Varant Nedir ?

Varant Nedir ? Varant; elinde bulunduran kişiye dayanak varlığı ya da göstergeyi önceden belirlenen bir fiyattan belirli bir tarihe kadar alma veya satma hakkı veren ve bu hakkın kaydi teslimat ya da nakit uzlaşı ile kullanıldığı menkul kıymet niteliğinde sermaye piyasası araçlarına verilen isimdir.

Varant ile alınan şey aslında, ilgili dayanak varlığı belirlenen vade gününde ALMA yada SATMA hakkıdır. İnternette varantlar hakkında gereksiz bulduğum birçok kaynak dolaşıp durmakta, özellikle opsiyon piyasalarına daha yeni yeni alışmaya çalıştığımız şu günlerde insanların aklını karıştıran hatta bildiğini de unutturan bu tür dökümanlardan uzak durmanızı şiddetle tavsiye ediyorum. Bu yüzden Varant konusunda yardımcı olması amacıyla birkaç şeyden bahsedeceğim.

Öncelikle şunu açıklığa kavuşturmakta fayda görüyorum. Opsiyonları incelerken onlara Alım Varantı veya Satım Varantı demek yerine “HAK” kelimesini kullanmak, olayı anlamanız açısından faydalı olacaktır. Bu piyasada alınan ya da satılan şey HAK’tır.

*** Dipnot : Türkiye’deki aracı kuruluş varantları piyasamızda sadece opsiyonu SATIN ALMA işlemleri gerçekleşmektedir. Opsiyon SATMA işlemleri yapılmamaktadır.

Alım Varantı ; “ALIM HAKKI” SATIN ALMAK

Satım Varantı ; “SATIM HAKKI” SATIN ALMAK

Dikkat ! Yukarıdaki iki madde bütün piyasayı anlamanızda en büyük etken olacaktır. Fark ettiyseniz ikisinde de HAK satın alma vardır.O hakkı kullanıp kullanmamak da sizin elinizdedir.

Piyasanın gidişatına göre ileri dönemlerde satın aldığınız HAK sizi zarara uğratacaksa bu hakkı kullanmaktan hemen vazgeçebilir, vade günü gelmeden aldığınız hakkı geri satabilirsiniz.

Dayanak varlık kavramı; adı üstünde bahse konu alınan veya satılan ürünün ne ile alakalı bir ürün olduğunu ifade eder. Varant piyasasında 15 Ekim tarihi itibariyle 4 tür dayanak varlık vardır.

1. Türkiye İş Bankası Hisse Senedi (ISCTR)
2. Garanti Bankası Hisse Senedi (GARAN)
3. Koç Holding Hisse Senedi (KCHOL)
4. İMKB 30 Endeksi

Vade tarihi; alınan ALMA HAKKI veya SATMA HAKKI’nın hangi tarihte uygulanacağını ifade etmektedir.

Kullanım fiyatı; vade gününde alınan HAKLARIN hangi fiyat üzerinden gerçekleşeceğini göstermektedir. Bu kavramı bir örnekle açıklayalım.

ALMA HAKKI (GARAN ALIM VARANTI)

Örneğin; 8-TL kullanım fiyatlı 31-Aralık-2010 vade tarihli GARAN alım varantı aldınız. Bu demek oluyor ki; GARANTİ BANKASI HİSSESİNİ 31-ARALIK-2010 TARİHİNDE 8-TL DEN ALABİLME HAKKINA SAHİP OLDUNUZ. O gün geldiğinde İMKB’de Garanti Hissesi 9-TL olduğunu varsayarsak, sizin 8-TL’den o hisseyi alma hakkınız olduğundan hisseyi ucuza almış olursunuz ve hisse başına 1-TL kazanç sağlarsınız.

SATMA HAKKI (GARAN SATIM VARANTI)

Örneğin; 7,5-TL kullanım fiyatlı 31-Aralık-2010 vade tarihli GARAN satım varantı aldınız. Bu demek oluyor ki; GARANTİ BANKASI HİSSESİNİ 31-ARALIK-2010 TARİHİNDE 7,5-TL DEN SATABİLME HAKKINA SAHİP OLDUNUZ (SATMA HAKKI ALDINIZ). O gün geldiğinde İMKB’de Garanti Hissesi 6-TL olduğunu varsayarsak, sizin 7,5-TL den o hisseyi satma hakkınız olduğundan hisseyi piyasa fiyatından daha yüksek bir fiyata satmış olursunuz ve hisse başına 1,5-TL kazanç sağlarsınız.

Varant Nedir konusunu önümüzdeki günlerde uygulamalı örneklerle işlemeye devam edeceğim.

Deutsche Bank tarafından ihraç edilmiş olan bu finansal enstrümanlar 13 Ağustos tarihi itibariyle İMKB de işlem görmektedir. Aşağıdaki tabloda 15 Ekim tarihi itibariyle işlem görmekte olan varantları görebilirsiniz.