Panik, Depresyon, Buhran

Bilmeyenler icin soyleyelim biz icinde bulundugumuz krizin tahminini en iyi yapanlardaniz. Oyle senelerce kriz geliyor kriz geliyor diye ortalarda dolasanlardan degiliz. 2007 senesinde IMKB'nin patlama yapacagini ve 60000'i bulacagini tahmin etmistik. 2007'nin sonunda da "Kriz geliyor" basligi atarak 2008 yilinda faizin kazandiracagini, enflasyona endeksli bonolari sevdigimizi soylemistik. Yani simdiki krizi neredeyse borsalarin tam zirvede oldugu bir zamanda tahmin etmistik.

Bugunlerde Turk medyasina bakarsak gecmis donemlerde oldugu gibi "kriz edebiyati" yapmaya hiz verdiler. Basladilar demiyorum cunku bunlar her seyin gunluk guneslik oldugu zamanlarda da kriz edebiyati yapiyorlardi. Efendi efendi piyasalari analiz etseler soyleyecek sozum yok, ama gerizekali gerizekali sozler soylemekten ileri gitmiyorlar. Ustune ustluk milleti iyice panige sokacaklar.

Diger kil oldugum durum ise simdiki krizin sorumlusu olarak Amerika'yi secmis olmalari. Sanki Avrupa'da hic konut balonu olusmadi? Gerizekali Avrupalilar Amerikalilar gibi zarar edeceklerini onceden gorerek buna care aramak yerine uzun bir sure hic bir sey olmamis gibi davrandilar ve ancak yumurta kapiya dayaninca eteklerindeki taslari doktuler. Simdiki krizde Avrupa'nin payi Amerika'dan daha fazladir. Kriz Amerika'da basladi sonra Avrupa'ya yayildi soylemleri safsatadan baska bir sey degildir. Cin borsasinin dusmesi de herkesten once basladi cunku Cinliler kendi borsa balonlarini kendileri yarattilar. Rus borsasinin dusmesine gelince, burada da Amerika'yi suclamak yanlis. Ben mi onlara Gurcistan'i isgal edin dedim. Adamlarin derdi Gurcistan'a girip petrol fiyatlarini ziplatip cikar saglamakti, ellerinde patladi.

Size isin dogrusunu anlatayim.

Gecen hafta Turk borsasinin bu sene icerisinde 25000'i gorecegi tahminini yaptim. Ama bundan depresyon ve buhran cikacak, butun dunya ekonomisi cooook uzun sure kuculmekten kurtulamayacak anlamini cikarmayin. Ekonomiler sonsuza kadar buyuyemez, arada dususler her zaman olur. O yuzden onumuzdeki aylarda yasayacagimiz duraklama sizleri karamssar yapmasin. Sadece hazirlikli olun.

Gelismis ulkelerin finansal krizle ilgili attiklari adimlar sorunu buyuk olcude cozecektir. Simdilik koyduklari rakamlar yeterli olmayacak ama daha sonra bunlara ekleme yaparak problemi cozeceklerdir. Problem cozulene kadar Amerika, Avrupa ve Turkiye resesyona girecektir ama bu resesyon medyanin ileri surdugu kadar derin olmayacaktir. Yani 2001'deki gibi bir resesyon yasamayacagiz. Abartmanin alemi yok.

Borsalar da dusse dusse bir %25 daha duser, ondan sonra tekrar yukselise gececektir. Simdiki problem o kadar buyuk degil. Dunya ekonomisi yillik $40 trilyon dolarlik bir buyukluge sahip. Bu krizin toplam maliyeti $2, hadi Roubini gibi iyice abartip tahmin yapiyorsaniz $3 trilyon dolar. Yani toplam maliyetin dunya ekonomisine orani en fazla %7.5. Yahu bizim sosyal guvenlik sistemi her sene bu oranda aciklari veriyor. Bir kere de vermiyor, her sene veriyor. Bizim ekonomi de buna ragmen oldukca saglikli. Bir kerelik bir darbenin dunya ekonomisini buhrana sokacagini soylemek isguzarlik, baska bir sey degil.

