Işçilik Maliyeti

Türkiye’de vizeler ve finaller yaklaşıyor olmalı, bir okurumuz bize şu soruyu yöneltmiş: bir firmanın maliyet yapısında (cost structure) en büyük payın çalışan maliyetine (staff cost) ait olması ne demektir ve bu, firma için neden iyi birşeydir?

Amacımız okurlarımıza ve öğrencilere ekonomi alanında karşılaştıkları sorularda yardımcı olacak bir kaynak ortaya çıkarmak olduğu için bu tür sorulara açık olduğumuzu herkese duyurayım. Tabii bunu vaktim elverdiğince yapacağımı belirteyim.

Arbitraj Nedir    Broker Nedir    Altın Yorumları    Portföy Nedir    Petrol Fiyatları    Nükleer Santraller

Şirketler çoğunlukla maliyetlerinden haberdardırlar, en azından ana kalemlerindeki maliyetleri iyi bilirler. Öte taraftan çok farklı ve fazla sayıda ürün üreten firmalarda genel maliyetlerin ürün bazında dağıtımının yapılmasında sorunlar olabilir; ayrıca bazı maliyetler uzun yıllar sonra ortaya çıkabilir ve bunları karşılayacak karşılıklar da yeterli miktarda kenara ayırılmamış olabilir (veya tam tersi bir durumda da fazla karşılık ayırılmıştır). Bu tür problemlerimiz olmadığını veya bunların etkisinin çok az olduğunu varsayarak sorunun cevabına geçelim.

Şirketin işçilik maliyetleri (ücretler, izinler, yemek, giyecek, ısınma, ulaşım, sigorta, legal, vs. vs.) toplanır ve bunun şirketin tüm maliyetine oranı alınır. Yaptığınız iş koluna göre ve çalıştığınız ülkeye göre bu rakam farklılık gösterir. Eğer elinize %10-20 gibi bir oran geçiyorsa bu maliyetlerinizin büyük çoğunluğunun hammadde, sermaye veya teknoloji maliyeti olduğu anlamına gelir. Mesela bir petrol rafinerisi işletiyorsanız maliyetinizin küçük bir kısmı işçilikten kaynaklanacaktır, oysa bir danışmanlık şirketi iseniz veya futbol takımı iseniz maliyetlerinizin büyük çoğunluğu işçilik kaynaklı olacaktır.

İşçilik maliyetlerinin düşük veya yüksek olması bir avantaj veya dezavantaj değildir tek başına. Kendi endüstriniz içerisinde işçilik maliyetleriniz yüksek ise bu tabii ki iyi bir durum değildir, rakiplerinizle rekabet edebilmeniz zorlaşır, kar marjlarınız düşer ve rekabet kızışırsa ya şirketi kapatmak durumunda kalırsınız, ya işçilik maliyetlerini düşürmenin bir yolunu bulursunuz. Şirketi başka ülkelere taşımak veya işçilere sunulan hakları kısmak bunun bir parçası. Mesela geçen sene Amerikalı otomobil üreticisi firmalar işçilik maliyetlerinin büyüklüğü probleminden dolayı iflas ettiler ve şirketler devletin yardımları sayesinde kapanmaktan kurtuldu. Işçilik maliyetinin yüksek olmasının diğer bir anlamı ise üretiminizin beşeri sermayeye dayandığı anlamına gelir, genellikle gelişmiş ülkelerde işçilik maliyetlerinin yüksek olmasının bir nedeni budur. Her çalışanın şirkete katmadeğeri daha yüksektir ve çalışanların eğitim seviyesi de çok yüksektir. Bir örnek vereyim.

Hedge fonlar. Bu şirketlerde çalışanlar kamyon yüküyle para kazanabilirler. Mesela 2008 senesinde John Paulson isimli hedge fon yöneticisi bir yıl içerisinde 4 milyar dolar para kazandı. Bu şirketin maliyetlerinin %99’u işçilik maliyetidir. Bu şirketin çalışanları ise yatırımcılarına $10 milyar dolardan daha fazla para kazandırmıştır, yani katmadeğerleri çok yüksektir.

Sanırım bu açıklama işçilik maliyetleri hakkındaki sorunuzu yeterince cevaplamıştır.

1 Yorum Var.:

Kadir dedi ki...

Bir firmanın maliyet kalemleri arasında işçilik maliyetleri çok fazla ise benim aklıma direkt olarak hizmet sektöründe faaliyet gösteren bir firma aklıma gelir. Misal bir reklam ajansında işçilik giderleri en önemli kalemler arasında yer alabilir.

Buna karşın maddi duran varlık kalemi yüksek olan bir firmada en yüksek maliyet kalemi amortisman gideri olabilir. Hele ülkemizde amortisman oranlarını hala devlet belirliyorsa ve UFRS'de ki gibi biz kendimize göre belirleyemiyorsak amortisman giderleri gerçeği yansıtmayacak bir şekilde en yüksek kalem olabilir.

Bu yüzden işçilik maliyetlerini en yüksek maliyet ya da en düşük maliyet yerine tam bir örnek üzerinden gidilirse çok daha güzel örnekler verilebilir.