Islam ve Ekonomi

Selcuk Hakan "Din bilginim sana soyluyorum, Ekonomix'im sen anla" diyerek bizi kibar bir dille elestirmis, bilmedigin konularda ahkam kesme demis. Cogunlukla hakli bir elestiri. Yine de son bir sey soyleyeyim. Din konusu kisi ile Allah arasindadir, yarin bir gun insana "ben sana faiz almayacaksin demedim mi, niye aldin?" diye sorarlarsa "Valla Ilahiyat Profesoru Suleyman Ates vardiydi, o faiz yasagi eskidenmis, simdi alabilirsiniz dedi diye faiz aldim" diye mi cevap verecegiz. Muhtemelen buna karsilik alacagimiz cevap "Haa, Suleyman oyle dediyse tamamdir" olmayacaktir. Neticede her koyun kendi bacagindan asilacaktir. Benim burada yaptigim yorumlar da baskalarindan cok kendim icindir.

Kendim icin cikardigim sonucu soyleyeyim, oldukca radikal bir sonuc. Simdiki ekonomik sistemde islami prensiplerle birebir ortusen bir sekilde yasam surdurmek cok zordur. Insanlar sifir faizle (ister nominal deyin, ister reel) borc para vermek istemezler, piyasa olusmaz. Para piyasasinin olmamasi bir cok verimsizlige (israfa) yol acar. Bu da islamin ozu ile celismektedir.

Ote yandan din en alt %10 zeka seviyesine sahip insanlar tarafindan bile kolay anlasilir olmalidir. Bizim gibi en ust zeka seviyesine sahip insanlar bile bu islerin icerisinden cikamiyorsa "ters" bir seyler vardir.

Cozum ilahiyat profesorleri de degil. Islam o kadar kapsamli bir din ki sadece ilahiyat profesoru olmak degil, her seyin profesoru olmak gerekiyor. Bakin bir cok kisinin el ustunde tuttugu Hayrettin Karaman "dolar almak caiz midir" sorusuna ne kadar hatali bir cevap veriyor:

"Milli para ile başka milletlerin paralarını peşin olarak alıp satmak, değiştirmek ve paranın değerini korumak amacıyla bunu bir süre harcamayıp saklamak veya faizsiz olarak ödünç vermek, ortağa vermek... caizdir."

Doviz almak spekulasyondan baska bir sey degildir. Doviz alarak "milli paranizin degerini koruyamazsiniz", dovizin yonunu kimse %100 isabetle kestiremez. Bakin gecen sene 1 dolar 1.45 YTL iken ve eski Merkez Bankasi baskani insider trading (bkz. definition of insider trading) suclusu Gazi Ercel, populer ekonomist Asaf Savas Akat "dolar cok super kazandiracak" naralari atarken kac kisi 1 sene sonra dolarin 1.21 YTL ile yerlerde surunecegini tahmin edebilirdi? O gunlerde dolar alanlar paralarinin degerini ne kadar korumustur?

Bir yerlerde bir seyler ters.

What is Insider Trading Anomaly
Recent Academic Studies on Insider Trading
Insider Trading in Netherlands
Insider Trading Returns
Definition of Insider Trading
Is Insider Trading Legal?
How Insiders Use Private Information and Don’t Get Caught?
SEC Regulation on Insider Trading: Section 10b