Dangalaklara Ders: Reel Faiz Hesaplamasi

Hatirliyor musunuz? Gecen sene Subat Mart aylarinda faizler %18 civarinda seyrediyordu. Aralarinda Morgan Stanley'nin ekonomisti olan Serhan Cevik'in de bulundugu bir suru kisi "reel faizler cok yuksek, %14 reel faizle dunyanin en yuksek reel faizini oduyoruz, blah blah blah" seklinde sacma sapan laflar ediyorlardi. Hatta bir kismi duygu somurusu yapip "Ali Riza Bey ile Ayse Teyze Alman Hans'in Yunanlu Yorgo'nun emekli maaslarini oduyor" seklinde milleti galeyana getirecek tahrik edici cumleler kuruyorlardi.

Bunlari da kotu niyetle degil cehaletlerinden dolayi yapiyorlardi. Gercekten de reel faizlerin nominal faizlerden enflasyon hedefini cikararak hesaplandigini dusunuyorlardi. O gun parasini 1 yillik faize koyan bir kisi 1 sene sonra %18 nominal faiz kazaniyor olacakti. Merkez Bankasi da enflasyonun 1 sene sonra %4 olacagini hedefliyordu. Merkez Bankasi Allah ya, her koydugu hedefe kolayca ulasabilecek enstrumanlara sahip oldugundan, biz daha bugunden 1 sene sonra enflasyonun %4 olacagini "adimiz gibi biliyoruz". Bu yuzden de yatirimcinin reel faizini %18 nominal faizden %4'luk gerceklesecek enflasyon oranini cikararak sippadanak hesaplayabiliriz. Oyle yapinca da %14'luk inanilmaz buyuk reel faiz rakamina ulasabiliyoruz.

Aradan bir sene gecti. Ben demeden once siz kendiniz bir dusunun, neler oldu, reel faiz %14 mu oldu siz soyleyin.

Nisan 2007 ile Nisan 2008 arasinda gerceklesen enflasyon orani %9.7 olarak aciklandi. Parasini bir sene once %18 nominal faize yatiran kisiler sadece %8.3'luk reel faiz kazanmis oldular. %14 nere %8 nere?

Isin kotu yani o degil ama. Gecen sene Eylul ayinda %16 nominal faizle parasini faize koyanlar bu sene Eylul ayinda %12'lik enflasyon yasadiklari zaman ellerine sadece %4'luk net (reel) bir kazanc gecmis olacak.

Evet, gorevi enflasyonu kontrol etmek olan Merkez Bankasi basarisiz oldu. Enflasyonun yukselmeye basladigi bir ortamda faizleri indirmeye basladi. Neticede enflasyon hedefini tutturamayacaklarini onlar da farkettiler, bari buyumeye biraz destek verelim dediler. Zaten ekonomiden haberi olmayan politikacilar da onlarin faizleri indirmesini istiyorlardi. Merkez Bankasi faizleri indirince genel faizlerin de inecegini zannediyorlardi. Merkez Bankasi faizleri %15 civarina dusurdu ama gosterge faizler %20 sinirini zorlamaya basladi. Alin size bir ekonomi dersi daha. Bu da baska bir dersimizin konusu olsun.

15 Yorum Var.:

tekeli71 dedi ki...

Tcmb yetkilileri hala 2012 yılına kadar %4'lük enflasyon hedefinin tutacağına inanıyorlar.
Faizler, ikinci yılın yarısından sonra tekrar düşecekmiş.

Unknown dedi ki...

valla bu mealde benim favori cumlem sudur;

"...pakistan'in bile dolar bazinda yuzde 6,5 ile borclandigi ortamda turkiye kendi parasi ile ancak yüzde 17'den borclanabiliyor..."

bulutlarda gezen yigit'den

ulas dedi ki...

2001 ile 2008 yılları arasında her yıl Nisan ayı itibariyle yıllık reel faiz oranını ve yıllık enflasyon oranını belirten bir tablo koymak mümkün müdür? Rica edeceğim.

