Fazlamiz olsaydi, disariya cikabilecek hic bir sey olmazdi diye düsünmeyelim.

Dolar bugünlerde yine alevlenlendi. Acaba yeni bir çikisin arifesinde miyiz ? Yilin bu dönemlerinde kanimin damarlarimda daha hizli aktigini hissedebiliyorum. ‘Bakin, gördünüz mü, ben size söylememis miydim.. ‘ seklinde ötmek için firsat kollayan hayli büyük bir grup var. Bunlara meydan okumaktan çok hoslandigimi gizlemeyecegim. Simdi size 2004 yilindan bir seçme sunmak istiyorum. Bazi parametreler degisti. Hükümet maliye politikalarina artik eskisi kadar sadikmis gibi gözükmüyor. Merkez Bankasi klasik politikalardan çark etmis durumda. Benim için riskler artmakla birlikte asagida yazdiklarimin hala arkasindayim.

Yatırım Fonları Nedir?   Altın Fonu Nedir  Komünist Nedir  Komünizm nedir?  Kapitalizm Kapitalist nedir

Ne maksi-develüasyon olanakli, ne de 'sürdürülemez cari açik' diye bir sözün anlami var. Iyimser, vatansever, kendinibilmez degilim. Sonuçta ne olacagini hep birlikte görecegiz.Üstelik 'AB'den müzakere alinmasi' gibi balonlara güveniyor degilim.
Bence düsünmeye surdan baslamaliyiz: Cari islemler bir akim degeridir, stok degil. Eger açik degilde fazlamiz olsaydi, disariya çikabilecek hiç bir sey olmazdi diye düsünmeyelim. 2001 yilinin Eylül ayina geldigimizde fazlamiz vardi ama bu daha fazla sermaye kaçisina engel olmadi. Açik veren ama nispeten faizlerin düsük oldugu bir ekonomi mi daha kirilgandir, yoksa cari islemler fazlasi olmakla birlikte kamu borçlarini daha yüksek faizle çeviren ? Tecrübelerimiz ikincisinin ÇOK DAHA TEHLIKELI oldugunu gösteriyor. Bizim tercih listemizde yüksek faiz-degersiz TL, düsük faiz- degerli TL seçenekleri yok. Ancak uzun vadeli politikalarla seçebilecegimiz iki durum olanakli: Düsük faiz- degerli TL veya yüksek faiz-degersiz TL. STOK demekle neyi ifade etmek istiyorum ? Dolara geçmeye aday TL varlik ve mevduatlarinin toplam degerini hesaplarsaniz (hazine kagitlari + hisse senetleri +banka mevduatlari + repo + ..), giren çikan 10- 20 milyar gibi rakkamlarin DEVEDE KULAK oldugunu görürsünüz. Tasarruf egilimi düsük ülkelerde, büyüme ancak cari açikla birlikte geliyor. ABD, AB'nin yeni ülkeleri yillardir bizden çok daha fazla oranlarda cari açikla gittiler. Kimse bu ülkelerde krizden söz etmiyor.Üstelik ABD'nin açigi dolarin deger kaybetmesiyle azalmayip artmistir ! Çünkü cari açik büyümenin fonksiyonudur, paranin degerinin degil.
Biraz gözlem Türkiye'nin döviz piyasasinin ne kadar pasif oldugunu bize gösterir. Dövizde öngörüde bulunmak için faiz piyasini izlememiz yeterli olur . Niye döviz piyasasinin kendi basina anlami yok ? Çünki bildiginiz gibi dövize güçlü bir akim yaratmak için NAKIT para veya kisa vadeli mevduata ihtiyaç var. Halbuki Merkez Bankasi kisa vadedeki getiriyi düsük tutuyor (O dönemde bugün oldugu gibi %17 idi. Merkez Bankasi daha fazlasini zorladi ama olmadi. Daha sonra bildiginiz gibi dövize faizle müdahale etmeye kalkti. Sermayeyi kisa vadeye döktü). Kisa vadede 'ülke batabilir' endisesiyle uzun dönem beklemek mümkün müdür ? Sonuçta TL'ye giren zarar etmemek (veya daha çok kar etmek) için hazine kagitlarina veya hisse senetlerine yönelmek durumunda. Geriye gitmek için ÖNCE bunlari satacak, daha sonra dövize atlayacak. Yani önünde bir degil iki bariyer var.
Eger faizi tahmin edebiliyorsak dövizi de biliriz. Iliski basit: Faiz yükselirse TL deger kaybeder, düserse kazanir, yerinde durursa hiç bir yere hareket edemez. Peki faizi tahmin etmek çok mu zor ? Kisa vadeyi ( 3 hafta ) bir kenara birakirsak degil. Enflasyonun düstügü bir ülkede, merkez bankasinin kisa vadeli faizi eninde sonunda düsürecegini biliriz öncelikle. Ikincisi, belki daha önemlisi, hükümetin çok siki mali politikalarina bagli kalmasi durumunda faizin uzun süre yüksek kalmasinin imkansizligini.
Sunu da unutlamamaliyiz; TCMB'nin müdahale etmedigi kosullarda, geçmis dönemlerden farkli olarak TL'ye girmek çikmak çok maliyetli olacak. Girdiniz mi UZUN dönem içerde kalmali, çiktiginizda ise arkaniza bakmamalisiniz. Fiyatlar oynasada akim zayif ve iki yönlü oldugu için 'ortalama' istikrarin geçmis dönemlerle karsilastirildiginda oldukça yüksek oldugunu bilmeliyiz. Günlük faiz, kur gibi belirsiz olsaydi akim daha da az olurdu. Ama akimin düsük olmasini ister miydik acaba ?

ahmet çavusoglu