Futbol ve Para

Galatasaray'in sampiyon olmasiyla birlikte "Futbolda herseyin para demek olmadigi bir kez daha anlasildi" seklinde aciklamalara sikca rastlar oldum. Ben Galatasaray taraftari olmama ragmen Fenerbahcenin son yillarda katettigi yolu hayranlikla izliyorum ve kendilerinin Turkiye'nin en basarili kulubu oldugunu dusunuyorum. Niye boyle dusunuyorum aciklayayim.

Futbolda hersey para demek degil, biz ekonomistler bir olayi incelerken tum faktorleri bilmek isteriz, ama temel amac bu faktorlerin sonuca ne kadar katkida bulundugunun belirlenmesidir. Futbolda basarili sonuclar elde etmek icin bir cok faktorun bir arada bulunmasi onemlidir ancak bu faktorler icerisinde en onemlisi paradir. Insanlar oyle davraniyor ki sanirsiniz GS'in hic parasi yok, sokaktan futbolcu toplamis da sampiyon olmus. Kadrosuna bakarsaniz Turkiye'nin en iyi futbolcularinin bircoguna sahip oldugunu gorursunuz. Bu futbolculara zamaninda para odeyememesi bu futbolcularin kalitesini teorik olarak dusurmez, psikolojik olarak da arttirmis gibi gorunuyor.

Fenerbahce yarattigi gelirler ile her sene kadrosuna bir kac tane kaliteli oyuncuyu ekleyecek ve onumuzdeki 5-6 sene icerisinde, Besiktas ve Galatasaray'da simdiki finansal mentalite devam ederse, diger kuluplerle arasindaki farki onemli olcude acacaktir. Ayrica Avrupa'da da basari kazanmaya baslayacaktir. Nihayetinde basari futbolculara ve teknik kadroya harcadiginiz parayla orantili olarak gerceklesiyor. Ben ayrica Ingiliz liginde Chelsea taraftariyim ve son iki senedir adamlarin sampiyon olmasini tebessumle izliyorum. Arsenal ve Manchester ustunlugunu silip attilar. Fenerbahce de Turkiye'de ayni noktaya dogru ilerliyor.

Diger kulupler peki Fenerbahce'nin yukselisini onlemek icin neler yapabilirler? Bu konuda en sansli olan iki kulup Besiktas ve Galatasaray. Iki takiminda buyuk taraftar kitlesi var, kisa vadeli bakis acisini degistirip uzun vadede kuluplerinin basarili olmasini saglayacak finansal gucu ele gecirmeleri icin sirket yonetir gibi kuluplerini yonetmeleri gereklidir. Ellerinde inanilmaz bir guce sahip bir marka var, bunu paraya cevirecek sistemler konusunda uzmanlardan yardim almali ve bir an once harekete gecmeleri kendi faydalarinadir.

Galatasaray gibi markasi olan fakat parasi olmayan takimlarin izleyebilecegi diger bir strateji ise futbolcularinin bonservislerinin %50'sini zengin yatirimcilara satabilirler. Mesela genc Ferhat ile 7 yillik bir anlasma yaparlar ve anlasma suresince futbolcunun odemelerini kulup yapar (muhtemelen bonservisin satilmasindan elde edilen parayla), bu zaman icerisinde futbolcu baska bir kulube transfer olur ise transfer ucretinin yarisi bonservisi elinde bulunduran yatirimcilara dagitilir. Bu yontem bence zengin taraftardan karsiliksiz para yardimi istemekten cok daha basarili bir strateji olur. Diger bir yontem ise atiyorum 5 milyon dolar toplanir ve Anelka kalitesinde star bir oyuncu transfer edilir. Neyse detaylarina fazla girmeyecegim ama futbolla ilgili bir suru finansal enstruman olusturulabilir. Kafayi calistirmak gerek biraz.

Ote yandan Anadolu kuluplerinin basarili olabilmesi bana uzak ihtimal gibi geliyor cunku yeterli taraftar destegine sahip degiller. Yani bir markalari yok, taraftar destegi yok. Oncelikle kendi illerinde bir markalasma surecine girmeleri gerekir. Eminim onlara da bu konuda yardimci olabilecek bir cok pazarlama ve strateji uzmani Turkiye'de mevcuttur. Bu kuluplerin diger yapabilecegi bir sey ise gelecek vaad eden genc futbolculari belirleyip takimlarini bu futbolculardan kurmalaridir. Tavsiye olarak Afrika'yi onerebilirim, Ilhan Cavcav'in yaptigi gibi gitsinler Afrika'dan ucuza cok sayida potansiyel oyuncuyu getirip Turk vatandasi yapsinlar. (Bizim altyapidan yetisen futbolcular nedense guduk oluyor) Bir oyuncu icin senede $35,000 harcayarak 30 futbolculu bir alt yapi olusturabilirler. Buradan cikan 1-2 tane basarili oyuncuyu da FB, BJK, ve GS'a satarak sistemi finanse edebilirler. Riskleri paylasmak adina bir kac tane Anadolu kulubu havuz olusturarak gelirleri ve giderleri paylasabilirler. Hatta boylece altyapinin basina gercekten iyi antrenorler getirebilirler.

Galatasaray yillar once buna benzer bir calismanin icerisine girdi ama oyunculari A takimda oynatma riskini goze alamadi. Bu oyunculardan bir tanesi Fenerbahcenin 8 milyona transfer ettigi Appiah. Uc buyukler bu oyunculari oynatma riskini alamiyorlar cunku hepsi kisa vadeli dusunuyor, taraftar baskisindan dolayi her maci kazanmak zorundalar. Gerets FB macina iki tane genc oyuncuyla cikinda adami neredeyse linc ediyorduk, adam uyandi tabii duruma ondan sonra da bu genc oyunculari bir daha oynatmadi. Anadolu takimlari bu konuda rahatlar, sampiyon olmak gibi bir sinirlamalari olmadigi icin uzun vadeli cikarlarina uyacak politikalari daha iyi uygulayabilirler.

Ilhan Cavcav ve Celal Dogan buna benzeyen ama kucuk capli bir stratejiyi uyguluyorlar ama dedigim gibi cok kucuk capli. 17-yas alti Dunya futbol sampiyonasi maclarini seyrederseniz cok iyi oyuncular oldugunu goreceksiniz. Bu oyunculari kesfetmesi de o kadar zor birsey degil. Ben gecen yaz Genclerbirligi futbolcusu olan Isaac'i mesela bu sampiyona da seyretmistim, Nijerya takiminda ondan cok daha iyi futbolcular vardi ama tahmin edebileceginiz gibi Arsenal, Ajax gibi takimlar onlarla coktan anlasma imzalamisti.

Zengin oldugum zaman Turkiye'de bir futbol kulubu satin almak gibi bir hayalim var. Benden once baska birisi yapmaz ise uc buyuklerin hegemonyasini ben kirmayi dusunuyorum. Kolay bir proje degil ama sanildigi kadar zor da degil. Olaya bilimsel ve profesyonel yaklasmak lazim sadece.