Mesela;

Türkiye’nin Kamu Borç Stoku (milyar ABD Doları)
1980* 2007**
İç Borç Stoku 8,07 217,14
Dış Borç Stoku 7,42 66,50
Toplam Borç St. 15,50 283,60Kaynak:Yaşar Uysal, "Devlet Merkezli Spekülatif Rant Ekonomisi: Oluşumu ve Sonuçları", Finans Politik&Ekonomik Yorumlar, 2007, C.44, Sayı.511, http://www.ekonomikyorumlar.com.tr/
dergiler/makaleler/511/Sayi_511_Makale_03.pdf (19 Kasım 2007), s.45 ; T.C Hazine Müsteşarlığı, 1986-2006 Dönemi Aylık Merkezi Yönetim Borç Stoku Verileri, 2007, http://www.hazine.gov.tr/stat/
ZS%20MY%20toplam%20borc%20stoku%20ozet%20-%20CG%20total%20debt.xls (20 Kasım 2007).
* 1980 yılı iç borç stoku, TCMB'nın yıl sonu döviz alış kuruna göre hesaplanmıştır.
** 2007 yılı Ekim ayı verileri olup; iç borç stoku TCMB’nın dönem sonu döviz alış kuruna göre belirlenmiştir.

Şu linkteki yazıyı da okuyun
http://www.sol.org.tr/index.php?yazino=10113

80'li yıllar boyunca uygulanan liberal politikalarınız artık milletin canına tak etti.

Adsız dedi ki...

Sayın hocam sizin dediğiniz reel olarak doğrudur ama bu ülke için geçerlidir ama dolar kurunu manipule edebiliyosanız hans yorgo işi hiçte abartı değil...

Adsız dedi ki...

1-Reel faiz hesaplamalarında, baz alınan enflasyon oranı sağlıklı olmadan neticeye ulaşmak mümkün mü?
(enflasyon kriterleri manuple edilmeye açık)

2-Global sanal ekonominin yaşandığı böyle bir ortamda teori üzerine yapılan yorumlar ile pratikte yaşananlar örtüşmeyebilir.

3-Yiğit abartıyor gelebilir ama yabancılar çarktan memnun.

Görkem Turgut ÖZER dedi ki...

10 Nisan 2007 - 10 Nisan 2008

% 8.3 as you suggested + % 6.0 from $ currency conversion (1.3820 to 1.3030) = % 14.87

As long as banks are in (Seems they must be).

Örneklersek; 10.000 dolarla gelen yabancı yatırımcımız 13.820 YTL alır (tarih 10 Nisan 2007, kur 1.3820). Şahsınızın hesabıyla %8,3'lük reel getiri sağlar, yani 14.967 YTL'si olur. 10 Nisan 2008'de parasını tekrar US$'a çevirerek ülkesine döner (kur 1.3030). Cebinde 11.487 $'ı var artık, yaklaşık toplam REEL getiri %14,87 olur. Bir yabancı yatırım hikayesi daha mutlu sonla biter.

Operasyon büyük olursa (ne kadar büyük?) kuru etkileyebilir, dilemma olur, ki zaten as long as banks are in the game demiştik.

tekeli71 dedi ki...

görkem bey e ben de katılıyorum.
yabancı döviz bozduruyor-döviz alıyor. onlar için döviz kuru'nun hareketleri önemli.enflasyon artmış.azalmış onları pek fazla bağlamaz.haa, bugün için dolar kuru 1.800 olsaydı. o zaman yabancılar, hanelerine zarar yazardı. öyle olmadığına göre dövizi pahalıyken bozdur ucuzken al.(ballı börek) bakalım bu straji ne kadar devam edecek???

ekodok dedi ki...

Sizin elinizi tutan mı var beyler? Madem öyle siz de dövizle borçlanın ve YTL'ye yatırım yapın. Yani açık pozisyona yatıp malı götürün. Ama ya kur birdenbire fırlarsa değil mi? Bu korku nedeniyle döviz mevduatları şişip duruyor. Sizin maçanızın yiyip de göze alamadığınız riski Yorgo alıp Türkiye'ye yatırım yapıyor ve malı götürüyorsa, adama diş bilemenin alemi nedir? Yiğit efendi böyle en pespayesinden ırkçılık yaparken birlikte iş yaptığı Finansbank'ın sahibi hangi milletten bir bakın bakalım. Zaten son dönemde öyle pek portföy yatırımı falan geldiği de yok. 2006 yılında kurlar yükselince bekledikleri düzeyde getiri elde edemeyen yabancılar artık portföy yatırımına gelmiyor. Gelen yabancı doğrudan yatırıma geliyor. Yurtdışından borçlanıp açık pozisyona yatanlar ise bizim yerli firmalar. Kur patlarsa olan yabancılara değil onlara olacak.

