Döviz kitligini ve fazlaligini kim yaratiyor ?

Tugrul beyin saptamasi çok önemli. Açikca vatandas dövizini satmak için önce TL’nin deger kaybetmesini bekliyor. Eger durum buysa, müdahale aslinda vatandasin döviz satmasina engel olmaz mi ? Asagida 2003 tarihli bir yazimi oldugu gibi yayinliyorum. Bu yazimda Merkez Bankasinin dövize müdahalelerini protesto ediyorum. Döviz alim ihaleleri o zaman yeni baslamisti. Sonucu siz degerlendirin. Parantez içindekiler yeni yorumlarim.

Çok iyi bilinen bir kural var. Kamu otoritesinin piyasada olusan fiyatlari asagi çekmesi kitliga sebep olur. Yukari çekmesi ise arz fazlasina. Yazimda bu genel kuralin döviz piyasalari için de geçerli oldugunu göstermeye çalisacagim.

Yatırım Fonları Nedir?   Altın Fonu Nedir  Komünist Nedir  Komünizm nedir?  Kapitalizm Kapitalist nedir

Merkez Bankasi ihalelerine katilanlar, piyasa kosullarinin üstünde fiyatlarla dövizlerini satma imkani buluyorlar. TCMB fiyati vanayi sürekli açik tutarak TL'ye yüklü miktarda geçisi kiskirtiyor. Geçen para hazine kagidi ve hisse senedi gibi varliklari satin alarak onlari degerlendiriyor. Degerlenen varliklar kendi döviz arzini yaratiyor. Eger müdahaleler olmasaydi fiyat vanasi hizla kapanacak, akim duracakti. Merkez Bankasinin faiz düsüsünün etkisi sinirli kalacak, varliklari güçlü degerlenme trendine sokacak finansman bulunamayacakti. Döviz ve faiz dipden döndükden sonra daha yukari seviyelerde yerini bulacakti. (Merkez Bankasi bildigim kadariyla o zamadan bu yana 30 Milyar dolarin üzerinde döviz alimi yapti. Sonuç ne oldu arkadaslar ? Bu alimlar yapilmasaydi 1YTL=1 dolar mi olacakti ?).
Yukari çikisda da durum ayni. Faizler yükselme trendine girdiginde varliklar satilip dövize geçilmek istenecek. TCMB'nin piyasanin altinda fiyatlarla TL'yi çekmesi varliklardan kaçisi kolaylastiracak, faizlerin daha da yükselmesine yol açacaktir. Dalga kiran olarak çalisan bir baraj düsünün. Eger yeterince yüksekse dalga vurup geri gelecektir. Çikamayan sermaye mecburen varliklara geri dönecektir. (Bu su demek. Biraz sabredin faizler yeniden düsecek) Ama yukardan tasma yapip, sermayenin kaçisina engel olmazsaniz, baraj yavas yavas çöküp gidecektir.
Oynakliga müdahale piyasa mekanizmalarinin saglikli islemesine engel olur. Bizler sadece seviyeyi önemsiyoruz. Halbuki islem hacmi en az seviye kadar önemlidir. Saticilarin satis, alicilarin alis yapmak istemedikleri dip ve tepe seviyeleri, geri dönüsler için mutlaka gereklidir . Bu noktalara yaklasildigi zaman fiyatlar daha hizli oynar. Eger filitreleme yapilirsa dönüsler gecikir. Piyasa mekanizmalarini askiya almanin cezasini fazlasiyla öderiz. (Mayis’ta döviz bir noktadan sonra çok hizli bir sekilde hareket etmeye basladi. Bundan panige kapilmak yerine, hacmin daraldigini ve bir süre sonra geri dönecegi sonucunu çikarmamiz gerekirdi).
Serbest kur sermayenin giris ve çikisina gerektigi ölüçüde yüksek bariyerler koyarak soklari absorbe edebilir. Ilginç olan sey; piyasanin bu sekilde tahrip edilmesi karsisinda, piyasa mekanizmalarina inandigini söyleyen uzmanlarca ses çikarilmamasi ve hatta alkislanmasidir.

ahmet çavusoglu