Matbaa

Matbaa konusuna gelmeden once Sibel isimli okuyucumuz "bu kadar enerjiyi nereden buluyorsunuz kuzum ? yazı yazmanız için size para veren biri filan mı var ?" diye sormus. Matbaa konusunda yorum yapan Cuneyt isimli okuyucumuz ise uslubumuzu elestirmis. Bir aciklama yapma geregi hissettim.

Bedava sirke baldan tatlidir diye bir sozumuz var, ben degistirecegim bu sozu biraz: bedava sirkeye alisan bedava bal da ister. Bu blogun kurucusu olarak elde ettigim reklam gelirleri disinda bu bloga hizmetlerime karsilik elde ettigim baska bir gelir yoktur. Blogumuzun diger yazarlarina onerdigim ucret de "sifir" YTL'dir. 11 ayda toplam reklam gelirimiz $57 civarinda bir rakama ulastigina gore asgari ucretin cok cok altinda bir ucrete calistigimiz ortada. Sunu da belirteyim, bu bloga katki yapan Baris olmasaydi muhtemelen Nisan ortasinda, Tugrul gelmeseydi Ekim basinda bu bloga yazi yazmayi birakirdim. Ahmet'in de katilmasiyla blogumuz iyice canlilik kazandi ve ucretsiz sundugumuz faaliyetlerimize bir muddet daha devam karari aldik. Arkadaslar neden bu kadar dusuk bir ucrete calisiyorlar ben tam bilmiyorum, kendilerine sorun. Ben ise belki buradaki yorumlarimizi goren birileri bize is teklifi yapar veya gunde 350'e varan okuyucu sayimizi gorup ciddi anlamda reklam verir diye dusunerek bu ise giristim ama cok fazla iyimser oldugumu farkettim.

Yatırım Fonları Nedir?   Altın Fonu Nedir  Komünist Nedir  Komünizm nedir?  Kapitalizm Kapitalist nedir

Bedava bir hizmet sundugum icin yazilarimda sirke tadinda bir uslup olmasina veya duzgun Turkce kullanilmamasina aldiris etmiyorum. Onem verdigim tek sey yazilarin icerigi, anafikridir. Duzgun uslup ve Turkce iceren yazilarima ilgi duyan okuyucularim 49.99 YTL'lik bir ucret odeyerek bu hizmete ulasabilirler, bir email atmaniz yeterli.

Neyse, matbaa konusuna geri donelim. Cuneyt isimli okuyucumuz matbaa ile ilgili su bilgileri veriyor:

"Rusya’da ilk matbaa 1711’de Deli Petro devrinde aciliyor ve sadece onun carligi döneminde 600 kitap basiliyor. 15.yy’da, yani matbaanin icad edildigi yüzyilda Avrupa’da 1.700 matbaa var. Avrupa’da sadece matbaanin bulunmasindan sonraki 50 yil icinde 30-35 bin kitap basiliyor, baski olarak 15-20 milyon arasi tahmin ediliyor. Sizce bunlarin kacta kaci dinî kitap? Bu sorunun cevabi, sanirim Osmanli’da gayrimüslim matbaalarinin neden isler durumda olabildiginin de cevabidir. Bu matbaalar dini kitap basmalarina izin verildigi icin degil, din ve din harici kitaplarini alan bir okuyucu kitlesi bulundugu icin islemislerdir. Bundan 300 sene önce kac kitap vardi sizce? 18.yy’da Osmanli’da basilan kitap cesidi 45-50. Ayni dönemde Japonya’da 10.000 cesit kitap basiliyor. Müteferrika zamaninda Osmanli’da hepi topu toplami 23 cilt olan 17 eser basiliyor. Bunlarin 11 tanesi tarih, 3 tanesi dil, 3 tanesi de cografya, miknatislar ve askerlik üzerine. Toplam baski adedi ise 13.200 olarak tahmin ediliyor. "

Daha once yazdigimiz gibi matbaa'nin Osmanlida yayilmamasinin nedeni olarak muslumanlarin dini kitaplar disindaki kitaplari talep etmemesini soyluyor ayrica. Biz de buna karsilik olarak toplam kitap talebinin %95'inin dini kitaplara yonelik oldugunu, hattatlari korumak icin matbaa'nin dini kitaplari basmasinin yasaklanmasinin matbaa'nin yasamamasina neden oldugunu soyluyoruz. Okuyucumuz da "Economix Bey: Konuyu tamamen saptirmissiniz. O dönemdeki kitaplarin %95’inin dinî kitaplar oldugunu düsünmeniz fazlasiyla siritiyor. " seklinde bir cevap vermis. Bu %95 rakamini bir analiz edelim. Ne kadar siritiyormus bir gorelim.

Ben tarihci degilim, bu konuda bir gram arastirma da yapmis degilim. Sadece okuyucumuzun bana verdigi bilgilere dayanarak mantik yuruterek tahminlerde bulunuyorum. Matbaa'nin el basimi kitaplardan cok daha ucuza kitap uretmesine ragmen yasayamamasindan matbaa'ya olan talebin cok dusuk oldugu sonucunu cikardim. Bu da bana din disi kitaplarinin piyasanin sadece %5-10 gibi cok dusuk bir kismina karsilik geldigini soyluyor.

Sagolsun okuyucumuz bize Ibrahim Muteferrika'nin 23 yil islettigi matbaa'da yaklasik olarak 13200 adet kitap basildigi bilgisini vermis. Simdi bu rakami kullanarak daha iyi tahminlerde bulunabiliriz. Piyasanin buyuklugunu bir analiz edelim. Dini kitaplar piyasasinin diger kitaplar piyasasinin 19 kati oldugunu varsayacagim ve buna karsilik gelen hattat sayisini hesaplamaya calisacagim.

Bir hattat ayda bir kitap yaziyorsa 23 yilda 250000 kitap yazmak icin sadece 900 hattat'a ihtiyacimiz vardir. Eger Osmanlida 300 sene once 900'den fazla hattat varsa piyasanin %95'inden fazlasi dini kitaplara aittir demektir. Eger 500 hatta varsa piyasanin %90'i dini kitaplara aittir. Yok piyasanin sadece yarisi dini kitaplara aitti diyorsaniz bu da hattat sayisini 50 ile sinirlar. Sizce uc kitaya yayilmis Osmanli'da kac tane hattat vardi?

Bana sorarsaniz Osmanli'daki hattat sayisi en azindan 500 adettir ki 1000 tane hattat olmasi da gayet muhtemeldir. Osmanli'nin o donemdeki nufusunun 20 milyon kisi civarinda oldugunu varsayarsak her 20000 kisiden 1 tanesi hattat ise piyasanin %95'i dini kitaplara aittir. Hala %95 rakaminin cok oldugunu dusunuyorsaniz, sizin yaptiginiz tahmini ve bu tahmini nasil yaptiginizi ogrenmek isterim.

Bu arada matbaa ile ilgili istatistiklerin kaynagi Niyazi Berkes isimli tarihcimiz.