen tepki, yatirimcilarin para politikasi hareketinin arkasinda yatan nedenleri nasil yorumladiklarina baglidir. Eger politika degisikliginin ulke ekonomisi ile ilgili yeni veriler sebebiyle yapildigina inaniliyorsa (mesela enflasyonu yukseltecek faktorlerin ortaya cikmasi) tum vadelerdeki faizler merkez bankasi faizi ile ayni yonde hareket eder. Yok eger MB'nin bir stratejik tercih yaptigindan kuskulaniliyorsa (mesela enflasyonu kontrol etmek yerine buyumeyi arttirmak gibi veya bizim durumumuzda borclanma maliyetini azaltip hukumeti memnun etmek gibi) o zaman piyasalarin MB'nin yaptigi hareketin tam tersi bir tepki verecegi bulunmus. (Why are Long Rates Sensitive to Monetary Policy?)Ben Turkiye kapsaminda bu paragrafi su sekilde yorumluyorum : MB'nin uzun vadeli faizi etkileme gucu, piyasanin MB'na ve uyguladigi enflasyon karsiti durusa duydugu guven ile orantilidir. Bu guven ortami saglanmis ise, piyasalar MB'nin faizleri indirmesini ekonomi (ekonomi nedir?) ile ilgili risklerin azaldigina dair bir isaret olarak algilarlar ve uzun vadeli faizler indirirler. Eger piyasalar, MB'nin enflasyon karsiti degil, (kisa donemde) buyume dostu bir tercih yaptigini veya hazinenin finansmanina yardim icin uzun vadeli faizleri asagiya cekmeye calistigini dusunurse, MB gecelik faizi dusurse bile uzun vadeli faizler artar.
Peki, yukaridaki onerme dogru mudur? 2002-2006 arasi MB'nin guvenilirligi artmis midir? Bunu anlamanin bir yolu, uzun donem faizlerinin zaman icinde MB'nin faiz degisiklikliklerine nasil tepki verdigine bakmaktir. Eger bu tepkinin boyutu zaman icinde artiyorsa ve pozitif ise, piyasalar MB'na daha cok guven duyuyor ve gecelik faizlerdeki her (beklenmedik) azalisi, ekonomik risklerde bir azalma olarak kabul edip uzun vadeli kagitlara uyguluyorlardir.
Duygu Inal'in verdigi verileri kullanarak, asagidaki grafikte, 3,6 ve 12 aylik kagitlara uygulanan faizin MB'nin (beklenmedik) faiz degisimine nasil tepki verdigini ve bu tepkinin zaman icinde nasil degistigini gosterdim.
X-eksenine paralel cizgi, 2002-2006 arasi donemin tum verileri kullanilarak cizildi. MB'nin gecelik faizindeki (beklenmeyen) degismeye verdigi donem boyunca ortalama tepkiyi gosteriyor. Her 100 puanlik azalis 3, 6 ve 12 aylik faizleri yaklasik 65 puan asagi cekiyor. Grafikteki her nokta ise o tarih ve ondan onceki 14 faiz degisimine piyasanin verdigi tepkiyi gosteriyor.
Grafikte ilginc olan nokta, piyasanin verdigi tepkinin zaman gectikce artmis olmasi. 2004 Eylul'u oncesi donemde 12 aylik faizler 30 puan inerken, 2005 yilinin sonunda 105 puan inmeye baslamis.
Diger bir degisle piyasanin, MB'na ve onun enflasyon karsiti politikalarina duydugu guven zamanla artmis, MB'nin yaptigi her (beklenmedik) faiz indirimi, ekonomide olumlu gidisin bir gostergesi olarak algilanmaya baslamis, siyasi bir mudahele olarak degil. MB'nin guvenilirligi arttikca uzun vadeli faizler daha yuksek miktarda azalmaya baslamis.
Eger MB, enflasyona bagli degil kurlarin seviyesini yuksek tutmaya veya borclanma maliyetini azaltmaya odakli bir politika sergileseydi, ayni guveni tesis eder miydi, siz karar verin.
Teknik Not:
(1) Uygulanan regresyon modeli: Uzun vadeli faizlerdeki degisim = a0 + a1*MB'nin beklenmedik faiz degisimi
(2) Grafikte t zamanindaki deger, t ve t'den onceki 14 gozlemin regresyon modeline uygulanmasi sonucunda bulunan a1 degerini gosteriyor. Ornek olarak 2005 Mart icin bulunan deger, 2005 Mart ve onceki 14 gozleme dayanmakta.
(3) Multicollinearity probleminden dolayi regresyon modelinde beklenen faiz degisimi kullanilmamistir.
(4) Gozlem setini, MB'nin faiz degistirmesi ile sinirladim. 2005 ve 2006 yilinda MB'nin faizleri sabit tuttugu zamanlari dikkate almadim. Zira 2002-2004 arasi gozlemler sadece faizlerin degistigi zamanlari kapsiyordu.
(5) N=15
2 Yorum Var.:
yazi ve yorum icin tesekkurler. merkez bankasinin yayinlarini anlik abonelik sistemine uye olarak takip edebilirsiniz.
selamlar..
Bence bu calismayi bir kac sene sonra 5 yillik faiz oranlarini uzun vadeli faizlerin gostergesi olarak kullanip tekrarlamak gerekecek. Maalesef ulkemizde 1 yillik faizlerden "uzun vade" diye soz ediliyor. Bir yila kadar olan faizler kisa vade diye tabir edilir "normal" ekonomilerde.
Yorum Gönder