O yuzden abartanlara kulak asmayin. Sinirlerinizi de bozmayin. Gercekler ne ise onlari anlamaya calisin, doldurusa gelmeyin.

4 Yorum Var.:

Unknown dedi ki...

ne yani akp bu sefer de mi düşmeyecek!!

Unknown dedi ki...

Türkiyede büyük kriz beklentisi her zaman boşunadır. 2001 krizide baştakilerin çok parçalı ve işbilmez olmasından kaynaklandı. Zira bizim zulamızda her zaman büyük aflar vardır. Öğrenci affı bunun en küçüğü mesela.Sonra 2B olayı var kriz anında devreye sokarak 20-30 milyar dolar toplanması işten değil. Binaların %80 kaçak deniliyor imar affından gelecek paranın yüz milyara yaklaşacağını tahmin ediyorum.Deprem krizindende bedellik askerlik çıkmıştı.
Pro ya cevap. akp nin düşmesi krizle değil, deniz baykal yahut diğerleri bizi krizden kurtarır inancının yerleşmesi ile olur. Ben böyle düşünen bir Allahın kulu görmedim. 2002 yılında akp nin kıprıs ve ırakta büyük hata yapmazsa 20 yıl iktidarda kalacağı tahmininde bulunmuştum. Siz dağlıcanın, aktütünün kameralar altında olmasına rağmen nasıl gerçekleştirildiğini sanıyorsunz. Ertuğrula sorun.

Junior dedi ki...

"Diger kil oldugum durum ise simdiki krizin sorumlusu olarak Amerika'yi secmis olmalari. Sanki Avrupa'da hic konut balonu olusmadi? "

Yanlis hatirlamiyorsam siz de bugunku krizin tohumlarinin 2000-2001 sonrasi FED'in gunu kurtarmak adina yaptigi hizli faiz indirimlerine baglamistiniz? Avrupa'nin kabahati olsa olsa "yataklik ve yardim etmek" olur sanirim.

Bir de bu krizin kazanani kim size gore Hocam? Tabi ayri bir yazi konusu gerci, bu 3-4 trilyon dolarin "100% kayip" oldugunu dusunmuyorum?

Blog Sahibi dedi ki...

Junior, Avrupa da Amerika'yla birlikte faizleri dusurmustu o zamanlar. Yanlis hatirlamiyorsam onlar da faizleri %2'ye indirmislerdi. Avrupa'daki konut balonu Amerika'dakinden daha once basladi hatta.

Kimlerin karli cikacagina gelirsek. Her krizde oldugu gibi bu krizde de IQ'su dusuk olanlardan IQ'su yuksek olanlara bir gelir transferi oldu (her ne kadar hukumetler bunu durduracak adimlar atmaya calissalar da). Evlerini yuksek fiyatlardan satanlar veya ipotek gosterip buyuk borclar alanlar, bu kisilere mal satan Asyalilar ve petrol ve hammadde ureticileri karli ciktilar. Global kosullardan faydalanip siyasi prim yapan AKP de karli cikti.

Simdiye kadar aciklanan %100 kayip $600 milyarin biraz uzerinde. Benim bahsettigim $2 trilyon, Roubini'nin bahsettigi $3 trilyon hersey olup bittikten sonra ortaya cikacak %100 kayibin buyuklugu. Bunlar henuz ortaliga dokulmedi cunku ev fiyatlari henuz beklenen seviyelere gelmedi, iflas etmesi beklenen ev sahiplerinin tamami daha iflas etmedi. Yani bu kayiplar henuz gerceklesmedi. Mark-to-market muhasebe yapan Amerikali sirketler finansal kagitlari ellerinde tuttuklarindan zararlarini aciklamak zorunda kaldilar. Ellerinde henuz iflas etmemis mortgagelari tutan bankalar ise daha zarar aciklamadi. Ama herkes onlarin da zarar aciklayacagini biliyor. O yuzden bankalar arasi kredi piyasalari kilitlenmis durumda.

Bankalara sermaye enjekte edilmesi o yuzden sorunu cozecektir diyorum.