Görkem Turgut ÖZER dedi ki...

tekeli71, ekodok,

Neden taraf olma eğilimindesiniz? Objektif olun, ben sadece bir hesap yaptım. Bir de, ekodok, kuru kontrol edecek güce sahip olsam elbette bir dakika bile durmam yatırım için (gelirim zaten döviz üzerinden).

Ayrıca gelen paranın yabancıdan gelmediği doğru, İMKB yabancı payı da doğru değil. Kur bankaları patlatır. Üç cümle özet yorum sana.

tekeli71 dedi ki...

sayın ekodok,
yiğit bulut için ne söylüyorsanız ben de katılıyorum. adam hem milliyetçilik yapıyor;hemde yunan bankasında çalışıyor.
ben, yabancılar derken bıyıklı, bıyıksız hepsini kastettim.
kurlara gelince, kurlar birilerinin konrolü altında. küçük yatırımcı için ise tuzak.ekonomix'in dediği gibi "filler tepişirken karınca olmayın" bu döviz kurları için de geçerli....

caLiban dedi ki...

Sa öNemLi ßişey Konuşucamtım Msn ekLerseniz iyi oLur öNemLi ..! msn : vampure_16@msn.com ekLein..!

Dane dedi ki...

Örneklersek; 10.000 dolarla gelen yabancı yatırımcımız 13.820 YTL alır (tarih 10 Nisan 2007, kur 1.3820)

Adamlar muneccim mubarek.
En yuksekten dolar bozar, sonra dolar duser carpar cikar.

ulas dedi ki...

Ekodok diyor ki:
"Zaten son dönemde öyle pek portföy yatırımı falan geldiği de yok.2006 yılında kurlar yükselince bekledikleri düzeyde getiri elde edemeyen yabancılar artık portföy yatırımına gelmiyor. Gelen yabancı doğrudan yatırıma geliyor. Yurtdışından borçlanıp açık pozisyona yatanlar ise bizim yerli firmalar. Kur patlarsa olan yabancılara değil onlara olacak."

Olaya bakın, kur yükselince doğrudan yatırım artık geliyor diyor. Peki o zaman kur düşük deyip kan ağlayan ihracatçıya neden serbest döviz kuru var kardeşim denilip bu ülke dış ticaret açıklarında rekor kırdı. Bu memleket yönetilmiyor deyince, sizin liberal politikalarınıza sövünce kızıyorsunuz. Madem kur yükselince doğrudan yatırım geliyor diye bir olgudan bahsediyorsun. Sen de kaldırırdın IMF ile bağları ve serbest döviz sistemini ,sabiti getirir kuru yüksek tutup ballı kazananların içine oturturdun, dışarı çıkamazdı. Ülke böyle riskli bir durumda kalmazdı. Küresel krizi ilk öngören ve iktisadi-politik önlemlerde ilk başı çeken sen olurdun.

Gerçi sizin doğrudan yatırım dediğiniz şey bu milletin değerlerinin yabancılara peşkeş çekilmesidir. Yani yeni kurulan bir tesis, fabrika, yeni bir teknoloji getirme anlayışı yoktur.

ekodok dedi ki...

Ekodok diyor ki:
"Zaten son dönemde öyle pek portföy yatırımı falan geldiği de yok.2006 yılında kurlar yükselince bekledikleri düzeyde getiri elde edemeyen yabancılar artık portföy yatırımına gelmiyor. Gelen yabancı doğrudan yatırıma geliyor. Yurtdışından borçlanıp açık pozisyona yatanlar ise bizim yerli firmalar. Kur patlarsa olan yabancılara değil onlara olacak."

Yahu bu yazının neresinde "kur yükseldiği için doğrudan yatırım gelmeye başladı" diye bir ifade var? Senin derdin beni çıldırtmak kı Ulaş? Git işine kardeşim, uğraştırma beni. Okuduğunu anlamayanla benim işim olmaz.

ulas dedi ki...

Üstad, şifa verenin olur hastalığın geçer, doktorun benim gibi olsun...İkinci ve üçüncü cümlede yazmışsın, hayret sana...

Tamam üstad politika savunusu yapmıyorsun, olgu budur diyorsun, tespit yapıyorsun.

Benim politika önerime gıkın çıkmamış...

Üstadım, bu okuduğunu anlamıyor lafları hoş değil, vallahi kafayı takarım sana...