Durup dururken nereden cikti demeyin simdi. Turkiye yeni Sosyal Guvenlik yasasini tartisirken tartisilmasi gereken ama tartisilmayan konulardan bir tanesi nedir? Olum Istatistikleri. Gelecege iliskin tahminlere girmiyorum, simdiki, daha dogrusu yakin gecmisteki rakamlara bir bakalim.Once sizi bir test edeyim. Turkiye'de her sene kac kisi hayatini kaybediyordur? Olum oranlari her yil artiyor mudur yoksa azaliyor mudur? Olenlerin sayisi her yil artiyor mudur yoksa azaliyor mudur?
2003 ve 2004 yilinda aylara gore olenlerin dagilimi su sekilde:
| AYLAR | ÖLÜM SAYISI 2003 | ÖLÜM SAYISI 2004 | ||||||
| OCAK | 35,851 | 35,541 | ||||||
| ŞUBAT | 28,386 | 28,140 | ||||||
| MART | 31,862 | 31,586 | ||||||
| NİSAN | 29,170 | 28,918 | ||||||
| MAYIS | 28,178 | 27,934 | ||||||
| HAZİRAN | 27,770 | 27,530 | ||||||
| TEMMUZ | 27,136 | 26,901 | ||||||
| AĞUSTOS | 26,653 | 26,422 | ||||||
| EYLÜL | 24,843 | 24,622 | ||||||
| EKİM | 26,289 | 26,062 | ||||||
| KASIM | 25,726 | 25,504 | ||||||
| ARALIK | 31,809 | 31,534 | ||||||
| G.TOPLAM | 343,673 | 340,694 |
Nufusun yaklasik %0.5'i her sene yasamini yitirirken olum oranlarinda ve olenlerin sayisinda dusus gozlemliyoruz. Diger yillara ait istatistiklere ulasmak icin cok caba sarfetmedim, tembellik yaptim, o yuzden 2 yillik rakamlara bakaram yorum yapacagim. Yaz aylarinda olenlerin sayisi kis aylarinda olenlerin sayisindan daha az, demek ki adami hastalik olduruyor.
Benim asil gelmek istedigim konu mezarda emeklilik konusu. 2004 verilerine gore 50 ve 55 yaslari arasinda 16 bin kisi, 55 ve 60 yaslarin arasinda 21 bin kisi, 60 ve 65 yaslari arasinda 27 bin kisi, 65 ve 70 yaslari arasinda 33 bin kisi, ve 70 yasin uzerinde 178 bin kisi hayatini kaybetmis.
Simdi cok kabaca bir hesaplama yapacagim.2004 yilinda Turkiye'de 50-65 yaslari arasinda yaklasik 8.3 milyon kisi varmis, bunlarin 64 bini yasamini kaybetmis, yani %0.8'i. Simdi biz emeklilik yasini 1 yil yukseltirsek 50 yasinin uzerindeki insanlarin %0.8'i emekli olamadan yasamini yitirecek, yani mezarda emekli olacaktir. Emeklilik yasini 5 yil yukseltirsek, emekli olacaklarin %4'u ancak mezarda emekli olacaklardir. Demek ki sendikalar emeklilerin %4'une haksizlik yapmamak icin emeklilerin %96'sina 5 yil daha uzun sureli emeklilik maasi vermeyi uygun goruyor. Dikkat edin, 50 yasina ulasmis bir Turk vatandasi ortalama 75 yasina kadar yasamayi bekliyor. Kadinlar erkeklerden daha uzun yasiyor. Siz kadinlari 58 yasinda emekli yaparsaniz 18 yillik emeklilik suresi vermis oluyorsunuz; erkekleri 60 yasinda emekli yaparsaniz 14 yillik emeklilik suresi vermis oluyorsunuz.
Emeklilik ile ilgili politikacilarin hesaba katmadigi neler var? Birincisi insanlar tiptaki gelismeler nedeniyle gitgide daha uzun yillar yasiyorlar, 2036 yilina geldigimiz zaman ortalama hayat beklentisi 80'in uzerine cikmis olacaktir. Ikincisi, saglik harcamalari reel olarak artis gosterecektir, oyle uc kurusa doktor calistiramayacagiz, 5 kurusa ilac alamayacagiz. Simdiki duzenlemeler kisa vadede ne kadar etki eder bilmiyorum ama uzun vade icin yaraya pansuman olmaktan bile uzak. Ustune ustluk 18 yasina kadar herkese saglik sigortasi garantisi verilmis galiba, al basina belayi. Anayasada yazdigi gibi sosyal bir devlet olma yolunda ilerliyoruz. Bence bu hic de iyi bir gelisme degil.
Nasil bir degisiklik yapilmaliydi peki? Emeklilik yasi 30 yil sonra degil simdiden 65'e cikarilmaliydi. Yeni emekli olacaklara 10 yillik emekli maaslari emekli olduklari gun toptan odenmeli, gerisine karisilmamalidir. Erken olenlerin ailelerine hakkettikleri emekli maasi kadar odeme yapilmalidir. Uzun yasayanlar kendi baslarinin caresine baksinlar (sigorta sirketlerinden omur boyu aylik odeme yapan sigorta almak gibi). Aylik emekli maasi asgari ucretin uzerinde olmamalidir. Calisanlardan yapilan SSK kesintileri azalan harcamalar nispetinde dusurulmelidir. Isteyenler sigorta sirketlerinden emeklilik urunlerini satin alsin, o kismi beni ilgilendirmez.
Neyse, olmayacak duaya amin denilmez, biz de cenemizi bosa yoruyoruz.
2 Yorum Var.:
Bu analizde soylenmeyen ama soylenip tartisilsa faydali olacak bir kabul var. Bir sekilde devletin gorevlerinden birinin insanlara belli bir calisma suresi sonrasinda maas vermesi oldugu dusunuluyor. 'Sosyal' yaslilik sigortasinin buna dayanmasi gerekmiyor halbuki, yaslilik yuzunden calisamayacak durumda olanlarin perisan olmasina karsi bir sigorta oldugu da dusunulebilir. Boyle bakilirsa, 'sosyal' olmasini bir nebze hakli gosterecek sebepler daha acik sekilde ortaya cikacacaktir. Calisirken ani hastaliklar yuzunden hayatini kaybedenlerden de sanki hayatin bir bolumunu calismadan maas alarek gecirmek bir hakmis gibi 'mezarda emekli oldular' diye bahsedilmesi ancak bu onkabul icesellestirilirse makul. Boyle olmasi sart degil, insanlarin sirtina sadece muhtac ve sanssizlar icin degil herkesi kapsayan sigorta olmayan sigorta yukleri yuklenmese belki kendi imkanlari bir yastan sonra calismadan yasamayi tercih etmelerine yetecek. O zaman bu hesaplari yapacagimiza bedelli askerlik gibi belki bedelli SSK muafiyeti tipi birseylerden bahsetmemiz, politikacinin elini cebimizden kismen cekmesini saglayacak duzenleri fakir ve muhtaclari magdur etmeden dusunmemiz mumkun olacak.
Bizi koyun gibi gutmeye merakli olanlarin isine gelmez elbette bunlarin konusulmasi, ama o insanlarin niyet/cap ve ufku ile sade vatandasin sartlanip, zihin jimnastigi yapacagi konularin sInIrlanmasi da dogru degil.
Söylediklerinize bir ek yapmak istiyorum: devlet bu işlerin hiçbirisine bulaşmasın! Ondan al ona ver bundan al şuna ver yapmasın. Sağlıkta da emeklilikte de herkes kendi başının çaresine baksın. devlet de işine baksın, hırsızları yakalasın.
Yorum Gönder